Aylarca süren kıyasıya pazarlıkların ardından, dört Avrupa Birliği ülkesi ve Türkiye, bugün (dün), Avrupa'nın gaz tedariki için Rusya'ya bağımlılığını önemli ölçüde azaltacak olan 3.300 kilometrelik devasa bir boru hattının inşası için anlaşma imzalayacak (imzaladı).
2015'te açılması beklenen Nabucco boru hattı, tam altı Ortadoğu ve Orta Asya tedarikçisinden Avusturya'ya gaz taşıyarak, Moskova'nın, Kiev'le anlaşmazlıkları yüzünden kışın ortasında iki kez kapattığı Ukrayna üzerinden geçen Rusya kontrolündeki boru hatlarına önemli bir alternatif oluşturacak.
Kremlin'in zihniyeti çoğu zaman sıfır toplamlı kazanım şeklinde. Komünist dönemde olsun, Vladimir Putin'in otoriter idaresinde olsun, Rus stratejistler, komşularının ya da rakiplerinin faydasına olan bir şeyin mutlaka Kremlin'in zararına olacağını varsaydı. Nükleer silahlar, silahlanma anlaşmaları veya son zamanlardaki enerji tedariki pazarlıklarında Ruslar, karşılıklı fayda sağlayacak olan bir dengeyi tasavvur etmekte güçlük çekiyor.
Avrupa'nın Moskova'yla enerji ithali konusundaki mevcut ilişkisinin bu kadar gergin olmasının sebebi bu. Moskova, geniş gaz rezervlerini, sesinin duyulmasını ve çıkarlarına riayet edilmesini sağlayacak stratejik bir üstünlük olarak görüyor. Ve de Avrupa, Rusya'dan ithalatına büyük ölçüde bağımlı olduğu sürece, Kremlin her türlü alternatif arayışını kendi tekeline ve nüfuzuna tehdit olarak algılıyor.
AB'nin bir enerji anlaşması yapmasının zorluğu bundan kaynaklanıyor. Rusya'yı es geçen yeni bir boru hattı ihtimalini son derece çekici kılan da bu.
7,9 milyar Euro'luk Nabucco projesi, Gazprom'un Avrupa'nın gaz tedarikindeki tekelini kırmaya yönelik en ciddi girişim. Hizmete girdiğinde Avrupa'nın tüketiminin yüzde onunu karşılayabilecek ve en önemlisi, tek bir tedarikçinin ya da tek bir hükümetin kontrolünde olmayacak. Irak, Mısır, İran, Azerbaycan ya da Türkmenistan'dan gelen gaz, Türkiye'nin doğusuna üç muhtemel istikametten birinden girecek. Boru hattı Türkiye'yi boylu boyunca geçtikten sonra Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya'ya ulaşacak. Almanya'nın büyük enerji şirketi RWE de anlaşmaya taraf.
Batı Avrupa, Nabucco'yu, enerji güvenliği açısından son derece gerekli görüyor. Ama riskler de var. Türkiye, son ana kadar, her yıl Nabucco'dan geçecek olan toplam 31 milyar metreküplük gazın yüzde 15'ini satın alma talebiyle anlaşmayı bozma tehdidinde bulunuyordu. Şimdi boru hattının batıdan doğuya doğru da akabilecek şekilde yapılması güvencesiyle, özellikle belirtilmemiş bir payı kabul etti. Asıl ticari risk, Rusya'nın inşa etmekte olduğu ve şimdiden birçok Avrupalı partnere sahip olan rakip Günay Akım boru hattı. Ancak Nabucco, yerel tedarikler, özellikle de Kuzey Denizi'ninki azaldıkça, Avrupa'nın talebinin artacağında ısrarcı.
Ancak her ne kadar Nabucco, Rusya'yı es geçmek üzere Bakü-Ceyhan boru hattıyla birleşecek olsa da Gazprom, özellikle de Baltık Denizi'nin altından Almanya'ya uzanan hattın açılmasıyla birlikte, en büyük gaz tedarikçisi olmaya devam edecek. Eğer Moskova'yla makul bir anlaşma istiyorsa, Avrupa Birliği'nin enerji politikasında birliğini sürdürmesi çok önemli. Nabucco'nun inşaatının önümüzdeki yıl başlaması bekleniyor. Kışın ortasındaki periyodik donlara alternatif istiyorlarsa, Avrupa Birliği ülkeleri ticari ve siyasî disiplini korumak zorundalar.
Kaynak: Zaman
