TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Cüneyt Yüksel, Türkiye’nin Uluslararası Adalet Divanı'na (UAD) sunduğu yazılı beyanda, İsrail’in Gazze’deki Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) tesislerine yönelik saldırılarının uluslararası hukuk ihlali olduğuna vurgu yapıldığını açıkladı.
Türkiye'nin UAD'ye sunduğu beyan, BM ve uluslararası kuruluşların Filistin’deki faaliyetlerine ilişkin yükümlülükleri ortaya koymak amacıyla hazırlandı. Yüksel, İsrail’in saldırılarının BM sözleşmelerine aykırı olduğunu belirtti.
UAD’YE SUNULAN BEYANIN DETAYLARI
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Cüneyt Yüksel, UAD’ye sunulan yazılı beyanda, İsrail’in UNRWA ile ilgili tutumunun yalnızca son saldırılarla sınırlı olmadığını ifade etti. Beyanda, İsrail’in, UNRWA’nın kuruluşundan itibaren bölgede insani yardım ve hizmetlerin etkin şekilde sunulmasını engelleyen bir yaklaşım içinde olduğu vurgulandı.
Yüksel, BM Genel Kurulu’nun 19 Aralık 2024 tarihinde aldığı karar doğrultusunda UAD’den İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yükümlülükleri konusunda danışma görüşü talep edildiğini hatırlattı. Bu süreçte Türkiye’nin de girişimlerde bulunduğunu belirten Yüksel, beyanın Dışişleri Bakanlığı ve TBMM Hukuk Heyeti tarafından hazırlandığını kaydetti.
İSRAİL’İN UNRWA’YA YÖNELİK TUTUMU ELEŞTİRİLDİ
Türkiye tarafından sunulan yazılı beyanda, İsrail’in UNRWA’ya yönelik eylemlerinin BM Şartı’na ve 1946 tarihli Birleşmiş Milletler İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Sözleşmesi’ne aykırı olduğu belirtildi. Yüksel, İsrail’in bu sözleşmelere aykırı hareket ederek BM’nin işleyişini ve insani yardım sağlama hakkını zedelediğini vurguladı.
Yazılı beyanda şu ifadelere yer verildi:
"Türkiye, İsrail'in UNRWA'ya yönelik eylemlerinin, BM Sözleşmesi, uluslararası insancıl hukuk ve insan hakları hukukuyla çeliştiğini belirterek, UAD’den İsrail'in hukuki sorumluluklarını teyit etmesini ve işgal altındaki Filistin topraklarında BM operasyonlarının korunmasını talep etmektedir."
Türkiye’nin sunduğu beyanda, İsrail’in BM Genel Kurulu’nun 181 ve 194 sayılı kararlarını uygulamamasına da dikkat çekildi. Bu kararların, iki devletli çözüm ve Filistinli mültecilerin hakları açısından kritik öneme sahip olduğu vurgulandı.
İSRAİL’İN CEZASIZLIK POLİTİKASI GÜNDEME GETİRİLDİ
Komisyon Başkanı Yüksel, beyanda, İsrail’in UNRWA faaliyetlerini kısıtlamasının Dördüncü Cenevre Sözleşmesi’ni ihlal ettiğinin altının çizildiğini belirtti. İsrail’in işgalci güç olarak yükümlülüklerini yerine getirmediği vurgulanarak şu değerlendirme yapıldı:
"UNRWA, 2,4 milyon Filistinli mülteciye temel yardım sağlayan bir kuruluş olarak İsrail'in bu faaliyetleri engelleyerek Filistin nüfusunun refahını sağlamadığı belirtilmiştir. Türkiye, İsrail’in bu çabalarının uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiğini ifade etmektedir."
Türkiye ayrıca, İsrail’in UNRWA faaliyetlerini kısıtlama çabalarının, Güney Afrika tarafından UAD’ye açılan soykırım davasında belirlenen ihtiyati tedbirleri de ihlal ettiğini vurguladı. Beyanda, İsrail’in "insani yardımın Filistinlilere ulaşmasını sağlama yükümlülüğünü yerine getirmediği" kaydedildi.
ULUSLARARASI HUKUK VE İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VURGUSU
Yüksel, İsrail’in insani yardımları engellemesinin ve BM personelini hedef almasının küresel hukuk düzenine zarar verdiğini ifade etti. UNRWA’nın işgal altındaki Filistin topraklarında yaklaşık 2,4 milyon Filistinliye hizmet verdiğini belirten Yüksel, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin bu kuruluşu "Gazze’deki insani müdahalelerin omurgası" olarak tanımladığına dikkat çekti.
Yüksel, sorunun çözümüne yönelik olarak Türkiye’nin tutumunu şu sözlerle ifade etti:
"Türkiye, sorunun iki devletli çözüm temelinde gerçekleştirileceğine inanmaktadır ve bu kapsamda uluslararası toplumla iş birliği yapmaya devam etmektedir."
Türkiye’nin, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar nezdinde Filistin halkının maruz kaldığı insan hakları ihlallerini ve İsrail’in işgalci politikalarını gündeme getirdiği aktarıldı. Türkiye’nin, 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan, coğrafi bütünlüğe sahip, bağımsız ve egemen bir Filistin devleti kurulması yönündeki diplomatik çabalarını sürdürdüğü ifade edildi.
UAD’DEN İSRAİL’İN YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ BELİRLEMESİ TALEP EDİLDİ
Türkiye, Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail’in yükümlülüklerini net şekilde belirlemesini ve bunlara uyulmasını sağlamak için etkili önlemler almasını talep etti. Beyanda, İsrail’in cezasızlık politikalarının Filistin halkının acılarını artırdığı ve uluslararası hukuk sistemini zayıflattığı ifade edildi.
