Konuşanı tanıtmaya gerek yok: Haşimi Rafsancani. İlk öncülerden. Devrimi patlatanın yanındaydı ve güvenini kazanmıştı. Şah'ın zindanlarından ve organlarının zulmünden geçti. 'Münafıkların' işbirlikçisi olmakla suçlanması mümkün değil.
Bugün rejimde iki temel kurumun başkanlığını yapıyor: Rejimin Çıkarını Teşhis Konseyi ve Uzmanlar Konseyi. Pragmatist bir muhafazakâr. Değişmez ilkeleri bırakmıyor, ancak çıkarlar birbirine geçmiş bu dünyada yaşamanın bir miktar esneklik, manevra ve ılımlılığa ihtiyaç duyduğunun bilincinde.
Mekânın da bilinen sembolik özelliği var. Tahran Üniversitesi'nde cuma namazı minberi. Oradan devrimin çocuklarına büyük mesajlar veriliyor. Dinî rehber Ali Hamaney, cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası oradan başını uzatmış ve seçimi kazanmasının meşruluğu etrafındaki şüpheleri aşarak Mahmud Ahmedinejad'ın meşruluğunu kutlamıştı. Rafsancani, bu minbere krizin ucu açık sürecinde farklı bir hutbe vermek için döndü.
Rafsancani'nin kabzasını göstermesi beklenmiyordu. Çünkü üslubu bu değildi. Yaralayıcı ifadeler de kullanması beklenmiyordu. Rafsancani ustaca konuştu, kesin veya kışkırtıcı yargılarda bulunmadı. Kendisini cumhuriyeti sapmaktan ve devrimi, evlatlarından geniş bir kesimini boşama tehlikesinden kurtarmayla ilgilenen kişi görüntüsünde sundu. Dinî rehber üzerinde durmadı. İmam Humeyni'ye ve onun direkt halka dayanma kararlılığına gitti. Halkın asıl yönetici olduğunu ve bu yüzden halkın görüşüne saygı gösterilmesi gerektiğini ifade etti. Umudun özgür seçimlerle halk katılımının taçlandırılması olduğunu belirtti.
Kesin ve direkt yargıların yokluğu Rafsancani'nin söylediklerinin önemini azaltmıyor. Sözlerindeki en önemli husus, bu minberden ülkenin 'zor ve acılı günler' geçirdiğini vurgulamasıydı. Bu rejim üzerinde tehlike oluşturan derin krizin varlığının teyit edilmesidir. Rafsancani, güven krizinden bahsetti. Halkın rejime güveninin kazanılması için çalışma çağrısı yaptı. Rafsancani'nin, Mir Hüseyin Musavi'nin patlattığı protestoları yabancı çevrelerin kışkırtmalarının ürünü olarak gören resmî iddialara güçlü bir darbe vurduğu söylenebilir. İddia insanlara protesto liderlerini hain veya devrim düşmanlarının hareket ettirdiği oyuncak olarak görmeye hazırlıyordu. Bu türden suçlamalar, protestocuları izole etmek, bastırmak ve hatta belki bazı sembol isimleri tasfiye etmenin kaçınılmaz girişimi olarak görülüyordu.
Rafsancani, seçimler sonrası yaşananları içeriyle değil de dışarısıyla sorunun bir ürünüymüş gibi tasvir etmek için ileri gelen yetkililerin harcadığı çabayı tek bir hutbeyle boşa çıkardı. Herkesi yasalara saygı göstermeye çalışması aynı bağlamda yer aldı. Zira siz resmî kurumlara yasaların sınırlarına bağlı kalma çağrısı yaptığınızda bu kurumları ihlalde bulunmakla suçluyorsunuz demektir. Rafsancani, tutukluların serbest bırakılması ve zarar görenlere tazminat ödenmesi çağrısı yaptığında, bu, kendisinin güvenlik organlarının onları tutuklama hakkını inkar ettiği anlamına geliyor. Sonra bu çağrı, yeni Ahmedinejad hükümetinin meşruluğa muhtaç olacağını ifade eden Musavi huzurunda yapıldı.
Haşimi Rafsancani, İran'ın yaşadığı olayların tehlike boyutunu kavradı. Derin kriz, dinî rehberin heybetine zarar verdi, cumhurbaşkanının meşruluğu etrafında soru işaretleri oluşturdu ve kurumların imajını sarstı. Rafsancani, seçim sonuçlarının ilan edilmesi akabinde dinî rehberin yapması gereken konuşmayı yaptı. Şayet dinî rehber böyle yapsaydı kriz çözüm yoluna girer veya daha tehlikeli bir yol alırdı. İlk görev döneminde Ahmedinejad dışarıdaki düşmanlarına darbeler savuran boksör gibi hareket etti. İkinci görev döneminde de iç kroşeler vurması gerekecek. İran devriminin rejiminin, dinî rehberi ve cumhurbaşkanıyla büyük bir imtihana girdiği söylenebilir.
Kaynak: zaman
