ABD yönetiminin insanlar üzerindeki deneylerle yazılan etik dışı tarihi hakkında başka neler bilmiyoruz acaba? Frengiye yakalanan siyah Amerikalı erkeklerin, hastalığın seyrini takip etmek amacıyla on yıllar boyu bilerek tedavi edilmediği utanç verici Tuskegee çalışmasını araştıran bir Wellesley Koleji profesörü, geçenlerde ABD kamu sağlığı doktorlarının 1940’larda Guatemala’da benzer bir deney yaptığını ortaya çıkardı.
İki yıl süren bu tüyler ürpertici çalışmada yaklaşık 1500 mahkûm, akıl hastası, asker ve fahişeye kasten frengi ve cinsel yolla geçen diğer hastalıklar bulaştırıldı, ardından antibiyotiğin tedavideki etkinliğini test etmek için hastalara penisilin verildi.
Kurallar belli
Sonraları Tuskegee çalışmasında da rol alacak olan John C. Cutler’in başını çektiği ve ABD hükümetinin finanse ettiği bilim insanları başkent Guatemala City’nin Merkez Hapishanesi’ni seçmişlerdi,
çünkü buradaki mahkûmların fahişelerle ilişkiye girmesine izin veriliyordu. Bunlardan bazıları zaten frengiliydi, bazılarınaysa ilişkiye girmeden önce hastalık bulaştırılmıştı.
Çok az mahkûm hastalığı kapınca, araştırmacılar frengi bakterisini doğrudan doğruya mahkûmların penisleri üzerindeki yaralardan, kollarındaki ve yüzlerindeki sıyrıklardan, az sayıda örnekte de ‘belkemiğine açılan deliklerden’ verdiler. Kayıtlar, o dönemde bilimcilerin deneylerinin etik dışı olduğu-nu ve ABD’de yasaklandığını bildiğini gösteriyor.
Geçen hafta Başkan Barack Obama Guatemala Devlet Başkanı Alvaro Colom’u arayıp bu alçakça deneylerden dolayı özür diledi ve Ulusal Bilimler Akademisi Tıp Enstitüsü bu konuyu daha derinlemesine araştıracağını açıkladı. Bu iyi bir başlangıç ve Guatemala hükümeti de kendi araştırmasını başlatarak sürece dahil olmalı; zira bu çalışma resmi işbirliğiyle yapılmış olsa da hastalık bulaştırılanların izni yoktu.
1947’de Nürnberg Prensipleri’nin hazırlanmasından bu yana, insanlar üzerinde tıbbi deney yapılmasını düzenleyen yasalar düzenli olarak güncelleniyor; yasaların bilgiye dayalı rızayı, reddetme hakkını, kalıcı sakatlığa veya ölüme yol açması muhtemel testlerin yasaklanmasını ve başka bazı noktaları da içermesi gerekiyor.
Komploculara malzeme sağlıyor
Ne yazık ki bu tür ihlaller, hükümetin dürüstlüğünü sorgulayan komplo teorisyenlerine ve kuşkuculara malzeme sağlıyor. Bu nedenle söz konusu olayın tam anlamıyla aydınlığa kavuşturulması zorunlu. Ve bu yüzden hükümet, Amerikalı bilimcilerin insanlar üzerinde rızaları veya tam bilgileri olmadan başka klinik araştırmalar yapıp yapmadığını ortaya çıkarmak için bir araştırma başlatmalı.
Guatemala son çirkin sürpriz miydi, yoksa devlet dosyalarının derinliklerinde başka tıbbi sırlar var mı? Amerikan halkının, kendi adına ne gibi etik dışı bilimsel faaliyetler yürütüldüğünü bilmeye hakkı var. (Başyazı, 5 Ekim 2010)
Kaynak: Radikal
