Bush'un Afrika gezisinin amacı, Çin'in kalkınma projeleri sayesinde kıtada elde ettiği ekonomik nüfuzu kırmaktı. Kara Kıta, ABD'nin 'terörle savaş' müttefiki aramasıyla, Çin'in daha yumuşak etkisi arasında bir savaşa sahne oluyor
ABD Başkanı George W. Bush'a geçmişteki Afrika turunda, kara kıta halklarına ve yöneticilerine 'yoksulluğu bitirme' amaçlı kalkınma projeleri müjdeleyen onlarca Amerikalı üst düzey şirket yöneticisi ve işadamı eşlik etmişti. Söz konusu gezi 2003 yılında gerçekleşmişti ve Afrikalılar aradan geçen beş yılda ABD başkanı ve beraberindeki sermaye sahiplerinin gezisinin sadece 'genel ilişkiler sanatı'na örnek oluşturduğunu ve işadamlarının turistik gezisinden ibaret olduğunu anladı.
Görünüşe göre Bush, bugünlerde gerçekleştirdiği ikinci Afrika gezisine biraz ciddiyet kazandırmak istiyor. Zira Afrika'daki 'yarış pisti'ne bir başka süper gücün girmesiyle şartlar değişmiş durumda. Son beş yıl Çin'in, 'terörle savaş' amacıyla değil de, karşılıklı menfaat ilkesi temelinde, ciddi kalkınma ortaklıkları kurup ekonomik geri kalmışlıkla savaşmak için hızlı bir program doğrultusunda kıtanın dört yanına yayılmasına sahne oldu. İşte Bush'un ikinci Afrika ziyareti, ABD'nin Çin'in varlığından duyduğu rahatsızlığının dolaylı ifadesi mahiyetinde gerçekleşiyor. ABD Çin'in kıtadaki nüfuzunun genişlediğinin farkına vardı.
Washington ilkesel olarak, Afrika'da Çin'e karşı ekonomik yarışa girmekte kararlı görünüyor. Ancak ABD başkanının verdiği ekonomik 'müjdeler', Tanzanya'daki su ve elektrik projelerinin ABD tarafından finanse edilmesinde kendini gösteren sembolik adımlardan başka bir şey değil. Bush'un kıtada AIDS'le mücadele programını finanse etmeye yönelik tekrarladığı eski vaadi de, son beş yılda zayıf propagandadan ibaret kaldı.
O halde Afrika ülkelerindeki yarış pistinde iki farklı model söz konusu: İlki Çin'in, barajlar ve sulama şebekeleri kurmak, petrol çıkarmak, her türlü maden aramak, karayolları ve köprüler inşa etmek gibi projeleri içeren ekonomik modeli. İkincisiyse, güvenlik danışmaları ve baskı organlarını modernize etmek için teknolojik mühimmat verilmesinin yanı sıra, bir Afrika devletinden diğerine yönelik saldırılarda kullanılmak üzere askeri üsler kurulması yoluyla iktidardaki rejimleri destekleme amaçlı Amerikan güvenlik modeli. Özetle, siyasi örgütlere ve özellikle de Afrika kıtasındaki Amerikan politikalarıyla İsrail nüfuzuna direnen İslamcı örgütlere karşı 'teröre karşı savaş' adıyla yürütülen bir savaş modeliyle, ekonomik geri kalmışlığa karşı savaş modeli karşı karşıya.
İdeali, Çin-ABD ortaklığında kalkınma projesi
Bush'un Afrika gezisi öncesi ve sırasında, Amerikalı üst düzey yetkililer bu gezinin genel çerçevesine dair olumlu bir tablo sunmaya çalıştı. Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley bu bağlamda, gezinin 'ABD'yi, hastalık ve yoksullukla mücadele için Afrika'ya bağlayan sağlam ilişkileri teyit edeceğini' açıkladı. Bush da kendisinin, 'ABD'nin Afrika'da ekonomik kalkınmanın desteklenmesi bağlamında vazgeçilmez bir ortak olduğunu göstermeye çalışacağını' ifade etti.
Bunlar gerçekten güzel sözler. Fakat ABD'nin hedefi Afrika halklarını yoksulluk ve hastalıktan kurtarmak ve bu halkları kalkınma projesi çerçevesinde desteklemek için ciddi bir çalışma yürütmekse, neden Çin'in kıtanın dört yanındaki kalkınma yanlısı ekonomik genişlemesinden rahatsızlık duyuyor? Niçin ABD, Çin'le birlikte Afrika için ortak bir kalkınma programı belirleyip, bunu uygulama amaçlı ikili bir ortaklığa girmiyor?
Kaynak: Radikal
