Mustafa Özcan
 
Oğul Bush döneminde; özellikle de ikinci döneminde iki kanat çekişme halindeydi. Neoconlar ve Realistler. Neoconları, Wolfowitz, Perle gibi isimler temsil ve teşkil ediyordu. Buna mukabil, Condoleezza Rice ve Robert Gates gibi isimler ise realist (realpolitik) çizgiyi ve kanadı temsil ediyorlardı.  İkinci dönemde realist kanat ağırlığını hissettirmeseydi belki de Neoconlar İran'a yönelik bir saldırıyı da planlayabilir ve yürütebilirlerdi. Bush ile birlikte iki kanat da gitti. Daha doğrusu, Neoconlar, Irak fiyaskosuyla birlikte ikinci önemde havlu attılar ve çekildiler ve bunun sonucunda son dönemde realist çizgi idareye hakim oldu. Yeni dönemde, Obama döneminde ise yine iki çizgi var ve bunlar çekişme halinde. Bir yönüyle yeni dönemde de eski kavga devam ediyor. Sadece isimler değişti.  Bu dönemde Neoconların yerini AIPAC çizgisi almış durumda. Neocon saflarının çözülmesi üzerine onların yerini AIPAC çizgisi doldurmaya çalışıyor. Bu çizgiyi kesmen Neoliberaller temsil ediyor. Yani Holbrooke, Dennis Ross ile birlikte Hillary Clinton. Kısaca yeni dönemde özellikle hariciye Neoliberallerin ve AIPAC çizgisinin etkisine girmiş bulunuyor. Bu noktada da yeni dönemde Realistlerin gurusu olarak Brent Scowcroft ismi öne çıkıyor. Scowcroft, Obama'nın danışmanlığını yapıyor ve AIPAC çizgisinin keskinliğini törpülemeye çalışıyor. Kapışmanın fayları İran ve Filistin gibi bölgelerden geçiyor. AIPAC çizgisi bu bölgelerde ABD'nin İsrail'den bağımsız politika izlemesine karşı çıkıyor ve Obama'nın açılma planlarını elinden geldiğince frenliyor. Buna mukabil, realist kanat ABD'ye maliyeti çok büyük olan 7 yıllık Bush politikalarının geride kalmasını, bunların terk edilmesini ve ABD'nin Ortadoğu'da bağımsız politikalarla insiyatif almasını istiyorlar. İşte Amerikan idaresinde yeni kapışma nedenleri ve alanları.

*

Mart ayı ortalarında Hamas liderlerinden Halit Meşal'in Obama idaresinden politika değişikliği ve Hamas'a açılma beklediklerini söylediğinde bunu iyimser bir beklentiden ziyade somut verilere dayandırdığında şüphe yoktu. Nitekim aralarında bazı Yahudilerin de olduğu Amerikalı etkin isimlerin Halit Meşal'le Şam'da görüştükleri anlaşıldı. Zaten daha önce Carter da kendisiyle aynı şekilde görüşmüştü. ABD'de ılımlı kanadı temsil eden bazı Yahudi isimler de Hamas'a açılma politikasını destekliyorlar. Uluslararası üne sahip 14 önemli isim The Times'da bu yönde ortak bir mektup yayınlamıştı.. Blair de Hamas'a açılmanın önemini vurgulayanlardan. 1996 yılında İsrail'de dışişleri bakanlığı yapan Ben Ami de The Times gazetesine verilen ilanın altında imzası bulunanlardandı. Hamas'a açılmadan Filistin meselesinde bir çözümün hayal olduğunu ifade ediyordu. Amerika tarafından da benzeri Yahudi isimleri aynı koroya katıldılar. Yahudi Ajansının eski müdürlerinden Henry Siegman da 6 Kasım 2008 tarihinde Obama'ya Ortadoğu konusunda bir mektup veren isimler arasında yer aldı.
 AIPAC çizgisi Filistin'de Hamas'ın da dahil olacağı mutabakat ve uzlaşma hükümetini tanıma karşılığında Hamas'ın da açıktan İsrail'i tanımasını şart koşuyor. Realist çizgi ise Hamas'ın daha geniş bir terkip içinde İsrail'i zımni olarak tanımasını yeterli görüyor. Bunu bir sorun olarak ortaya atmanın doğru olmayacağını savunuyor, hukuki tanıma yerine fiili ve de facto biçimde tanımayı kafi addediyor.

*

Henry Siegman ve realist kanat iki devletli yapıyı ve bu yapının derhal hayata geçirilmesini savunuyor. 4 maddelik planlarına göre, meselenin mihveri ve özü olan Kudüs'ün iki devletin başkenti olması öngörülüyor. Doğu Kudüs Filistin devletinin hükümranlığına devridilirken Batı Kudüs ise İsrail'e bırakılıyor. Doğu Kudüs'teki kutsal mekanlar ve ziyaret yerleri ise bütün topluluklara açık hale getiriliyor. Yani bir anlamda Doğu Kudüs, Filistinlilerin hükümranlığına terk edilmekle birlikte aynı zamanda açık bir şehir hüviyetine sokuluyor. Roger Cohen'in International Herald Tribune gezetesinde yer alan The Fiedce Urgency of Peace makalesine göre, Filistin'de NATO yerine ABD öncülüğünde çok uluslu bir BM barış gücü kurulması ve bu gücün Filistinlilerin gelecek 15 yılda güvenliğini tesis ve temin etmesi öngörülüyor.

6 Kasım 2008'de Obama'ya mektup yazanlar yeni Amerikan yönetiminin iki devletli çözümü benimsemesini ve Hamas'a açılmasını ve İsrail'i tanıması noktasında esnek davranmasını talep ediyorlar. 10  kişi şu isimlerden oluşuyor: Paul Volcker, Brent Scowcroft, Zbigniew Brzezinski, Chuck Hagel, James Wolfensohn, Carla Hills, Lee Hamilton ve Thomas Pickering…