'Yılın adamı' Rus lider Vladimir Putin köpek seven birisi; kendi köpeği bile var; adı Connie.
Connie'nin adı bu hafta içinde umulmadık bir toplantıda Putin tarafından zikredildi. Toplantı Rusya'nın ileri teknoloji programlarının çok yüksek düzeyde ele alındığı çok önemli bir toplantıydı. Bu toplantıda Putin'in en güvendiği adamlarından Başbakan Yardımcısı İvanov, Glonass sistemi hakkında bilgi veriyordu.
İvanov konuşurken lafa giren Putin ona şu soruyu sormadan edemedi: 'Köpeğim Connie'nin ortalıktan kaybolmaması için ne zaman Glonass donanımına sahip olabilirim acaba?' İvanov bu soruya 'köpeklere takılacak Glonass tasmalarının 2008 yılı Temmuz ayından itibaren dükkânlarda satışa sunulacağını' söyleyerek cevap verdi.
Rusya'da kısaca Glonass diye anılan sistem bütün dünyada kısaca GPS diye bilinen Amerikan global yer belirleme sisteminin Rus modeli. Glonass, esasen menşe itibarıyla bir Soğuk Savaş ürünü. Amerika, 1960 yıllardan başlayarak bu sistemi geliştirmeye çalışmış ve sonunda 1983 yılına tam anlamıyla devreye sokmuş, Sovyetler de Amerika'nın bu hamlesine Glonass ile karşı koymaya çalışmıştı.
1990'ların ortalarına doğru kısa bir süre çalışır hale sokulan Glonass daha sonraki yıllarda çeşitli sebeplerle çalışamaz hale gelmiş, Sovyetlerin yıkılmasından sonra ise büyük ölçüde atıl ve işe yaramaz olup çıkmıştı.
Putin devlet başkanı olduktan sonra verdiği emirlerden birisi de Glonass'ın yeniden ele alınması, geliştirilmesi ve 2008 yılında tam anlamıyla devreye sokulması yönündeydi. Putin, bu emrinin akıbetini yıllarca bizzat takip etti, Glonass için kaynak ayırdı, teknik ve askerî ekip kurdu. Kısacası Glonass'a çok önem verdi ve sistemin ticari potansiyelini de çok önceden görerek Glonass'ın askerî boyutunun yanı sıra mutlaka sivil boyutunun da bulunması gerektiğine inandı ve hep bu doğrultuda bir politika izledi.
Glonass konusunda kat edilen mesafe ve kaydedilen başarılara baktığımızda Putin'in bu konuda geleceği gören bir lider olarak üstüne düşeni fazlasıyla yaptığını delilleriyle görüyoruz. Nitekim Connie'nin Glonass tasması lafından sadece bir gün sonra Rusya Uzay Kuvvetleri Komutanlığı üç adet Glonass-M tip uyduyu bir Proton-M roketiyle uzaya göndererek yörüngelerine yerleştirdi.
Bu üç yeni uyduyla Rusya'nın Glonass sistemi uzayda 18 uyduya sahip olmuş oluyor ki sistemin ilk kademede çalışması için en az 18 uydunun çalışır halde bulunması gerekiyor. Zaten Putin de verdiği ve sonuna kadar takip ettiği emirle Uzay Komutanlığı'ndan en geç 2007 yılı sonuna kadar uydu sayısı 18'e çıkarılmıştı. Kısacası böylece Putin'in emri yerine gelmiş oluyor. Bu 18 uyduyu şüphesiz başka uydular da takip edecek. Zaten GPS sistemlerinin tam anlamıyla çalışır hale gelmeleri için en az 24 uydunun bulunması gerekiyor. Rusya da anlaşılan 2009 yılına kadar uydu sayısını 24'e çıkarmayı planlıyor.
Glonass, halihazırda askerî boyuta sahip bir sistem. Nitekim Uzay Kuvvetleri Komutanı Popokvin sistemin bugün için askerî amaçla kullanılmaya hazır olduğunu birkaç gün önce zaten açıkladı da...
Sistemin sivil boyutuna gelince; bu da Başbakan Yardımcısı İvanov'a göre önümüzdeki yılın ortalarından sonra devreye girecek. Esasen GPS sistemlerinin askerî boyutu önemli olmakla birlikte sivil boyutu da son yıllarda muazzam önem kazanmış bulunuyor.
Bugün GPS kaynaklı piyasa oldukça büyük bir piyasa. Bir örnek vermek gerekirse geçen yıl GPS esaslı ticari donanım satışlarının 15 milyar dolar civarında gerçekleştiğini burada hatırlatalım ve bunun çok daha artacağının tahmin edildiğini söyleyelim.
Yaşama şansı çok azalmış Glonass'ı hayata geçirmede milli liderliğin gereğini yerine getiren, Rusya'yı GPS sisteminde de global oyuncu yapmakta olan Putin boşuna 'yılın adamı' seçilmemiş anlaşılan.
Kaynak: Zaman
