Önümüzdeki ay Lizbon'da yapılacak NATO Zirvesi'nin ana gündem maddesinin NATO'nun yeni stratejik belgesi olacağı bugünden belli.
Buna ilaveten başka konuların da bu zirvede ele alınacağı, bunlarda da önemli gelişmeler sağlanacağı yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Bunlardan birisi elbette bugün ülkemizde de tartışılan füze kalkanı konusu. Bir diğer konu ise NATO ile Rusya arasındaki ilişkilerde yeni bir dönemin açılmasına dair gelişmeler olacak.
Nitekim, bu son konuda daha bugünden, önemli Batılı gazetelerde yazılar, analizler çıkmaya başlamış bulunuyor. Dünkü The Guardian ve The Independent'taki yazılarda NATO-Rusya ilişkileri özellikle Afganistan bağlamında ele alınıyordu. Zaman'da da dün NATO Genel Sekreteri Rasmussen'in aynı konudaki son görüşlerinin de aktarıldığı Cihan Haber Ajansı'nın 'NATO, Rusya'nın yardımına muhtaç' başlıklı değerlendirmesi vardı.
NATO'nun Afganistan'daki son gelişmeler çerçevesinde Rusya'ya muhtaç olduğu şüphesiz doğru. Bunun başlıca sebepleri de şöyle sıralanabilir: NATO-ISAF'ın Pakistan üzerinden gelen lojistik hattı üzerindeki Taliban tehdidinin artması, dolayısıyla Rusya hattına daha çok ihtiyaç duyar hale gelmesi; uzun süredir var olan; ama bir türlü kapatılamayan helikopter açığının Rusya tarafından giderilmesi; Afgan polis ve ordusunun eğitimine Rusya'nın da katkıda bulunması; ihtiyaç duyulan bazı klasik silah ve cephanenin Rusya'dan tedariki gibi.
İşte bu sebepler uyarınca NATO bir süredir Rusya'nın Afganistan'da kendisine yardımcı olmasını istiyor. Bu konuda Rusya'dan daha şimdiden olumlu mesajlar alınıyor. Nitekim, hem bu mesajlar ve hem de Lizbon Zirvesi'ndeki görüşmelerde Afganistan konusunda Rusya'nın NATO isteklerini büyük ölçüde yerine getireceği söylenebilir. Zaten mesela helikopter konusunda bazı adımlar da atılmış bulunuyor. Rusya, bu çerçevede Afganistan'da askerî kontenjan bulunduran Polonya'ya 5 adet Mi-17 askerî helikopter sağlayacak. İlk partisi önümüzdeki aralık ayında teslim edilecek bu helikopterler şüphesiz Afganistan'da kullanılacak. Daha sonraki alımlarla birlikte Rusya NATO'ya Rus Savunma Bakanı Serdyukov'un da açıkladığı gibi birkaç düzine helikopter satmış olacak.
Afgan polis ve ordu personelinin eğitimi konusunda da zaten belli bir gelişme söz konusu. Esasen bir süredir bazı Afgan subayları Rusya'daki çeşitli askerî akademilerde eğitim görüyor, staj yapıyorlar. Bugün sınırlı sayıda olan bu tür personelin sayısının ileride artacağı da bugünden tahmin edilebilir.
Kendisi ve bazı Orta Asya cumhuriyetleri üzerinden geçen lojistik hat konusunda ise Rusya'nın Lizbon'da bu hat konusunda daha esnek bir tavır benimseyeceği, bugün için sınırlı tuttuğu bu hattan silah ve cephanenin de geçişine izin verebileceği söylenebilir.
NATO bugün işte bu bakımlardan Rusya'ya muhtaç görünüyor. Ancak bu arada Rusya'nın da Afganistan bağlamında NATO-ISAF'ın çabalarına ve başarısına muhtaç olduğu da kolaylıkla ileri sürülebilir.
Bu çerçevede, NATO-ISAF'ın en başta Afgan eroini konusunda Rusya'ya daha çok yardımcı olması gerekiyor; zira bugün Afgan eroini Rusya için en önemli, en ciddi dış tehditlerden birisi haline gelmiş bulunuyor. Nitekim, Rusya bu konuda NATO-ISAF'ı ve Amerika'yı Afgan eroini ile gerektiği şekilde mücadele etmemekle suçlayıp duruyor. Rusya'nın Federal Uyuşturucu ile Mücadele ve Kontrol Dairesi Başkanı Viktor Ivanov, geçenlerde verdiği bir uzun demeçte suçlamaları tekrarlarken Rusya'da yılda 40 bin gencin Afgan eroini yüzünden hayatını kaybettiğine işaret etmiş, bu eroin tehdidine karşı mutlaka bir çarenin bulunması çağrısını yapmış bulunuyor.
Rusya, eroin tehdidinin yanı sıra NATO-ISAF'ın Afganistan'da başarısız olmasından da derin endişe duyuyor. Başarısızlık ve geri çekilme olursa Orta Asya'dan başlayarak kendisine kadar uzanabilecek büyük bir tehdit ve istikrarsızlıkla karşı karşıya kalacağından korkuyor. Nitekim, bu sebeplerle belki kerhen de olsa NATO-ISAF'ın Afganistan'da başarılı olmasını ve uzun süre burada kalmasını istiyor.
Kısacası NATO-ISAF bugün Rusya'ya ne kadar muhtaçsa, Rusya da uzun vadeli güvenlik ve istikrar ile Afgan eroini konusunda NATO-ISAF'ın çabalarına o kadar muhtaç durumda görünüyor. [email protected]
Kaynak: Zaman
