Petrol fiyatlarının bugünkü seviyelere yükseleceğini kimse tahmin edemezdi. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali El Naimi, dünyadaki talebin sağlanan arzdan daha düşük olduğuna ve dünyadaki Suudi petrol stoklarının büyük ölçüde kullanılmadığına dikkat çekerek, fiyatların mantıksız biçimde yüksek olduğunu söyledi. “Mantıksızlığın” sebebi, tabii ki İran ile bir savaşa girme korkusu. Fakat Kasım 2010’dan beri petrol fiyatlarında gerçekleşen yüzde 47’lik artışın, ABD ekonomisinde ciddi bir durgunluğa sebep olmayacağı da öngörülemezdi. Bunun sebeplerinden biri de kaya gazının yükselmesi olabilir.
Şu ana kadar temel gerçekler gayet iyi biliniyordu. Birkaç yıl önce pek çok uzman, ABD’de doğalgaz sıkıntısının yakın olduğu konusunda uyardı. Fakat küçük bir özel şirket olan Mitchell Energy’nin çabaları ve “hidrolik kırılma” adı verilen yatay bir sondaj yöntemi sayesinde, ülkede bol miktarda bulunan kaya gazından büyük miktarlarda doğalgaz elde etmek mümkün hale geldi.
Pek çok Amerikan başarı hikayesinde olduğu gibi, Mitchell Energy de biraz yardım almıştı. 70lerde federal hükümet, Doğu Kaya Gazı Projesi’nin başlattı ve düzinelerce hidro-kırılma tatbikat projesine fon sağladı. Enerji Departmanı, bu süreçte anahtar bir adım olan ve büyük çaplı hidrolik kırılma olarak da bilinen tekniğe önayak oldu. 1991’de Mitchell Energy’nin, Kuzey Texas Barnett Kaya Gazı bölgesinde gerçekleştirdiği ilk başarılı yatay sondaja sübvansiyon sağladı. Federal hükümet bu teknolojileri geliştirmek için 1978 ve 1992 yılları arasında 137 milyon dolar harcadı.
Bunun için takdiri kim alırsa alsın, etkileri oldukça yaygın. ABD şu anda, mevcut tüketim oranları ile en az 75 yıllık doğalgaz elde edebilecek halde. Daha da önemlisi, ABD dünyanın düşük maliyetli doğalgaz üreticisi haline geldi. Bu ABD’deki üretimin geleceğini değiştirdi bile. Dow Chemical ve Westlake Chemical gibi şirketler, ABD’deki düşük enerji maliyetlerinin Asya’daki düşük emek maliyetlerini daha da azaltacağını fark ediyorlar. Bu da üretim tesislerini ABD’de tutmayı ve hatta inşa etmeyi ekonomik hale getiriyor.
Bu aynı zamanda, yüksek petrol fiyatlarının neden ABD ekonomisini korkulduğu kadar yavaşlatmadığını da açıklayabilir. Doğalgaz girişimcisi ve “Büyük Enerji Geçişi” kitabının yazarı Robert Hefner, Amerika’daki 65 milyon evin doğalgaz ile ısıtılması maliyetinin yılda 20 milyar dolar düştüğüne dikkat çekiyor.
Çevresel endişeler kabul görüyor. Çevresel Savunma Fonu’nun başkanının da bulunduğu bir komitenin yaptığı çalışma gibi, şu ana dek yapılan en iyi çalışmalar, kırılmanın güvenli ve sorumlu biçimde yapılabileceğini gösteriyor. En riskli uygulamaların çoğu, en düşük maliyetle üretim yapan az sayıda şirket tarafından kullanılıyor. Bu da akla yatkın bir düzenleme gerektiren bir durum. Daha büyük şirketler, bir kurallar dizisini muhtemelen memnuniyetle kabul ederlerdi; çünkü itibarlarını ve markalarını korumak için en iyi uygulamaları kullanmayı tercih ederler.
Doğalgaz çağının jeopolitik sonuçları olacaktır. Şu ana dek petrol ticareti dünya çapında gerçekleşiyordu. Ancak doğalgaz yerel kalmıştı. Gazı taşımak zor ve fiyatı, verimli kaynaklara ve iyi boru hatlarına sahip ülkeler belirliyor. Rusya; Ukrayna gibi komşularından ve Avrupa’daki ülkelerden, kübik kadem başına 17 dolar talep edebiliyor. ABD ise kübik kadem başına 2,5 dolara doğalgaz üretebiliyor ve dünyadaki en iyi ve en ucuz sıvılaştırma teknolojisine sahip. Sıvılaşmış doğalgaz tekil bir küresel pazar yaratacak ve Rusya’nın Avrupa ile uzun vadeli anlaşmaları sona erince, Moskova gelirlerinde ciddi bir düşüşle karşı karşıya kalacak. Rusya, İran, Katar ve Suudi Arabistan gibi birkaç ülkenin, doğalgaz fiyat ve arzını kontrol ettiği bir dünyadan, enerji kaynağının çok daha dağınık olduğu bir dünyaya geçeceğiz. (Şu an için, İran’ın kaynaklarından yararlanabilmesi için gerekli teknolojiye erişimi yok. )
Petrol genelde zor ve kötü yerlerde bulunuyor ve bu sorunların kaynağı pekala petrol olabilir. Yeni bulunan kaya gazı, geleneksel olarak kaynakların bulunduğu ülkelerde değil. En büyük yataklar Çin’de ve Arjantin, Meksika, Polonya, Kanada ve Avustralya’da da oldukça geniş yataklar var. Bu yatakların pek çok jeopolitik sonucu olacaktır, fakat açık olan bir kaç şey var: kendi güvenli enerji kaynağına sahip olmak ve Kremlin’in aşırılıklarından kurtulmak, Polonya için bir nimet olacaktır.
Kaya gazının yükselişi, nesillerdir gerçekleşen en büyük enerji değişimini şekillendiriyor. Ve onun ekonomik ve siyasi sonuçları, ABD için ciddi faydalar sağlayacaktır.
Kaynak: Star
