Salı günü Rus gazetesi Izvestia’da yayımlanan bir makalede, Rusya’nın başbakanı olan ve devlet başkanlığı beklentisi içinde bulunan Vladimir Putin dış politikadaki büyük gayesini açıkladı: "Avrasya Birliği” kurmak. Duyurduğu bu Birlik, tedricen eski Sovyetler Birliği ülkelerini ihtiva edecek ama diğer ülkelerin katılmalarına da açık olacak. Ortak değerler üzerine bina edilen ve iktisadi ve siyasi menfaatleri yakınlaştıracak Birlik, "modern dünyada yeni bir kutup” olacak ve "Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Çin ve Asya Pasifik Ekonomik Topluluğu ile birlikte küresel kalkınmanın istikrarını temin edecek.”
Başbakan Putin daha önce defalarca Sovyetler Birliği’nin dağılmasından duyduğu üzüntüyü ifade etmişti. Dolayısıyla bu son planı, kimseyi şaşırtmadı. Güç, kendine güven, stratejik vizyon görüntüsü verecek bu proje esasen yurt içine hitap edilmesi amacıyladır. Kuvvetle muhtemeldir ki bu, kamuoyunun dikkatini gerçek problemden uzaklaştırmak için ileride yapılacak bir dizi teşebbüsün sadece ilki olacak. Rusya’nın içeride durumu korkunçtur ve bu durum giderek de artıyor. Rusya’nın yakın çevresi üzerindeki etkisinin azalmasıyla ilgili ciddi endişeler bulunur, hatta Rusya’dan bölgedeki ülkeler için yaşayabilir ve cezbedici tekliflerin eksikliği yaşanırken bu proje yine de dikkati hak ediyor.
Rusya 10 senden fazla bir zamandır eski Sovyet bölgesinde Gümrük Birliği kurmaya çalışıyordu. Bu Birlik şimdilik sadece Rusya, Belarus ve Kazakistan'ı içeriyor. Diğer tüm eski Sovyet ülkeleri ya açık bir şekilde ya da görüşmelerle işi sürüncemede bırakarak birliğe katılmaktan kaçındı. Bu konuda en kaydadeğer örnek Ukrayna'dır. Bu ülke, Rusya'nın engelleme teşebbüslerine rağmen Gümrük Birliği'ne karşı Avrupa Birliği'yle serbest ticaret anlaşması imzalamayı seçerek tutumunu açıkça ortaya koydu. Bölgedeki diğer iki ülke, Moldova ve Gürcistan da halen Avrupa Birliği'yle serbest ticaret anlaşması için görüşmeler yapıyor. Bunları Ermenistan ve Azerbaycan takip ediyor. Kendilerine bu yolda sinirleri tahrip edecek derecede ihtiyatlı bir hız uygulanmasına rağmen, Avrupa Birliği'nin Rusya'nın komşularıyla ekonomik ve siyasi bağlarının sağlam kökleri var. Bu ülkeler yavaş yavaş Avrupa mal ve piyasalarına yaklaşıyor, içerde kanunlarını bu sürece göre ayarlıyorlar. Son iktisadi kriz ve genel olarak görülen düşüncelilik yokluğunda bile Avrupa Birliği, siyaseti bırakın iktisadi açıdan da Rusya'ya göre daha iyi bir ortaktır ve daha cazip bir seçenek olmayı sürdürüyor.
Putin'in, Rusya'nın komşu ülkelerine peşinde koşacakları yeni bir Birlik teklif etmesi kesinlikle Avrupa Birliği'nin bölgede artan etkisine duyulan tepkiden dolayıdır. Keza bu, Rusya’nın, ufkunda belirdiğini gördüğü daha zorlu bir probleme bir karşı harekatıdır. 9 eylülde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ülkede Abşeron'da (bir başka) doğalgaz sahası keşfedildiğini duyurdu. Sahada tahminen 350 milyar metreküp rezerv ve 45 milyon ton yoğun doğalgaz var. Bu keşif Azerbaycan'ın yıllık gaz üretimini 30 milyar metreküpe çıkaracak ki bu da Avrupa'nın Nabucco boru hattından yılda akacak doğalgaz için ihtiyaç duyduğu miktardır. Bu, Avrupa ülkelerine Rus doğalgazı dışında doğalgaz geleceği manasına geliyor. Yeni doğalgaz sahası Nabucco'yu iktisadi açıdan realite haline getiriyor ve bölgede enerji denklemini tamamen değiştiriyor: Nabucco'nun, Avrupa'nın Rus doğalgazına bağımlılığını yüzde 70'ten yüzde 35'e düşürmesi amaçlanıyor.
Rusya'nın endişelerini arttıracak şekilde Avrupa Komisyonu 7 eylülde, AB'nin üçüncü ülkelerle enerji ilişkileri hakkında uzun süredir geciken tebliği onayladı. Bu, halen küçük bir adım olarak dururken ilk kez Komisyon ortak enerji stratejisine dair çağrıya yönelik adım attı ve üyelerinden, üçüncü ülkelerle uluslararası enerji anlaşmalarıyla ilgili bilgi alışverişi yapmalarını istedi. Nabucco'nun gerçekleşmesi yaklaşırken AB üyesi ülkelerin milli enerji stratejileri arasında uyum sağlanması amacı, daha başarılması mümkün bir hedef haline geliyor - ya da en azından bunun sadece bir hayal olarak kalmasına bir son veriyor. Buna Rusya'nın Ukrayna'dan geçen boru hatlarının tam olarak kontrolündeki başarısızlığını da ilave ederseniz Rusya'nın endişelerinin resmi gerçekten çok daha keskin hale gelir. Olaylar gelişirken Rusya'nın Avrupa'ya doğalgaz ihracatı önemli ölçüde azalacak. Onun Avrupa ülkeleri üzerindeki etkinliği de öyle. Gerçekten seçim zamanında endişe verici bir ihtimal ve zor bir haber.
Avrasya Birliği, Rusya'ya daha fazla nüfuz sağlayacak. Dolayısıyla bu, doğal bir çözüm olarak geliyor. Maalesef başbakan ve devlet başkanı adayı Vladimir Putin için bu hem çok geç hem çok erken gelen bir çözümdür. Avrupa'nın Rusya'yla sınır paylaşan komşularına ulaşma imkanlarındaki artışın önlenmesi için çok geç, hem ekonomisi hem de tüm diğer iç problemlerini halletmek için zamana ihtiyacı olan bir Rusya tarafından liderlik edilebilmesi için de çok erken.
Kaynak: Real Clear World
Dünya Bülteni için çeviren: Emin Arvas
