İsrail'in Obaması

İsrail'in Obaması nereden çıkacak?

Amerika Birleşik Devletlerindeki siyahi cemaatin İsrail'deki muadilleri, Arap ve diğer İslam ülkelerinden kalkıp İsraile yerleşen Oryantal yahudi cemaatidir. İsrail'in Arap vatandaşları gibi onlar da başka bir ülkeye değil İsrail nüfusunun çoğunluğuna aittirler. Kendilerini ayrımcılığa mâruz kalmış ikinci sınıf vatandaş olarak gören yurtsever bir cemaattir.

Bu adayın Obama'yla tam bir benzerlik taşıması için yarı Oryantal yarı Aşkenaz olması gerekir ve Oryantal sûreti baskın olmalıdır. Dolayısıyla İsrail'in Obaması, karma kökenli bir Oryantal yahudidir.

Vazifesi ne olacak?

Barak Obama'nın ilk kazanımı, milyonlarca seçmeni seferber etmesiydi; bu seçmenlerin çoğu, politikacılardan usanmış genç insanlardı. Onlara ilham verdi, siyasi sürece katılmaları için bir neden verdi ve onları eylemci, verici ve seferber olmuş insanlar kıldı. Çok önemli bir şeyi ispatladı: Bu insanların tiksinti duyduğu şey öyle göründüğü gibi politika değildi, politikacılardı. Çeşitli partilerin üyeleri arasında gerçek bir fark olmadığı sonucuna varmışlardı; hepsi de güç hırsına kapılmış iki yüzlü tiplerdi ve çoğu paragözdü. Bu genç insanlar farklı türde bir politikacıyı gördüklerinde ise onu omuzlarına alıp yukarı kaldırdılar.

İhtiyacımız olan işte tam da bu. Tel Aviv yerel seçimlerinde yaşanan son tecrübe bunun mümkün olduğunu gösterdi. Eski zamanların politikacılarına benzemeyen farklı türde bir politikacı sahnede göründüğünde seçmenler onu tanıyacaklardır.

İsrailliler politik bir halktır hatta belki de geçmişe kıyasla bugün daha fazla politiktirler. Ancak tanıyıp bildikleri politikacılardan yorgun düştüler. Üç büyük partinin siyasi liderleri arasında, görevden çekilecek başbakan ve onun yerine geçmek için tırmalayan üç aday arasında gerçek bir fark olmadığını görüyorlar. Karakterleri arasında hiçbir fark, verdikleri mesajlar arasında hiçbir fark olmadığını görüyorlar. İşte bu potansiyel seçmenler artık oy kullanmaya gitmiyorlar veya verdiklerinde de sırf gıcıklık olsun diye son seçimlerde olduğu gibi mesela Emekliler Partisinin yarı gülünç listesine oy veriyorlar.

İsrail'in Obaması bu yüzbinlerin kafalarına ve gönüllerine hitap etmenin yolunu bulmalıdır. Onlara umut ve motivasyon vermeli, herşeyin tamamen değişmesinin mümkün olduğuna onları ikna etmeli ve böylelikle İsrail'in siyaset sahnesini yenileme kampanyasına katılmalarını ilham etmelidir.

Onun seçmenleri nereden gelecek?

Barak Obama'nın ikinci kazanımı, yeni bir koalisyon inşa etme başarısıydı: Genç beyazlar ve siyahiler, Hispanikler, Yeşilci idealistler, liberaller, sosyal vicdanı olan insanlar, eşcinseller ve lezbiyenler ve nihayet feministler.

Böylesi bir koalisyonu inşa yeteneği, İsrail'in Obaması için olmazsa olmaz bir niteliktir. İsrail, tek bir meseleyi temsile odaklanmış bir başka küçük partiye ihtiyaç duymuyor. Şu herbiri kendi oyuğuna yerleşmiş ve tek bir meseleye yoğunlaşmış parlamento dışı müdafaa gruplarının işidir o. Siyasi sistemi değiştirmeye ve ülkeyi yeni bir yola sevketmeye soyunmuş bir siyasi parti, devletin ve vatandaşın hayatının her alanına temas eden bir mesajın etrafında toplanmış bir çoğunluk oluşturmalıdır.

Bunu İsrail'de başarması Amerika'da başarmaktan daha zordur. Amerika'nın iki partili siyasi sistemi dev oluşumları teşvik ederken bizim nisbi temsil sistemimiz tam tersini, küçük ve tek meseleye odaklanmış partileri teşvik ediyor.

Büyük değişimi başlatmak için güçlü bir siyasi kamp kurmalıdır. İsrail Obaması'nın, seçimlerden evvel büyük bir koalisyon kurma görevi var. Esas itibariyle yeni bir parti kurmaktır bu yahut Obama'nın yaptığı gibi mevcut bir partiyi alıp onu yeni baştan şekillendirmektir.

Böylesi yeni bir gücün bileşenleri nedir peki? Aşkenaz ve Oryantal gençler, "sosyal" toplum, Arap vatandaşlar, Rus cemaati, yeşilciler, sekülerler, eşcinseller ve lezbiyenler, ilerlemeci dinciler ve elbette barış eylemcileri.

