İsrail Rusya ile ilişkilerine çok önem veriyor. Bunun da birkaç önemli sebebi var. Rusya'nın BM Güvenlik Konseyi'nde veto hakkına sahip daimi üye olması, İsrail'e düşman İran ve Suriye ile güçlü askerî ilişkiler içinde olması ve Ortadoğu barışı için çalışan Kuartet denen dörtlü grubun üyesi olması gibi sebepler bunlar.
Bunlara ilaveten Rusya'da yaklaşık bir milyon civarında Yahudi'nin yaşaması, aynı şekilde İsrail'de de Rusya'dan geçmiş yıllarda göç eden bir milyon Rusça konuşan Yahudi'nin yaşaması çerçevesinde oluşan ikili ilişkiler de bu bağlamda zikredilebilecek yine önemli bir sebep.
Son yıllarda bu sebeplere bir başka önemli sebep de eklenmiş bulunuyor. Bu da İsrail'in Rusya ile enerji ilişkilerini hayata geçirme, geliştirme arzusu. Bu çerçeve taraflar arasında konuşulan en önemli konu da Rus doğalgazının İsrail'e sevki konusu. Bunun da mevcut Mavi Akım hattıyla gerçekleşmesi öngörülüyor. Malum Rus doğalgazı Karadeniz'in altından Mavi Akım hattıyla Samsun'a ulaşıyor. İsrail, Mavi Akım'ın Ceyhan'a kadar uzatılıp buradan Akdeniz'in altından geçirilecek denizaltı boru hattıyla kendi limanlarına ulaştırılmasını istiyor ve bu şekilde gelecekteki doğalgaz ihtiyacını şimdiden garantiye almaya çalışıyor.
Bu arada yeri gelmişken İsrail'in enerji kullanım tablosuna da bir bakalım. Bu tabloda petrol yaklaşık yüzde 67, kömür yaklaşık yüzde 30 ve doğalgaz yüzde 1-2 arası bir paya sahip. İsrail, doğalgaz rezervleri bakımından bugün oldukça iyi durumda sayılır. İspatlanmış 47 milyar metreküp doğalgaza sahip olduğu söyleniyor. Bugünkü doğalgaz üretimi ise yılda 800 milyon metreküp civarında bulunuyor. Doğalgaz ihtiyacını kendi topraklarından çıkarılan İsrail-Amerikan konsorsiyumu Yam Thefts'ten sağlarken ayrıca İsrail-Mısır Doğu Akdeniz Gaz Grubu denen şirketten de önemli miktarda gaz satın alıyor. Ancak, yapılan hesaplara göre, İsrail'in doğalgaz ihtiyacının bugünkü yılda 800 milyon metreküpten 2010 yılında yılda 8 milyar metreküpe ulaşacağı ortaya çıkmış bulunuyor ve bu da şüphesiz İsrail'i bugünden yeni kaynak aramaya sevk etmiş bulunuyor. Mavi-Akım-İsrail projesi de işte bu sebeple önem kazanmış bulunuyor.
Nitekim, bu yüzden İsrail Milli Altyapı Bakanı Binyamin Ben-Eliezer bu hafta içinde Moskova'yı ziyaret ederek konuyu bir kere daha Rus doğalgaz devi Gazprom'un CEO'su Aleksey Miller ve diğer yetkililerle ele almış bulunuyor. Haberlere göre, Eliezer, Miller'e Rus doğalgazının 2010 yılına kadar İsrail'e ulaştırılması yönünde teklif yapmış bulunurken bu konuda Rus Kommersant gazetesine yaptığı açıklamada da şunları söylüyor:
"...Gazprom ile İsrail'e önümüzdeki 20-30 yıl içinde doğalgaz sevkini öngören bir çerçeve anlaşmasına varılması için müzakereler yürütüyoruz. Şimdilerde bu çerçeve anlaşmasının hazırlık bölümünün nihai aşamasındayız. Önümüzdeki aylarda bunu imzalayacağımızı ve sonra da somut çalışmalara başlayacağımızı umuyorum... İlk aşamada 4 milyar metreküp doğalgaz almayı planlıyoruz. İsrail alacağı doğalgazı sadece elektrik üretiminde değil sanayide de kullanacaktır. Böylece, talep arttıkça biz de alacağımız gazı 8-10 milyar metreküpe kadar artıracağız... Akdeniz'in altından geçecek denizaltı hattını kimin inşa edeceği konusunda henüz herhangi bir anlaşma yok. Bu konuda birkaç şık var ve bunların üzerinde de çalışılıyor. Yakın gelecekte bu konuda karara varılacak.''
Eliezer'in önemli ziyareti ile ilgili olarak bizim elde edebildiğimiz bilgiler bu kadar. Bunlara ilaveten başka neler ele alındı, doğrusu bilmiyoruz. Muhtemelen İran ve başka konular da ele alınmış olabilir.
Mavi Akım-İsrail doğalgaz projesinin ana ülkesi Türkiye herhalde Eliezer'in Moskova ziyaretini ve temaslarını izlemiştir.
Kaynak: Zaman
