Nijerya'da bölünmüş seçkinlerin çıkarlarını birleştirerek ülkenin zar zor ayakta kalmasını sağlayan tutkal, petrol gelirinin düşmesiyle çözülüyor.
Afrika'nın potansiyel güç merkezi olan Nijerya'nın başı belada. Hile suçlamalarıyla lekelenen 2007 seçiminde göreve gelen Devlet Başkanı Umaru Yar'Adua'nın, popüler meşruiyet kazanmak ve ulusun ilerlemesini engelleyen klikleri aşmak için çok fazla şey kanıtlaması gerekiyordu. Fakat hükümeti başarısız oluyor ve bunun sonuçları ciddi.
Bölünmüş seçkinlerin çıkarlarını birleştirerek Nijerya'yı zar zor ayakta tutmuş olan tutkal çözülmeye başladı. Hükümetin kontrolü yeniden ele almak noktasında bir güven krizi yaşadığı sırada, petrol üretimi 1960'lardan bu yana görülmedik seviyelere düşmüş durumda. Nijer Deltası'ndaki zenginlikten daha fazla pay isteyen militanlar petrol endüstrisini fiilen duraklatıyor. Nijer Deltası sakinlerinin de, bölgede petrol bulunduğu 50 yıl öncesine kadar giden şikâyetleri bulunuyor. Çoğunlukla Müslümanların yaşadığı kuzeyse hâlâ daha yoksul ve umutsuzluk artıyor.
Ekonomik liberalleşme, çoğunluğu Hıristiyanların oluşturduğu güneyin cebini doldurmasına yardımcı oldu. Endüstrinin ve fırsatların devlete bağlı olduğu kuzeydeyse iş imkânları ortadan kalktı ve hizmetler çöktü. Bu hafta yaşanan şiddetin sorumlusu olan İslamcı tarikat daha derin bir hastalığın semptomu. En iyi zamanlarda, bu bölgelerin farklı çıkarlarına hizmet edip düşman etnik grupları uzlaştırmak hassas bir dengeleme işiydi. Fakat o en iyi zamanlar geçti ve Nijerya'yı onarmaya başlama fırsatı kaybedildi.
Nijer Deltası'na barış getirmek için federal hükümetin bölge sakinlerine daha fazla petrol payı verirken, gelirin birkaç kişiyi zenginleştirmekten ziyade kapsamlı kalkınma sağlamasını garanti altına almalı. Petrol endüstrisinin yolsuzluğu azaltacak şekilde yeniden düzenlenmesi de dahil olmak üzere yapılması gereken reformların bazıları masada duruyor. Fakat Yar'Adua kendisinin iktidara gelmesine yardımcı olan ve statükodan kâr sağlayan güçlü kliklerin esiri olmuş gibi görünüyor.
Ulusu içinde bulduğu durumdan dolayı Yar'Adua suçlanamaz. Fakat bugünün krizlerinin hızlanmasını önleyecekse, Nijerya'nın bölünmüş eyaletlerinin iplerini kendi ellerine almasının önüne geçmek için hızlı hareket etmesi gerekiyor. (Başyazı, 29 Temmuz 2009)
