Rusya'dan Türkiye'ye Karadeniz'in altından gelen doğalgaz boru hattının ismi herkesin malumu olduğu gibi Mavi Akım. Buna ilaveten bir de henüz proje safhasında olan Güney Akım var.
Geçen ayın ortalarında Rusya ile Bulgaristan arasında imzalanan anlaşma ile birkaç yıl içinde hayata geçirilmesi planlanan bu hat da Karadeniz'in altından geçip Bulgaristan'a ulaşacak ve buradan ya Romanya-Macaristan-Avusturya ya da Yunanistan üzerinden İtalya'da son bulacak.
Mavi Akım ve Güney Akım'dan sonra bugünlerde bir de ortaya Beyaz Akım fikri ortaya atılmış bulunuyor. Bunu ortaya atan da Ukrayna Başbakanı Bayan Yulia Timoşenko.
Geçen hafta AB başkenti Brüksel'i ziyareti sırasında bu yeni hattan söz eden Timoşenko, bu konuda basına şöyle konuşmuştu: 'Başka ülkelerle birlikte hareket ederek yeni doğalgaz koridorları projeleri geliştirmeliyiz. Bu projelerden birisi Beyaz Akım olarak adlandırılacaktır. Bu hat Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan'dan Ukrayna'ya doğalgaz ulaştıracaktır. Bu da Hazar Denizi ve Karadeniz yoluyla gerçekleşecektir. Rusya da bu projeye dahil edilmelidir. Beyaz Akım doğalgaz temininde çeşitlenmeye katkı yapacak ve aynı zamanda bölgesel gerginlikleri de giderecektir.'
Timoşenko'nun hem AB Komisyonu Başkanı Manuel Barroso hem de AB Enerji Temsilcisi Andris Piebalgs ile ele aldığı Beyaz Akım projesi esasen kendisinin 2005 yılındaki ilk başbakanlık döneminde ortaya attığı bir fikir, bir proje sayılır. Bu projeyi yeniden gündeme getirmesinin ana sebebi de Ukrayna'nın doğalgazda Rusya'ya olan bağımlılığını bir an önce azaltmak ve aynı şeyi isteyen AB'nin desteğini kazanmak elbette. Yalnız Timoşenko bu defa eskisinden daha kararlı ve atak bir tavırla Beyaz Akım'ı AB'ye kabul ettirmeye çalışıyor. Nitekim bunu AB yetkililerine yaptığı çağrı ile kendisini belli ediyor. Bu bağlamda Timoşenko AB yetkililerine, 'Beyaz Akım için gerekli olan yatırımlara hemen başlayın. Bunun için bir 20 sene daha beklemeyin.' derken hattın yılda 31 milyar metreküp doğalgaz kapasitesine sahip olacağına, bunun da AB'ye yılda 2 milyar dolarlık bir tasarruf imkânı kazandıracağına işaret ediyor.
Bugün Ukrayna'nın Beyaz Akım konusundaki yeni atağı henüz başlamış durumda. Ne var ki Beyaz Akım'ın bir de başka modeli var. Bu da Londra merkezli bir proje şirketinin Gürcistan'ın da iştirakiyle geliştirdiği bir model. Adı GUEU White Stream Pipeline Company olan bu şirket projesini geçen temmuz ayında Tiflis'te yapılan bir enerji konferansında, daha sonra da yeniden Vilnius'ta yapılan enerji güvenliği konferansında ilgililere sunmuştu.
İngiliz şirketinin Beyaz Akım projesi Azeri doğalgazının Gürcistan üzerinden Karadeniz'e, buradan da denizaltı hattıyla Kırım'a ulaştırılmasını teklif ederken gelecek doğalgazın ya Romanya ya da Ukrayna üzerinden orta Avrupa'ya sevkini öngörüyor. Bu arada Beyaz Akım için ikinci bir safhadan da söz ediliyor ve bu da Türkmen doğalgazının ya Azerbaycan ya da Gürcistan üzerinden Karadeniz yoluyla Avrupa'ya ulaştırılmasını amaçlıyor.
Bu bilgilere baktığımızda hem Timoşenko'nun hem de İngiliz-Gürcü Beyaz Akım projelerinin birbirleriyle uyuştuğunu, örtüştüğünü görüyor, ama tarafların bu konuda ne kadar işbirliği içinde olduklarını bilmiyoruz.
Bugün sadece bir fikir, muhtemel bir proje olarak ortaya atılan Beyaz Akım'ın gerçekleşme şansının ne kadar olduğunu söylemek kolay değil; üstelik erken de. Şansı, şüphesiz en çok AB'nin bu projeyi ne zaman ve ne kadar kabul etmesine bağlı. Bu da bugün için pek mümkün görünmüyor.
Buna rağmen ülkemizin de içinde yer aldığı Nabucco projesini olumsuz yönde etkileyebileceğini düşünerek Beyaz Akım'dan geç kalmadan söz etmek gereği ortaya çıkmış bulunuyor. Biz de bugün bunu yapmaya çalıştık kısacası...
Kaynak: Zaman
