Bu hafta içinde, önemli İngiliz tarihçilerden Eric Hobsbawm 95 yaşında öldü. Kişiliği ve dünya görüşüne gönderme yaparcasına Sovyet Devriminin gerçekleştiği yılda doğmuş olması ilginç bir rastlantı olarak geçiştirilebilir mi? Zaten kendisinin de yazdığı otobiyografisine Tuhaf Zamanlar (Interesting Times) ismini vermesi, bu ilginçliğe işaret eder gibidir.
Edward Said, Filistinli bir Arap olarak dünyaya geldi. Varlıklı bir ailenin çocuğuydu ama Hıristiyan bir Araptı. Müslüman adasında Hıristiyan azınlık olmak... Üstelik Doğu Hıristiyanlığına ait olmayan bir kilisenin mensubu olarak... Ortodoks çoğunluk içinde marjinal sayılan bir Batı Hıristiyan kilisesinin ilk öncülerindendi ailesi.
Zengin olması, ortalama Filistinli Araplardan; Hıristiyan olması Müslümanlardan, Doğu kilisesine mensup olmaması Ortodokslardan ayırıyordu onu.
Edward Said'in ailesi, Filistin'den Kahire'ye göç ettiğinde zaten her anlamda bir yabancıydı artık. Zengin Hıristiyan bir Filistinli olarak Kahire'de Avrupalıların yaşadığı bir semtte çocukluğunu geçirecekti. İsmi bile ayrıksıydı. İngiliz kralının adından mülhem Edward ve Said...
Bu uygunsuz sentezi hayatının ileriki aşamalarında hissedecekti: Bir tür ne Doğu'ya ne Batı'ya ait olamama hali...
Eric Hobsbawm, Viyanalı bir Yahudi anne ile İngiliz Yahudisi bir babanın çocuğu olarak Mısır'ın İskenderiye şehrinde doğduğunda her anlamda doğduğu toprakların yabancısıydı. Edward Said'in aksine, çocuk yaşta Viyana'ya geldiklerinde yoksul düşecekler; kısa aralıklarla anne ve babasını kaybedecektir. Berlin'de akrabalarının yanında hayata tutunmaya çalışırken Nazilerin ayak sesleri yükselmeye başlamıştı çoktan. Göçmen, Yahudi ve öksüz olarak alt sınıftan biridir; erken yaşta Sosyalist hareketlere katılacaktır. Nazilerin iktidara gelmesinden hemen önce Almanya'yı terk edip İngiltere'deki akrabalarının yanına sığınacaktır.
İskenderiye, Viyana, Berlin'den sonra İngiltere'de göçmen bir Yahudi ve Komünist olarak hayatta tutunmaya çalışacaktır.
Edward Said haşarı, zeki belki de şımarık bir zengin çocuğu olarak erkenden Amerika'nın yolunu tutacaktır. Okuduğu yatılı okulda bir Ortadoğulu olarak Edward ve Said terkipli tuhaf isme yansıtılan yadırgama ve dışlamacı tavırları, başta okul idaresi olmak üzere arkadaşlarından da hissedecektir. Ten rengi, artık İsrail işgali altındaki topraklara aidiyet; hayat tarzını benimsediği toplum içinde de ötekileştirilmesi için yetiyor, artıyordu bile. Bu ötekileştirmenin kişiliğinin oluşumunda ne denli etkili olduğunu zamanla fark edecektir.
Başarılı bir eğitim hayatından sonra akademide karar kılması, Amerika gibi farklı renk ve kültürlere görece daha açık bir toplumda bile ötelenmesini engellemeyecektir. Parlak kariyeri, entelektüel kapasitesi müzikten edebiyata varan akademik ilgileri, kariyeri için yeterli olsa da kişiliğinin ihtiyaç duyduğu aidiyeti karşılamaya ne kadar yetebilecekti ki? DEVAMI>>>
