2007, Amerikan askerî kayıpları bakımından hem Irak ve hem de Afganistan'da rekor bir yıl oldu. Irak'ta ölen asker sayısı son verilere göre 3.904; Afganistan'da ise 110.
Bu sayı 2001 yılı sonlarında başlayan Afgan operasyonunda bir yılda kaydedilen en büyük kayıp. Amerika'nın yanı sıra 2007'de İngiltere 41, Kanada da 30 asker kaybetmiş bulunuyor. Diğer ülkelerin kayıpları ise 40 asker.
Afganistan'ın kayıplarına gelince; ölen asker, polis sayısı bine yaklaşıyor. Ölen Taliban ve El Kaide militanlarının sayısının da 4.500 civarında olduğu söyleniyor. Ayrıca 2007'nin Afganistan'daki intihar saldırıları bakımından da bir rekor yılı olduğu da biliniyor. 140 civarındaki intihar saldırısında yüzlerce Afgan asker, polis ve sivil hayatlarını kaybetmişti geçen yıl.
Verdiğimiz bu rakamlar kesin rakamlar değil elbette; bunlar bir haber ajansının derlediği rakamlar; zira ne Amerika, ne NATO, ne de Afgan hükümeti kayıplar konusunda net bilgi ve rakamlar veriyorlar.
Rakamların açıkça gösterdiği gibi 2007 yılı Afganistan bakımından da çok kanlı ve kayıplı bir yıl olarak tarihe geçmiş bulunuyor. Nitekim hem bu insani kayıplardaki rekor artıştan duyulan endişeden ve hem de askerî, siyasî, sosyal ve ekonomik alanlardaki olumsuz gelişmelerden dolayı Amerika ve NATO, Afgan politikalarını yeniden gözden geçirmeye başlamış bulunuyorlar.
Afganistan'a gereken önemi vermediği, bu ülkeyi ihmal ettiği gerekçesiyle son bir yıldır oldukça ağır eleştirilere maruz kalan Bush yönetimi, bu bapta hem askerî, hem diplomatik ve hem de stratejik bir değerlendirme yapıyor.
Askerî değerlendirme çalışması Afganistan'dan sorumlu Amerikan Merkez Kuvvetleri Komutanı Amiral Fallon tarafından yürütülüyor. Haberlere göre, Fallon, 'Afgan misyonu'nu Taliban ve El Kaide liderlerine karşı yapılan son derece gizli operasyonlar dahil bütün yönleriyle yeniden ele alıyor. Bir Amerikan askerî yetkilisine bunu, 'Mevcut stratejimizi ve halen yapmakta olduklarımızı yeniden değerlendiriyoruz. Gerekeni yaptık mı, yoksa daha yapmamız gereken var mı?' şeklinde özetliyor.
Bu askerî değerlendirmeye ilaveten Amerika Dışişleri Bakanlığı bünyesinde de bir yeniden değerlendirme yapılıyor. Bakanlık Müsteşarı Burns'ün koordinasyonu altında yürütülen bu değerlendirmede de daha çok diplomatik ve ekonomik çabalar, politikalar yeniden gözden geçiriliyor. Bu çerçevede mesela Amerika'nın Afganistan'daki milletlerarası camianın çaba ve politikalarını koordine edecek bir 'süper koordinatör ya da temsilci' aradığı, bunu müttefiklerine kabul ettirmek için teşebbüslerde bulunduğu söyleniyor.
Amerika'nın yanı sıra Afganistan'da güvenlik misyonunu geçen yıl üstüne alan NATO da kendi açısından bir başka yeniden değerlendirme yapıyor. Amerikan Savunma Bakanı Gates'in teşebbüsü sonucu geçenlerde İskoçya'da yapılan NATO savunma bakanları toplantısında karar altına alınan bu değerlendirme Amerika'ya göre bir 'entegre plan' şeklinde hazırlanacak ve NATO'nun hem bugünkü ve hem de önümüzdeki yıllardaki stratejisini belirleyecek.
Amerika ve NATO 2008 yılına işte bu yeniden değerlendirmelerle girmiş bulunuyorlar. Diğer yandan Taliban ve El Kaide'nin de kendilerine göre değerlendirme ve yeni planlar yapmakta oldukları da muhakkak. Esasen 2007 yılı hem Taliban ve hem de El Kaide bakımından başarılı bir yıl da olamadı. Her iki grup da 2007 başlarında ilan ettikleri başarılara tam anlamıyla ulaşamadılar. Başarıları mevzii ve kısmiden öteye gidemedi.
Afgan yönetimine gelince; yönetim 2007'de bazı alanlarda başarılı oldu, bazılarında olamadı. Mesela ordu ve polisin güçlendirilmesi konusunda oldukça önemli mesafeler kaydederken afyon üretimi ve ticaretinde istenen başarıyı gösteremedi.
2007 yılı Afganistan bakımından özetle işte böyle sona erdi...
Kaynak: Zaman
