Yeidoth Ahronot, İsrail’in füze savunma sistemi “Demir Kubbe’nin” ardındaki ekonomi hakkında müstesna denilecek ölçüde saçma bir değerlendirme yazısı yayınladı. Bu makale, yeni füze savunma sisteminin ardında yatan “muhakemeyi” sunma teşebbüsü. İster inanın ister inanmayın, sistemi işletme maliyetini bir İsrailli’nin ölümünün yol açtığı potansiyel kayıpla kıyaslıyor.
Finansal risk yönetimi uzmanı Dr. Adam Reuter “Demir Kubbe, İsrail ekonomisi için çok iyi” diyor. “25 yaşındaki bir İsrailli ortalama 40 yıl üretmek durumundadır…başka bir ifadeyle, 25 yaşındaki bir İsrail vatandaşının ölümü, ekonominin potansiyel olarak 1.2 milyon dolar kaybetmesine neden olabilir.”
Dr. Reuter’e göre işin ekonomik tarafı oldukça açık; içerisinde 100 füzenin bulunduğu bir Demir Kubbe bataryasının mâliyeti 100 milyon dolardır. Her bir füzenin mâliyeti 50 bin dolar civarında. Reuter’in mantığı basit: Bir füzeye 50 bin dolar harcarsan, gelecek 40 yıl zarfında Yahudi devletinin ekonomisine 1.2 milyon dolar katkı sunabilecek genç bir İsrailliyi kurtarabilirsin.
Yahudi devletinde her şeyi rakamlara indirmekten hazzediliyor gibi. İsrail vatandaşlarına, Yahudi sermayesine yaptıkları katkıya göre değer biçiliyor. Ancak İsrailli “uzmanın” hesaba katmadığı bazı hususlar var:
1 Dr. Reuter, İsraillileri “kurtarmanın” kaça patlayacağını hesaplıyor ama okuyucularına barışın mâliyetinden söz etmiyor. Şurası kesin ki çatışmanın sona ermesi İsrail ekonomisinin hemen büyümesine yol açacaktır. Barışın Yahudi devletinde bir fiyat etiketi olmadığını sanıyorum. Ama gelin görün ki savaş büsbütün metalaşmış.
2 Ev-yapımı Filistin füzeleri 500 dolara mâl oluyor. Gazzelilerin İsrail ekonomisini tüketecek çok ucuz yöntemler bulmuş olmaları mümkündür. Filistinliler 5000 dolara 10 roket gönderirken, İsrail sınırlı bir başarı kaydeden Demir Kubbe füzelerine en az yarım milyon dolar harcayacak.
3 Filistinli militanlar, İsrailli sivilleri öldürmeye ilgi duymuyor gibiler, bildiğimiz üzere, Filistinlilerin füzeleri açık alanlara düşmektedir. Bana öyle geliyor ki militanlar genel olarak direnişe, özel olarak roketlere bir mesaj nazarıyla bakıyorlar. İsraillilere çalınmış toprakları mesken tuttuklarını hatırlatmak için varlar. Eğer bu noktada isabetliysem, o halde Dr. Reuter’in hesabı büsbütün yersizdir zira Filistinli militanlar (İsraillilerin aksine) hedef ayrımı gözetmeksizin öldürmeye ilgi duymuyorlar.
4 Filistinlilerin balistik teknolojisinin gelişmeye devam edeceğini, her bir İsrail kentinin kısa bir süre sonra Demir Kubbe’yle korunmaya ihtiyaç duyacağını varsaydığımızda, her semte füze bataryası koymak yerine tüm İsrail’in tepesine betondan çatı yapmak hiç değilse mâli açıdan çok daha ucuzdur.
Yahudi devleti kendi çevresine beton duvarları çoktan ördüğü için betondan bir tavan ilave etmenin vakti gelmiştir belki. Dilerlerse ona da Demir Kippa diyebilirler.
Dünya Bülteni için çeviren: Ertuğrul Aydın