Böylesi bir görevi üstlenmeden evvel Herkül bile iki kere düşünürdü. Burada değinme fırsatımızın olmadığı bazı nedenlerden dolayı Filistinlilerle barış ve uzlaşma için çabalayanlarla – bu kişilerin neredeyse tümü Aşkenazi seçkinleridir – çoğunluğu eski sağ kanat partilere oy veren ve bunu kendi ekonomik çıkarlarıyla apaçık çelişkiye düşerek yapan Oryantal yahudiler arasında derin bir çatlak oluşuyor. Rus cemaatiyle bağlar kesildi, yabancılık ve burukluk hissi yaşıyorlar. Sabun köpüğünden balonlar içinde yaşıyorlar ve neredeyse tüm sözcüleri ırkçı. Mütehakkim sofu nizamından ve onun aşırı sağ mesajlarından tiksinti duyan geniş seküler kesimin oy verecek kimsesi yok. Meretz bile bayrağı yarıya indirdi (sekülerler Jerusalem'deki yerel seçimlerde başka bir şık olmadığından dolayı seküler bir sağcı için oy kullandılar).

Bu başka başka duran mesajlar arasında bağ tesis edilebilir mi? Yolsuzlukla mücadele ve çevre duyarlılığı, adil bir barış için mücadele ve sosyal adalet özlemi, Arap vatandaşlarla (hem yahudi hem de yahudi olmayan) Rusya kökenli vatandaşlar için eşitlik talebi, kadınlar, eşcinseller ve lezbiyenlere eşitlik, din ve devletin ayrılması talebi, insan hakları üzerinde ısrar, sağlıklı bir İsrail yurtseverliği ve evrensel insani değerler?

Cevap: Evet, muhakkak ki! Tüm bu hedefler aynı membadandır: Adalet, model bir toplum, yaşanası bir ülke, gurur duyacağımız bir devlet uğruna gösterilen gayretin eseridir.

Bu mümkün bir şey midir? Bazıları, bir kişinin çıkıp da sadece "Filistinliler" kelimesini telaffuz etmesi durumunda tüm seçmenlerin kaçıp gideceğine inanıyorlar; veya bir adayın oryantal mirâsının Aşkenazi seçkinlerini korkutacağına; veyahut da Arapların Rusları caydıracağına inanıyorlar.

Mesajın geneli itibariyle yeteri kadar ikna edici olması şartı kaydıyla yani dengeli, bölen değil birleştiren, herbir hedefe genel şemada hak ettiği yeri veren dolayısıyla bir şeyin bir başka şeye bağımlı olduğunu açık eden bir mesaj olması durumunda bunun mümkün olduğuna kâniyim.

Çeşitli hedefler arasındaki bağlantı mekanik değildir. Cezbedici büyük bir mesajın parçalarını teşkil ediyor olmaları gerek. Yurtsever, aynı anda kafalara ve gönüllere hitap eden insanı bir mesaj. Obama bunu Amerika'da yaptı. İsrailli muadili de İsrail'de yapmalı.

Hangi niteliklere ihtiyacı var?

Obama, gerekli hususiyetlerin nadir bir bileşimdir ki onu mükemmel bir aday kılmıştır: Yenidir. Yolsuzluğa bulaşmamıştır. Büyük bir hatiptir ve her sözü inandırıcıdır. Büyük baskı altındayken bile asla gaf yapmıyor. Görüşleri dengeli ve akıl süzgecinden geçmiş. Heycana kapılıp gitmiyor. Özel hayatında ayıp yok. Sükûnet yayıyor. Mutedil yaşıyor. Irak savaşına ilk andan itibaren muhalefet edecek şahsi ve manevi cesareti var (Birinci ve İkinci Lübnan savaşına İsrail'de ilk günden kaç kişi itiraz etmişti?). Mesajı birleştiriyor, bölmüyor. Münakaşa yapmaktan keyif almıyor. "Öldürme içgüdüsü" yok. Gelirken beraberinde umut yani olumlu bir mesaj getirdi; öyle ki muhaliflerinin kalplerine yol bulmasına imkan veren bir mesajdı.

Ve herşeyin üstünde – asla hafife almamalıdır – iyi görünümlüdür.

Bu tür insanlar ağaçta yetişmez. Ne ki neredeyse imkansız bir vazife uğruna bu hususiyetlerin hani neredeyse imkansız bir bileşimi elzemdir. Bu nevi bir şey tebligat göndermeksizin aniden gerçekleşip tek hamlede bütün bir ulusu fethedebilir. Fakat bu seferlik zor gibi duruyor zira seçimlere sadece 42 gün kaldı.

Görünüşe bakılırsa bir sonraki Knesset en az şimdi ki kadar sefil olacak ve ciddi ulusal ve toplumsal hiçbir problemi çözmeye kâdir olamayacak. Eski devir onu tehdit etmeden çok önce çöküp gidecektir.

Güçlü ve yeni bir siyasi kampın zemini için gerekli hazırlıklara seçimin ertesi günü hemen başlamalıdır.

İsrail'in Obaması, neredesin!?

Dünya Bülteni için çeviren: M.Alpaslan Balcı