Dünyada, “Muhammed” isimli bir kasabanın, “Mekke” isimli çok sayıda yerleşim yerinin ve “Medine” isimli 20 civarında “şehrin” / yerleşim biriminin bulunduğu tek ülke neresi? Cevap: ABD. Şaşırtıcı ama gerçek.

Bu bilgileri, 50 yıldır ABD'de yaşayan Illinois Üniversitesi'nden emekli nükleer fizik profesörü Erdoğan Gurmen Hoca'nın Wisdomnet'in Pittsburg'daki pikniğinde verdiği keyifli ve zihin açıcı “seminer”de öğrendim. (Parlak bir zekâya, müthiş bir espri yeteneğine sahip Erdoğan Hoca'nın seminerde söylediklerini sizlerle daha sonraki yazılarda paylaşacağım).

Peki, Müslüman ülkelerde bile zor rastlayabileceğimiz bu olgu'yu nasıl açıklayabiliriz? Ayrıca, bu olgunun, sadece İslâm'la sınırlı olmadığını; belki bu kadar olmasa bile, başka dinler ve kültürler için de geçerli olduğunu söyleyebiliriz.

Ama burada, Batı uygarlığının (9.-10., 12.-13. ve 15.-16. yüzyıllardaki) üç rönesans'ının gerçekleş/tiril/mesinde belirleyici roller oynayan İslâm medeniyetinin, (özellikle de Avrupa'daki ulus-devleti tecrübelerinden farklı bir milletler / dinler sistemini tek bir coğrafyada kurmayı başaran Osmanlı tecrübesinin) ABD'nin kurulmasında (henüz yeterince araştırılmamış) belli bir rolü olmuş olabilir. Son yarım asırdır, ABD'de Osmanlı araştırmalarındaki ve kürsülerindeki patlama ve ABD'nin küresel stratejilerini Osmanlı tecrübesinden beslenerek gerçekleştirmesi, bu olgunun anlaşılmasına yardımcı olabilir belki de.

Evet, İslâm peygamberinin ismi ve mücadelesini verdiği iki kurucu şehir, ABD'de neden bu kadar çok sayıda şehrin ismi olmuş acaba?

Bunun en temel nedeni, zamanın ruhu'nu oluşturan Batı uygarlığını ABD'nin temsil ediyor ve yeniden-üretiyor olmasıdır. Bir asır önceki Avrupa'nın, özellikle de “üzerinde güneş batmadığı” söylenecek kadar küre ölçeğinde varlık gösteren İngiliz İmparatorluğu'nun yerini bugün ABD almış durumda.

ABD, çok güçlü bir “kıta”. Gücü, dünyada üretilen bilim, düşünce, kültür, sanat, siyaset, ekonomi ve teknolojinin temel kavramlarının ve kurumlarının üretildiği ve dünyaya taşındığı yer olmasından kaynaklanıyor. ABD'nin, zamanın ruhunu üretiyor olması, diğer kültürleri ve yenilikleri yakından takip etmesini zorunlu kılıyor. O yüzden, ABD, dünyanın en parlak beyinlerini çekiyor, çekmek zorunda. Örneğin Hintlilerin bilgisayar ve internet teknolojisinde ABD'de çok etkin ve güçlü olmalarının nedeni bu. Bütün dünya güçlerinin tarih boyunca yaptıkları şey budur çünkü.

Öte yandan, ABD, gücüyle orantılı olarak, zaafları da fazla olan bir ülke. Bütün dünyanın Amerikanlaşması, aslında ABD'nin bitmesi demektir. ABD, böyle bir sürece girdiğini farkettiği için ABD'de 11 Eylül süreciyle birlikte yeni bir din icat edildi: ABD dini. Bu dinin dilini de icat etmekte gecikmedi Amerikalılar: Paranoya.

Türkiye'de her yere Türk bayrağı asılması fikrinin ABD'den geldiğini gördüm: Kısmen New York hariç, özellikle Chicago ve Washington'da yabancı kökenlilerin yaşadığı yerlerde, neredeyse 50, 100 metrede bir ABD bayrağı asılmış her yere.

Bütün bunların wisdomnet toplantısıyla nasıl bir ilişkisi var? Şöyle: Dünyada varlık gösterebilmenin en etkili yollarından biri, ABD'de varlık gösterebilmektir.

Mesela, 1970'lerdeki Latin Amerika resminin, edebiyatının ve sinemasının bütün dünyada patlama yapmasının en önemli nedenlerinden biri, Latin Amerika'lı sanatçıların gerçekleştirdikleri atılımı ve açılımı, ABD'ye ulaştırmış olmalarıydı. ABD'nin, yaşayan, dolayısıyla zamanının ruhunu temsil eden ve yeniden üreten tek uygarlık olması nedeniyle, ABD'de varlık gösterdiğiniz ândan itibaren bütün dünyada da varlık gösterebiliyorsunuz.

İşte wisdomnet, ABD'ye yerleşen; çeşitli üniversitelerde ve özel sektör kurumlarında çalışan; iyi yetişmiş, yetenekli kişilerin öncülüğüyle kurulan; öncelikli olarak ABD'deki Türk “toplumu”nun temel sorunlarını çözmek için ortak bir platform oluşturmayı amaçlayan; bunun için sosyal, kültürel ve entellektüel faaliyetler yapan; kâr amacı gütmeyen gönüllü bir sivil toplum kuruluşu.

Wisdomnet'in varoluş sebebinin nasıl bir hikmet üretmeyi amaçladığını, Cuma günkü yazıda, Wittgenstein'ın “dil, yalnızca taşıt değil, aynı zamanda şofördür” tespitinden yola çıkarak sizlerle paylaşacağım.