Hazine Bakanı Paulson ve Fed Başkanı Bernanke'nin finansal sistemi kurtarmak için 700 milyar dolar talep eden planı, Amerikalı vergi mükelleflerinin üzerine daha da yük bindirecek. Plan bu haliyle kabul edilemez
Salı günü Senato Bankacılık Komitesi tarafından kuşkuyla sorgulanan Hazine Bakanı Henry Paulson ve Fed Başkanı Ben Bernanke, finansal sistemi kurtarma amaçlı 700 milyar dolarlık önerilerini savunurken hiçbir sağlam dayanak sunmadı. Ayrıca önerilerinin vergi mükelleflerini büyük kayıplardan koruyacağına inanmak için çok az neden ortaya koydular. Tam tersine, borçlanmanın Lehman Brothers'ın iflası ve AIG'nin
ölümün eşiğine gelmesinin ardından panik havasının hâkim olduğu geçen haftaki gibi donmayı sürdürmesi halinde, Amerikalıların nihai kayıplarının daha az olacağını öne sürdüler.
Açık sözlülük takdir edilmeli, ama bu Kongre ya da Amerikan halkı için yeteri kadar iyi bir cevap değil. Alelacele kurtarma için 700 milyar doları onaylamak yerine, milletvekilleri
alternatifleri incelemeli. Kurtarmanın başarılı olması halinde para kazanacak bankacılar ve özel yatırımcılarla birlikte, vergi mükelleflerinin de herhangi bir kurtarma sonrası canlanmadan kaynaklanacak kazanımlarda pay sahibi olmasına imkân veren ideal bir alternatif aramalılar. Kongre'nin incelemesi gereken birkaç fikir de geliştirilmiş durumda.
Bunlar arasında öne çıkanı, vergi mükelleflerinin dolarlarının, finansal şirketlerin kötü aktiflerini satın almak için kullanılması yerine, bunlarla doğrudan finansal şirketlere yatırım yapılması yönünde. Bu parayla firmalar, yatırımları bozulurken ve iflas ve paniği önlerken katlanmak zorunda oldukları kayıpları telafi edebilir. Firmalar iyileşmeye başlar başlamaz bunun vergi mükelleflerine bir dönüşü olacaktır. Ancak bu tür öz sermaye yatırımları risklidir ve yönetimin önerdiğinden daha riskli olup olmadıklarını gösteren dikkatli bir analizin yapılması gerekir.
Senatör Christopher Dodd tarafından geliştirilen bir başka öneriyse, yönetimin teklif ettiği gibi kötü aktiflerin satın alınması, ama hükümete yardım edilen firmalarda hisse verilmesi. Buradaki tehlike, hükümetin hissedar olmasıyla kendi mülkiyet paylarının
zayıflayacağından korkan özel yatırımcıların, para yatırmada isteksiz davranması ihtimali. Bu, firmaları iyileşmeleri için ihtiyaç duydukları yatırımlardan mahrum bırakabilir.
Bu tür belirsizlikleri netleştirmek için zaman var. Finansal sistem daha çetin sorunlara karşı savunmasız, ama kurtarma önerisinden beri kredi darboğazı biraz olsun hafifledi. Bu kısmen kurtarma beklentisinden kaynaklanıyor, yani Kongre münasip bir hızla bir plan üzerinde çalıştığını belli etmeli. Kredi piyasalarına da, para piyasası yatırım fonlarına yönelik 50 milyar dolarlık hükümet garantisini içeren sistem destekleyici acil önlemler yardım etti. Fannie Mae ve Freddie Mac'in kurtarılması mortgage faizlerinin düşük kalmasını sağladı.
Halk potansiyel kârdan pay almalı
Bir şey kesin. Vergi mükellefleri bir kurtarmanın potansiyel kârlarında pay sahibi olmazsa, bu pay başka birilerine gidecek. Fed, bankalarda büyük hisseler alan yatırımcıların şeffaflık ve idari kontrol için uzun süreli düzenlemeler sunmalarını gerektiren kuralları gevşettiğini duyurdu. Özsermaye şirketleri değişiklikler için bastırdı, zira yere serilmiş bankalarda büyük yatırımcılar haline gelmek, ama düzenlenmek istemiyorlardı.
Kuralları gevşetmek bankacılıkta bugünkü birçok finansal soruna yol açan şeffaflıktan uzaklığa ve risk almaya davetiye çıkarıyor. Fed'in zamanlaması daha kötü olamazdı. Vergi mükelleflerinden çok düşük geri dönüş beklentisiyle bankaların hurda aktiflerini almaları isteniyor. Bir taraftan da özsermaye şirketleri aynı bankalarda yüksek kârlı yatırım yapmaya davet ediliyor. Bu, vekillerin ve seçmenin destekleyebileceği bir plan değil. Kongre'nin daha çok işi var.
Kaynak: Radikal
