Petrolün varil fiyatı 100 doların üzerinde seyrederken, Bush'un alternatif yakıt girişimlerine dönmek yerine petrol şirketleri için vergi indirimi peşinde koşması maskaralık. Başkan, enerji imparatorluğunun parçalanmadan önce çıkardığı sesleri duymazdan geliyor; Petrol Çağı çöküyor
Geçen hafta Yüksek Mahkeme'nin merdivenlerinden Beyaz Saray'ın basın odasına, küresel ticaret piyasalarından Alaska'nın karlı doruk-larına kadar yarım düzine kadar bölgede tarihin çatırdadığını duyabilirdiniz. Petrol Çağı sona yaklaşıyor. Bu yıl değil belki. Belki beş yıl içinde de değil. Fakat yaklaşan çöküşün emareleri açıkça ortada.
Beyaz Saray'dan başlayalım. Bir hafta önce Başkan Bush, Amerikan tarihindeki en büyük kâr rakamlarına daha yeni imza atan petrol şirketlerinin vergilerinin azaltılması için kırk takla attı. Ancak kendisine, bir galon benzinin 4 dolara çıkması ihtimali (ki bu fiyat birçok aileyi gıdayla temel ulaşım arasında tercih yapmak zorunda bırakacaktır) hakkında ne düşündüğü sorulduğunda öylece kalakaldı. "Bekleyin, az önce ne dediniz?" diye sordu başkan. İlk sorunun sahibi olan muhabir, birçok analizcinin fiyatın bu düzeye çıkacağı tahmininde bulunduğunu sözlerine ekleyince Bush, "A evet, ilginç, bunu daha önce hiç duymamıştım" dedi.
Dünya rezervleri inişe geçecek
Bush'un pek dışarı çıkmaması anlaşılabilir bir durum. Fakat geçen haftaki Kaliforniya gezisinde etrafına biraz dikkatli baksaydı, bazı benzin istasyonlarında fiyatın 4 doların da üzerine çıktığını görürdü. Derken çarşamba günü petrol, varil başına 104 dolarla tarihinin en yüksek seviyesini gördü. Bu rakamı hatırlayın. Zira üç yıl önce petrolün varil fiyatı bunun ancak yarısıyken Bush, büyük petrol şirketlerinin ek yatırımlar yapması için tek başına piyasanın yeterli girişimi sağlayacağını söylemişti. Bugün gelinen noktada fiyat 100 doların üzerinde ve Bush alternatif yakıtlara yönelik o girişimlere dönmek yerine petrol şirketleri için vergi indirimi peşinde koşmakla meşgul.
Exxon Mobil'in böyle bir girişimde bulunması için 40.6 milyar doları vardı. Geçen yıl elde ettikleri kâr buydu; yani dakikada 77.220 dolar kazandılar. Güzel. Açgözlülük iyi. Hepsi serbest piyasaya övgüler düzüyor ve hisse sahipleri tatlı kârlar elde ediyor. Fakat dünya petrol rezervlerinin kısa süre içinde inişe geçeceği bir dönemde Amerikan vergi mükelleflerinden dolaylı olarak bunu desteklemelerini istemek muazzam bir maskaralık.
Bush petrol sanayinin vergi indirimleri olmaksızın yeni rafineriler inşa etmeyeceğini ima etti. Orada dur işte -32 yıldır tek bir rafineri yapmadılar ki. Yaptıkları şey, var olanların da canına okumak. Kıtlık da gayet iyi; Enron, yedi yıl önce Kaliforniya'daki sahte enerji krizini kışkırttığında bunun ne kadar iyi olduğunu göstermişti.
Benzinin mevcut ve muhtemel fiyatı hakkında hiçbir fikri olmayan, fakat petrol şirketleri tarafından pek bir beğenilen Bush, geçen hafta petrol üretiminin artırılması çağrısında bulununca dünya petrol kartelleri kendisiyle yine dalgasını geçti. Onların ürünlerinin en büyük tüketici olmaya devam ettiğimiz sürece, Suudilerin desteği ve hastalıklı yaltakçılıkları hiçbir şeyi değiştirmeyecek.
Bir sonraki sahne: Yüksek Mahkeme. Geçen çarşamba Alaska'nın Cordova köyünden bir grup balıkçı, tüccar ve köylü o günün duruşmasını bekliyordu. Yüksek Mahkeme, ülke tarihindeki en vahim petrol kirlenmesi vakası nedeniyle verilen 2.5 milyar dolarlık tazminat kararı hakkında Exxon'un temyiz başvurusunu ele alıyordu.
11 milyon galon ham petrolün 2 bin kilometrelik sahil şeridine yayıldığı olay, 19 yıl önce bu ay gerçekleşmişti. İnsanların paniğe kapılmış olduğu Valdez limanındaydım ve hiç beklemediğim bir şey gördüm: Alaska Körfezi'ndeki 10 metrelik dalgalara bana mısın demeyen balıkçılar, kaydettikleri cennetin karşısında çocuklar gibi ağlıyordu. Hayatlar mahvolmuştu. Geçim kaynakları tükenmişti. Tabiat, hâlâ bilmediğimiz bir şekilde değişmişti.
Exxon tazminata direniyor
Exxon balıkçıların ve diğer insanların zararlarını karşılama sözü verdi. Bugüne kadar 400 milyon dolar ödediler, fakat jürinin 14 yıl önce karara bağladığı asıl büyük tazminat meblağından yırtmak için bir avukat ordusunu seferber ettiler. Söz konusu olan 2.5 milyarlık tazminat, Alaska'daki 32 bin mağdurun her biri için 75 bin dolara tekabül ediyor; Exxon içinse üç haftalık kârına bile değil.
Bu olayların ortak noktası petrol. Petrol Çağı bize, tekel John D. Rockefeller'in tekelini ve Beyaz Saray'a da uzanan yolsuzlukları getirdi. Kârla fazlasıyla şişmiş, hatalarının bedelini ödemek için de fazlasıyla burnu havada bir sanayi ve bir enerji imparatorluğunun ufalanmadan önce çıkardığı seslere karşı sağır olan bir başkanla son bulabilir.
Kaynak: Radikal
