Petionville Golf Kulübü, Port -au- Prince ve denize bir tepe üzerinden bakar. Bir zamanlar oldukça canlı olan bölge, deprem nedeniyle evlerini kaybeden 1,2 milyon kişiden 50 bininin BM ve uluslararası yardım kuruluşlarının sağladığı çadırlarda yaşadığı bir yer haline dönüşmüş.
Geçen haftaki ziyaretim esnasında güneş gökyüzünde parlamayı sürdürdü. Hayatın devam ettiğini gördüm. Çocuklar oynuyordu, anneleri açık havada leğenler içinde elbiselerini yıkıyordu. Birçok kişi kurdukları tezgâhlarda yiyecek, meyve, ayakkabı, şampuan satıyordu. Güneşin altındaki bu hareketlilik yıkıntılar arasından sızan umut ve yaşam ışığı olarak algılanabilir. Ancak, yağmur geldiğinde, dik yamaç çamura dönüşecek, tehlike ve hastalıklarla dolacak. Kampta yaşamaya mahkûm olanlar için umut uzak bir hayal olmaya devam ediyor.
Yarın, dünya liderleri New York'ta BM Genel Merkezi'nde büyük önem taşıyan yardım konferansında bir araya gelecek. Toplantı, Haiti hükümeti ve halkıyla dayanışmanın gerçek bir ifadesi olacak. Başkan Rene Preval toplantı için "tarih ile randevu" ifadesini kullanıyor. Toplantıyı "yeni bir Haiti" kurulması, Haiti'nin dönüşüme uğraması olarak adlandırıyor. Konferans umut ışığı olma, umut verme misyonu taşıyor.
Haftalardır uzmanlar 12 Ocak depreminin verdiği zararı ve ihtiyaç duyulan yardım miktarını tespit etmeye çalışıyor. Aynı zamanda Başkan Preval ve hükümeti de ülkenin yeniden yapılanması ve kalkınmasına yönelik ulusal stratejik "faaliyet planı" hazırlıyor. Söz konusu plan nereden bakarsanız bakın vizyon sahibi bir belge.
Yıkıma uğrayan başkentte incelemelerde bulunan BM Haiti Özel Temsilcisi ve eski ABD başkanı Bill Clinton'a bir üst düzey Haitili yetkili yerle bir olan ulusal parlamento binasını ve başkanlık sarayını gösterir ve "Bu binaları restore etmek istemiyoruz." der. Asıl amaçlarının eski sömürge mimarisinin yerine Haiti'ye daha uygun, yeni bir başlangıcı ve müreffeh bir geleceği temsil eden modern yapılar inşa etmek olduğunu söyler.
New York'taki asıl meselemiz yeniden inşa değil, kelimenin tam anlamıyla yeni bir Haiti yaratmak için "yeniden daha iyi inşa" olacak. Söz konusu plana göre Haiti Geçici Yeniden Yapılanma Komisyonu belli proje ve programlara önümüzdeki 18 ay içerisinde 4 milyar ABD Doları aktaracak. Gelecek 10 yıl içinde ise Haiti'nin yeniden yapılanması için toplam 11,5 milyar ABD Doları'na ihtiyaç olacak.
Yardımın en iyi şekilde kullanılması ve koordine edilmesi gerektiğinde şüphe yok. Yardım paralarıyla gıda, sıhhi altyapı ve en acil olarak da barınma ihtiyaçları karşılanmaya devam edilmeli. Bugün itibarıyla bir milyon kişiye (ihtiyacı olanların yaklaşık dörtte üçü) çadır sağlandı. Önümüzdeki haftalarda da 300 bin kişiye daha dağıtım yapılacak. Yakında yağmur mevsiminin gelmesiyle birlikte sel tehlikesi ile karşı karşıya kalacak olan bölgelerdeki insanları Port -au- Prince çevresindeki alanlara taşıyabiliriz. Bu arada BM misyonu güvenliği sağlamak, özellikle de kadınları ve çocukları kamplarda cinsel şiddet eylemlerinden korumak için tüm önlemleri alıyor.
Acil yardımdan uzun vadeli yeniden yapılanma sürecine geçtiğimiz bu dönemde işlerin eskiden olduğu gibi devam etmesine izin veremeyiz. Bugünkü öngörümüz toptan bir ulusal yeniden yapılanma, kök salma ve bir ulusun kapsamlı bir şekilde yeniden inşasıdır. Uluslararası toplulukla birlikte Haitili liderler halklarıyla omuz omuza yeni bir toplumsal sözleşme imzalıyor. Yani aşırı yoksulluk ve derin kökleri olan gelir dağılımdaki adaletsizlik ile mücadeleyi amaçlayan sağlam ekonomik ve sosyal politikalar üzerine oturmuş tam demokratik bir hükümet. Bir diğer hedef de tercihan yıl sonuna kadar BM desteğinde yapılacak adil ve özgür seçimler.
Toplumsal sözleşme ailelerine ekmek sağlayan, girişimci, korunmaya muhtaç olanların savunucusu, gelişen demokratik mekanizmaların karar alıcıları olarak kadınların konumlarını mutlaka güçlendirmeli. Ekonomik durumu iyileştirmeli ve her şeyin üzerinde yeni iş imkânları oluşturmalı. BM'nin Haiti'de yürüttüğü "iş için nakit" programı bir model oluşturabilir. Kısacası Haitililer Haiti'yi, hem de bir kez daha, daha iyi bir şekilde yeniden inşa edebilirler.
Haitili liderler, bu yeni ortaklığın iyi yönetim, açıklık ve hükümetle halk, kamu ile özel sektör ve Haiti ile uluslararası topluluk arasında karşılıklı hesap verebilirlik ilkeleriyle kesinkes bağlantılı olduğunu biliyorlar. Bu ortaklık süreğen sorunlara yeni yaklaşımlar bulunmasını gerektiriyor. Bu sorunların başında da Haiti'nin aşırı kalabalık başkentinin geleceği yer alıyor. Haiti'nin gelişebilmesi için sosyal ve ekonomik altyapının başkent Port au Prince dışındaki bölgelere de yayılması şart görülüyor. Bu nedenle Haiti Ulusal Planı çevrenin korunması, toprak reformu ve balıkçılık ve tarım alanlarına yeni yatırımları öngörüyor.
Önümüzdeki günlerde dünya liderleri Haiti'ye destek amacıyla bir araya gelecek. Hep birlikte Haiti'yi yeni ve farklı bir geleceğe doğru giden bir yola sokacağımızdan eminim.
Yarın için verilen sözlerin yerine getirilebilmesi için bugünden işe koyulmalı ve Petionville kampındaki çadırlarda yaşayan binlerce insanın daha güvenli yerlere nakilleriyle işe başlamalıyız. Her şeyin ötesinde onlara biraz soyut ancak kalıcı bir destek, yani umut vermeliyiz. Çarşamba günü New York'ta start alacak toplantı Haitililer için umudun başlangıcı olacak.
Kaynak: Zaman
