Projektörler, son günlerde Kuzey Irak'taki PKK militanlarına yönelik operasyonlarının bir sonucu olarak Türkiye'nin kara ve hava kuvvetleri üzerine yoğunlaşmışken Türk deniz kuvvetleri sessizce dünyanın uzak köşelerinde müttefiklerle tatbikatlar gerçekleştirmektedir.
7 Mart tarihinde başlayan ve 9 gündür süren NATO'nun "Mavi Balina—2008" tatbikatına Pakistan'dan donanma birlikleri ve İngiltere, İtalya, Hollanda, Yunanistan, Almanya ve ABD gemilerinin yanında, TCG Gediz'le katkıda bulunan Aktif NATO Cevap Gücü (NFR) Denizci Grubu 2 (SNMG) üyesi Türkiye katıldı (Geo TV, 7 Mart).
Katılımcılar, 7–9 Mart tarihleri arasında anti-denizaltı-savaş manevralarını koordine etmeye başladıkları Türkiye'nin Ege Aksaz limanını ziyaret ettiler (İhlâs Haber Ajansi, 7 Mart 7).
Tatbikatın, Türkiye'nin güney Akdeniz'deki Antalya limanında 17 Mart'ta sona ermesi programlandı (Haber, 5 Mart).
Tatbikat, Pakistan savaş gemilerinin ilk kez katıldıkları bir NATO operasyonudur. İslamabat, Pakistan Donanma Filosu Komutanı Koramiral Numan Beşir komutasında PNS Tarık destroyerini ve muharebe destek gemisi PNS Moawin'i gönderdi (Associated Press of Pakistan, March 12).
Bir Pakistan donanma birliği, NATO için bir ilk iken Türk-Pakistan donanma bağları yaklaşık olarak on yıl öncesine kadar gitmektedir. Mart 1999'da bir Türk savaş gemisi, Pakistan Donanması ile ortak tatbikatlara katılmak için Arap Denizi'ni ziyaret etti. TNS Oruç Reis, 21–27 Mart tarihleri arasında üç Pakistan savaş gemisiyle ortak tatbikatlar yapmak için Pakistan sularında kaldı.
Türkiye'nin kendine has yarım ada şeklindeki coğrafyası, Türk donanmasıyla kıyaslanabilecek herhangi bir donanmadan daha fazla Türk donanmasına sorumluluklar yüklemektedir ve Türk donanmasının sorumluluğu 11 Eylül olaylarından bu yana daha da arttı. Türkiye, ticaretinin yaklaşık %90'ı deniz ticaretine dayandığından zenginliği ve güvenliği için denize bağımlıdır. Türkiye'nin 5,177 millik deniz sınırlarının uzunluğu 1,598 millik kara sınırlarının üç katıdır ve bu sınırlar; Ege'ye, Akdeniz'e, Kara Deniz'e ve sayısız adanın içinde bulundukları denizlere olan sınırlarını kapsamaktadır.
Türk Donanması'nın 55,000 kişilik personeli; 31,000 asker, 3,000 denizci ve 900 Donanma Havacı askeri kapsamaktadır. Aynı zamanda 70,000 kişilik ihtiyat kuvveti de vardır. Türk Donanması hâlihazırda 15 denizaltı, 24 fırkateyn, 27 saldırı hücumbotuna sahiptir; askerlik hizmeti aynı zamanda bir denizci kanadını da içermektedir. Türkiye aynı zamanda, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin en genç birimi olan, Temmuz 1982'de oluşturulmuş 1,700 kişilik mürettebatı bulunan bir Sahil Güvenlik Komutanlığı'na sahiptir.
Türkiye'nin daha büyük donanma taahhütlerini özetlersek, Türk denizci birlikleri Nisan 2007'de Afganistan'da ve Mayıs 2007'de Kosova'da konuşlandırıldı. NATO'nun 1999'da Sırbistan'a yönelik operasyonunda Türkiye, Adriyatik'te deniz blokajı uygulayan NATO deniz güçlerine bir fırkateynle katkı sağladı.
Eğer Türkiye'nin Soğuk Savaş'taki rolü NATO'nun doğu deniz kalesi idiyse 1991'de komünizmin çöküşünden bu yana bu rol terörizmi caydırma ve deniz yoluyla gerçekleştirilen enerji sevkıyatlarını korumaya evrildi. Her iki kaygı, İstanbul'u ikiye bölen ve en dar noktası yarım mil kadar olan 17 mil uzunluğundaki boğaz üzerinde odaklanmış durumdadır. 38 mil uzunluğundaki Dardanel ile birlikte Türk Boğazları, yıllık 5,500 petrol tankerinin aralarında olduğu 50,000 gemiye geçiş güzergâhı olmaktadırlar. Dünyanın en yoğun ikinci boğaz trafiğine ev sahipliği yapmaktadırlar. Ve boğaz, önemli bir şehrin içinden geçen tek geçiş güzergâhıdır.
Türkiye, Akdeniz ve Kara Deniz arasındaki İstanbul Boğazı ve Dardanel suyolları üzerindeki egemen kontrolü sayesinde kendine has bir stratejik deniz pozisyonunu işgal etmektedir. Türkiye'nin boğazları kontrol etme hakkı 1936 Montrö Sözleşmesi'yle garanti altına alınmıştır. Dolayısıyla Türkiye; Bulgaristan, Romanya, Moldova, Ukrayna, güney Rusya ve Gürcistan'ın aralarında bulunduğu Kara Deniz'e kıyısı bulunan ülkelerin deniz kaderlerini kontrol etme pozisyonundadır. Hazar Türkmenleri, İranlı Azeriler ve Kazak tüccarlar da aynı zamanda Volga-Don kanalını kullanarak Kara Deniz'e ve Türk Boğazları üzerinden Akdeniz'e giriyorlar.
Türkiye'nin bu devasa deniz sorumluluklarına cevabı, çok uluslu tatbikatlar yoluyla uluslar arası bağlantılarını genişletiyor. Türkiye, kuzeyde Kara Deniz Donanma İşbirliği Görev Grubu'nun (BLACKSEAFOR) kurucu üyesi ve lideriyken 1998'den beri; İsrail ve ABD ile birlikte "Reliant Mermaid" (Güvenilir Denizkızı) tatbikatlarını yürütmektedir. Şu an NATO üyeleri olan Bulgaristan ve Romanya da, Rusya, Ukrayna ve Gürcistan ile birlikte BLACKSEAFOR'a katıldılar. Türkiye'nin stratejik çıkarları her zaman Washington'un çıkarları ile uyuşmuyor. Türkiye, 2005'te Rusya'nın desteğiyle ABD'nin BLACKSEAFOR'a gözlemci statüsüyle katılma isteğini reddetti.
18 Eylül 2006'da silahlı güçlerin her zaman çatışmayı kızıştırmaya öncülük etmeye ihtiyaç duymadıklarını ispatlayarak Türk ve Yunan donanmaları arasındaki ilk ortak tatbikat gerçekleştirildi. Türk Donanması'nın isteği üzerine Türk TNS Barbaros fırkateyni ve Yunan donanmasının HNS Themistocles fırkateyninin katıldığı bir geçiş tatbikatı yapıldı.
Çok yönlü taahhütlerinde Türk Donanması'nın açık mesajı; "Atatürk ün 'yurtta sulh cihanda sulh' sözünü gerçekleştirmeye çalışırken Cumhuriyeti korumakla büyük sorumluluğumuzu yerine getirirken sadık bir müttefik ve iyi bir komşu olacağız" gibi görünüyor.
Çeviren: Ali Karakuş
