McCain ve Obama, Afganistan'daki savaşın daha fazla askerle kazanılacağını söylese de, tarih bunun tam tersini gösteriyor. Afganistan'da çok sayıda sivili öldüren askeri strateji Taliban'a yarıyor; ABD asker artırmak yerine savaş ağalarını kendi tarafına çekecek ödünler vermeli
Irak'taki Amerikan savaşını nasıl yürütecekleri konusundaki farkılılıklarına rağmen, hem Senatör John McCain hem de Senatör Barack Obama Afganistan'a daha fazla asker göndermek istiyor. İkisi de hata yapıyor. Tarih onlara sesini duyurmak için feryat ediyor, ama dinlemiyorlar.
İki aday da, Britanyalı ressam Elizabeth Butler'ın 'Bir Ordunun Kalıntıları' adlı tablosuna bir göz atsalar iyi ederler.
Tablo, Afgan toprakları içlerinde 150 kilometre kadar ilerlemeyi denemiş olan 15 bin Britanya askeri arasından kurtulan tek kişiyi anlatır. Askerin bir deri bir
kemik kalmış, yenilgiye uğramış görüntüsü, Afganistan'a boyun eğdirmeye çalışan yabancı orduların başına ne geldiğinin her zaman geçerli olacak bir hatırlatması.
Gerçekçilik ihanet sayılır oldu
Afganistan'a yönelik McCain-Obama yaklaşımı, ABD'nin Ortadoğu ve Orta
Asya'ya yönelik çoğu politikası gibi, gerçekçilikten ziyade duygulara dayanıyor. Duygular, pek çok Amerikalı'nın 11 Eylül 2001 saldırılarının tertipleyicilerini cezalandırmayı istemeye sevk ediyor. Taliban'a karşı savaşı bunu yapmanın bir yöntemi olarak görüyorlar. Taliban
karşısında zaferin imkânsız olduğunu ve ABD'nin sadece Taliban liderlerleriyle ödün karşılığı bir anlaşma yoluyla Afganistan'da barış umut edebileceğini söylemek, neredeyse ihanet sayılıyor.
Bu düşünmeden verilen tepki, Afgan aşiret hayatının asırlar boyu parçası olan değişken sadakat şablonunu göz ardı ediyor. Çıkarlar değiştikçe ittifaklar da değişiyor. Taliban'ı destekleyen savaş ağaları ABD'nin düşmanları olmak zorunda değil. Bugün ABD'ye düşman olsalar bile, yarın olmayabilirler.
Son haftalarda, bu basit gerçek Batı'nın Afganistan siyaseti üzerine yapılan tartışmayı yeniden şekillendirmeye başladı. İki taraftan savaş ağaları sessizce Suudi Arabistan'da buluştu. Afganistan savunma bakanı 'Taliban'la siyasi anlaşma' çağrısı yaptı. ABD Savunma Bakanı Robert Gates bu kadar ileri gitmedi, ama 'siyasi sonucun parçası olarak uzlaşma'ya nihayetinde açık olabileceğini söyledi.
Fakat Gates McCain-Obama mantrasını tekrar ederek aldatıcı bir noktaya da işaret etti: Daha fazla Amerikan askeri Afganistan'ı huzura kavuşturur. Ulusal İstihbarat Tahmini'nin ABD'nin bu ülkede 'aşağı doğru bir spiral'e kapıldığı sonucuna varmasından sadece günler sonra konuşan Gates, 'yenilgiyi kabul etmek veya uzun vadede başarılı olma fırsatını azımsamak' için hiçbir sebep bulunmadığını vurguladı.
Gerçekte, Afganistan'da uzun vadeli başarı -ki bu, kabul edilebilir bir şiddet düzeyi ve Afgan topraklarının diğer ülkelere karşı saldırılar için kullanılmamasına yönelik bir teminat olarak tanımlanıyor- ancak daha az sayıda yabancı askerle mümkün olabilir; daha fazla değil.
Afganistan'da bir dizi durmak bilmeyen ABD saldırısı, yüzlerce sivilin
ölümüyle 'tali hasar' yarattı; bu da Batı'nın tam da ihtiyaç duyduğu Afganları yabancılaştırıyor. Bu kampanya sürdükçe, yeni üyeler Taliban'a katılacaktır. Şu anki bombalama kampanyasının başlamasından bu yana Taliban'ın mantar gibi
yayılması kaza eseri değil. Bu strateji, Taliban'ın yabancı işgalciye karşı
direnişçi görüntüsünü kullanmasına imkân tanıyor. Afganistan'da bundan daha kutsal bir şey yoktur.
Afganistan'daki Amerikan savaşı aynı zamanda Kaide'nin adam toplamasına yardım ediyor. Savaş bölgeye yeni bir yabancı savaşçı dalgası çekiyor. Birkaç yıl önce bu mücahitler Büyük Şeytan'la savaşmak için Irak'a gitmişti. Şimdi ABD'nin Afganistan'daki ve Pakistan'a komşu bölgelerdeki savaşını tırmandırdığını görüyorlar ve Irak yerine buralara akın ediyorlar.
ABD Afganistan'daki savaşının dozunu düşürse bile, afyon ticareti şiddet yanlısı militanlara devasa miktarlarda para sağladığı sürece ülke istikrar kazanmayacak. Afyonun kökünü kurutmak, Taliban'ın kökünü kurutmaya benziyor: Harika bir fikir, ama başarılabilir değil. Sıradan Afganları yabancılaştıran türden havadan gaz püskürtüp yakma operasyonlarının yerine, ABD haşhaş ekiminin rahatsız edilmeden sürmesine izin vermeli ve
sonrasında da bütün ürünü satın almalı. Alınan ürünün bir kısmı medikal amaçlar için morfine dönüştürülebilir ve kalanı da yok edilebilir. Afganistan'ın haşhaş
ekininin yılda 4 milyar dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor. Bu para, Afgan köylülerin köylerine füze fırlatmak yerine onların ceplerine nakit para koymak için harcansa iyi olur.
Kaide'ye ödün verilemez
Afganistan'a daha fazla asker konuşlandırmak, bu son derece tehlikeli ihtilafı yatıştırmaktan ziyade şiddetlendirir. Kaide'ye ödün vermek hem tahayyül edilemez, hem de tiksindirici; fakat Taliban farklı bir güç. Aşiret liderleri arasında ödün vermeye yönelik gerçek bir istekliliğe dayanan becerikli müzakereler, Afganistan için en iyi umut. Bu, duygulara değil, gerçeklere dayanan bir yaklaşım.
Kaynak: Radikal
