Liberaller neden görece ‘daha muhafazakâr’ olan Libya ’da kazandı da, ‘daha açılımcı’ olarak görülen Mısır ’da başarısız oldu? Mısır ’ın petrol sahibi komşusundaki seçim sonuçları dikkat çekiciydi ve tahminler tutmadı. Zira Libya bir kabile toplumu. Devlet kurulmadan önceki dönemin de en belirgin özelliği, ülkede yaygın olarak görülen bu kabile bağlılıkları.
Libya ’da Mısır ve Tunus gibi ülkelerdekine benzer kapsamlı liberal faaliyetlerde bulunulmadı. Bu durum, İslamcıların seçilmiş meclisleri silip sürecekği tahminlerini kesinleştirdi. Özellikle de Albay Muammer Kaddafi rejimine yönelik savaşın yükünü ve en büyük maliyetini Libyalı İslamcı savaşçılar taşıyordu. Bu gerçek, Batı’nın ilk başlarda Libya devrimine karşı tereddütlü ve temkinli yaklaşmasına yol açtı.
Libya modeli şimdi bir araştırmaya ihtiyaç duyuyor. Mısır ve Tunus’ta liberallerin gürültüsü ve Libya ’da hiç varlık gösterememeleri, matematiksel olarak bu iki ülkede liberalleri, Libya ’da ise İslamcıları ilk sırada gösteriyordu. Fakat esas sürpriz, hâlâ bir anlam verilemeyen tersi yöndeki sonuçlardı.

Sosyal sıcaklığı hissetmek
Libya halkı dindar ve oldukça muhafazakârdır. Bu bile Avrupalaşmış fikirlerin ve siyasi ekollerin önündeki tüm kapıları kapatmak için yeterli. Çölün sosyal çevresi, dışarıdan gelen ideolojik ‘kirlilikleri’ Libya aklına ulaşmadan önce yutabiliyor. İtalyan sömürgeciliğiyle yaşanan tarihi acılara dair gerçeklere ilave olarak Kaddafi ’nin yaklaşık 40 yıl boyunca Libyalılara dayattığı dünyadan tecrit olma yılları, ülkeyi modernlikten bihaber olan bir oluşuma dönüştürdü.
Libya ’daki liberal sınıfın, Tunus ve Mısır ’daki benzerlerinden farklı olduğu şüphesiz. Libyalılar, kendilerine yönelik sosyal sıcaklığı hissetmeseydi, oylarını liberal adaylara vermezdi. Bu sıcaklık da küstahlığı ve kendini üstün görmeyi bırakarak, sokaklara inerek, elit yapı engelini aşarak ve halkın günlük yaşamının ayrıntılarına temas ederek yapılabilir. Mısır ’ın ‘kendini beğenmiş’, halkını küçük gören, dini, kültürü ve geleneğiyle alay eden liberal oluşumuyla ülkesinin kimliğine, medeniyetine, kültürüne ve dinine saygı duyan, toplum vicdanının ve düşüncelerinin parçası olan Libya liberalliği arasındaki büyük ve tarihi fark bu. Libya ’daki liberaller, Mısırlı liberallerin aksine, sokaklarda halkın arasına karışarak çalıştı ve insanların güvenini kazandı. Mısırlı liberaller ise halka karşı talk şov programlarında gece törenleri düzenledi. Ve bunun sonucunda halk tarafından sandık başında küçük görülmeyi hak etti. ( Mısır gazetesi Mısriyyun, 17 Temmuz 2012)


Kaynak: Radikal