Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ortadoğu ziyaretini değerlendiren yabancı gözlemciler Rusya'nın Ortadoğu'da güçlendiği sonucuna ulaştı. İsrail, Filistin ve Ürdün liderleri ile yapılan görüşmeler Moskova yönetiminin bölgenin en büyük sorunlarının çözümünde önemli rollerden birisini üstlendiğini kanıtlamış oldu. Bölge sorunları içerisinde Suriye krizi ve İran nükleer programı önemli bir yer işgal ediyor. Bunun yanı sıra Rusya Federasyonu ekonomik çıkarlarını da savunmak maksadıyla politik hamleler yapıyor.
Devlet Başkanı Putin, Ortadoğu seyahatini tamamladı. Dün Filistin İsrail sorunu masaya yatırıldı. Rus lider batı kıyısını ziyaret ederek Filistin Başkanı Mahmud Abbas ile görüştü ve görüşme sonrasında Ürdün'e geçti.
Abbas Filistinli tutukluların İsrail hapishanelerinden kurtarılması konusunda Rusya'nın arabuluculuk yapmasını istedi. Abbas'a göre İsrail yönetimi ile bu konuda anlaşma sağlanmasına rağmen anlaşmalar uygulanmıyor.
Görüşme sırasında Filistin - İsrail diyalog sürecinin çıkmazları gündeme taşındı. Hatırlanacağı üzere İsrail işgal altında tutulan topraklarda gözlemcilerin bulunmasını engelledikten sonra görüşmeler durdurulmuştu. Filistinliler ise devletlerinin bağımsızlığının kabul edilmesi için tek taraflı çaba sarf etmeye başlamıştı.
Putin iki devlet konusunda Rusya'nın tutumunu tekrarlayarak Kremlin sarayı açısından Filistin'in bağımsızlığının tanınmasının sorun olmadığını ifade etti. Filistin devletinin bağımsızlığı 25 yıl önce SSCB döneminde de tanınmıştı.
Rusya delegelerinin büyük bir özenle karşılandığı İsrail'de ise gündem farklı idi. Öncelikler arasında İran konusu ilk sırada yer aldı. Başbakan Binyamin Netanyahu İran nükleer silahının İsrail açısından vahim sonuç doğuracağına dair düşüncesini Putin'e de kabul ettirdi. Ancak buna rağmen Rusya'nın İran konusunda bağımsız karar verdiği biliniyor. Kremlin sarayı görüşünü BM Güvenlik Konseyinde de başarılı bir şekilde savunuyor.
Daha önce Tel-Aviv yönetimi, Rusya'nın İran İslam Cumhuriyetine S-300 savunma sisteminin satılmasını engellemeyi başarmıştı. Şu anda ise Kremlin sarayının daha sert uluslararası yaptırım kararlarını desteklemesi talep ediliyor. Bu kararların desteklenmesi durumunda Tahran yönetimi hem nükleer silah üretimi isteğinden vazgeçmiş olacak, hem de uranyum zenginleştirme sürecini durdurmak zorunda kalacak.
Yaşana gelişmeler analiz edildiği zaman Rusya yönetiminin siyasi etkisini ekonomik çıkarlarının uygulanması için kullanmaya çalıştığı gözlemleniyor. İsrail basınında yer alan haberlere göre Putin'in İsrail ziyareti sırasında "Gazprom" şirketinin bu ülkede ofisinin açılmasına dair görüşme yapıldı. Şirketin İsrail'de petrol ve doğalgaz üretimine katılması, alt yapı çalışmalarına destek vermesi ön görülüyor. İsrail'in Akdeniz kıyılarında bulunan büyük doğalgaz kaynakları Gazprom'un dikkatini çekiyor. Tel Aviv yönetimi Rusya'nın teklifini değerlendirmeye hazır olduğunu ifade etti. Böylece Gazprom şirketi önümüzdeki ihalelere de katılma olanağı sağlamış olacak. Şirket ayrıca Güney İsrail'de bulunan ham petrolün işlenmesi için ihaleyi de kazanmıştı. Güneş ve rüzgar enerjisinin kullanılması konusunda da ortak projeler bulunuyor.
Rusya nano teknoloji alanında da iş birliğini geliştirmeğe çalışıyor. "Rosnano" şirketi İsrail'de temsilciliğini açtı. Şirket burada işbirliği yapacağı kurumlarla ilişkiler kurmaya çalışıyor. Putin'in İsrail ziyareti sırasında Rus delegeleri içerisinde Rosnano başkanı Anatoli Çubays da yer almaktaydı.
Rus şirketi Roskosmos da İsrail ile işbirliği yapmağa çalışıyor. İsrail şirketlerinin uydu hazırlaması ve modern teknoloji ürünlerini üretmesi Rus şirketinin dikkatini çekiyor.
Tüm bunlardan Yahudi devletinin de ekonomik çıkarları bulunuyor.. Her şeyden önce İsrail serbest ticari ilişkilerin geliştirilmesini ve turizm alanında işbirliği yapılmasını istiyor. Şu anda iki devlet arasındaki ticaret hacmi büyüklüğü ile dikkat çekmiyor. Bu yılın ilk dört ayında İsrail Rusya'ya 384 milyon dolar değerinde ihracat ve 277 milyon dolar değerinde ithalat yaptı. Ancak yapılan anlaşmaların uygulanmasından sonra bu durum değişebilir. Turizm alanında ise iş birliği devam ediyor. Her yıl 500 bin Rusya vatandaşı İsrail'i ziyaret ediyor. Rus turistlerin İsrail'de yıllık 1 milyar dolar harcama yaptığı tahmin ediliyor. Küresel ekonomik kriz döneminde İsrail turizm gelirlerini artırmaya çalışmakta ve bu alanda işbirliğinin artırılabileceğini düşünmektektedir.
Kaynak: Nezavisimaya Gazeta
Dünya Bülteni için İbrahim Ali tarafından tercüme edilmiştir
