Kralın Maocu asilerce şok edici biçimde yenilgiye uğratıldığı Nepal seçimleri, istikrarsızlıktan ziyade yoksulların kaygılarını yansıtıyor
Dünyanın kalan monarşileri şaşılacak derecede dayanıklı çıktı: Şah'ın 1979'da İran'dan kaçmasından beri yerleşik hiçbir monarşi cumhuriyet rejimine geçmedi. Bu da Nepal'in cumhuriyetçi demokrasiye geçişini, ki bu ay düzenlenen genel seçimin ardından artık durdurulamaz bir süreç gibi görünmekte, daha da dikkat çekici kılıyor.
Nepal'in eski muktedir sınıfı, vaktiyle kendisiyle silahlı mücadele yürüten Maocu asiler tarafından şok edici ve beklenmedik bir biçimde süpürüldü. Daha üç yıl önce mutlak iktidarı eline almaya teşebbüs eden Kral Gyanendra şimdi sarayında korkuyla bekliyor. Protestocular iktidarı halka devredip ülkeden gitmesini talep ediyor.
Yegâne seçilmiş Maocu hükümet
Nepal'de neredeyse 10 yıl sonra yapılan seçimin dikkat çekici sonucu bundan ibaret de değil. Seçimin açık galibi olan, halk arasındaki ismiyle Prachanda ('haşin' veya 'dehşetli' anlamına geliyor) dünyanın yegâne seçilmiş Maocu hükümetine önderlik etme yolunda. Kesin sonuçlar henüz bilinmiyor, fakat Prachanda, ülkenin anayasal geleceğine şekil verecek olan 601 üyeli mecliste 116 sandalye kazandı bile. Maocular tek başına iktidar için gereken çoğunluğu kazanmayı başaramasa bile, Nepal'in eski siyasi seçkinlerini kimsenin beklemediği ölçüde ezici bir devrimle yıkmış olacaklar. Halbuki birçok gözlemci seçimden üçüncü sırada çıkmalarının iyi bir performans sayılacağını düşünüyordu.
Sonuç, Nepal'in istikrarsızlığından ve büyüme eksikliğinden çok çeken yoksulların kaygılarını yansıtıyor. Nepal'deki 25 milyon insanın neredeyse üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor; kişi başına yıllık milli gelir sadece 260 dolar düzeyinde. Eski siyasi düzenin başarısızlığı, kendisini 2001'de kanlı bir biçimde açığa vurmuştu; o yıl Veliaht Prens Dipendra, babası Kral Birendra da dahil, ailesinin büyük kısmını vurup öldürdü. Fakat ABD'yi bir terör örgütü olarak gören Maocular'ın savaşmaktan hükümet etmeye geçişi kolay olmayacak. 1996'dan ateşkes ilan edildiği 2005'e dek Prachanda 13 bine yakın insanın hayatına mal olan (ki birçoğu hükümetin silahlı güçleri tarafından öldürüldü) bir ayaklanmaya önderlik etti. Prachanda'nın zafer sarhoşluğu içindeki Maocu tabanı dizginlemesi ve ordu ile uzlaşmanın bir yolunu bulması gerekiyor.
Çin ve Hindistan'ı teskin etmeliler
Ayrıca Nepal'in iki dev ve güçlü komşusu olan, Maocu iktidar ihtimaliyle alarma geçen Çin ve Hindistan'ı da teskin etmeli. Hindistan da sınırları dahilinde Maocu bir ayaklanmayla yüz yüze; Çin devasa doğal kaynaklara sahip bir ülkedeki fırsatların izini sürüyor. Guardian'a geçen hafta verdiği röportajda Prachanda, çok partili demokrasiye ve 'kapitalist üretim tarzı'na dönüşünden dem vurdu.
Bu konuda samimi mi peki? Nepal'in yeni muktedirleri şiddeti reddettiklerinin sözünü veriyor, fakat seçim tamamen barış içinde geçmedi. Devrimler karşılığını bulamayan umutlar doğurur. Nepal değişim istiyor. Prachanda'nın büyük sınavı, bu değişimi sağlamak olacak.
Kaynak: Radikal
