Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, geçiş sürecinin hukuki çerçevesini belirleyen geçici anayasa beyannamesine imza attı. Beyanname, Şam’da bulunan Halk Sarayı’nda düzenlenen törenle yürürlüğe girdi. Geçici anayasa, 44 maddeden oluşuyor ve ülkenin geçiş sürecine dair temel hükümlere yer veriyor.
Törende konuşan Şara, bu sürecin ülke için bir dönüm noktası olduğunu ifade etti. “Bu durumun Suriye halkı için inşa ve kalkınma yolunda iyi bir başlangıç olmasını umuyoruz. Cehaletin yerine bilgiyi, acının yerine merhameti koyduğumuz, Suriye için yeni bir tarih olmasını umuyoruz” sözleriyle yeni anayasa sürecine dair açıklamalarda bulundu.
HALK MECLİSİ’NE YENİ YETKİLER
Anayasa Beyannamesi kapsamında, Cumhurbaşkanının görevden alınması, azledilmesi veya yetkilerinin sınırlandırılması gibi kararlar Halk Meclisi yetkisine bırakıldı. Meclis aynı zamanda yasama sürecini denetleme sorumluluğunu da üstleniyor. Yürütme yetkisi ise Cumhurbaşkanı’nda kalacak.
Geçiş sürecinin süresi 5 yıl olarak belirlendi. Bu süreç boyunca Cumhurbaşkanı'na olağanüstü hal ilan etme yetkisi tanındı. Beyannamede yargının bağımsızlığına da özel vurgu yapıldı. Hakimlerin kararları, konumu ve bağımsızlık ilkesi anayasal güvence altına alındı.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE ÖZEL VURGU
Anayasa Beyannamesi’ni hazırlayan Uzmanlar Komitesi tarafından düzenlenen basın toplantısında, yeni düzenlemelerin Ulusal Diyalog Konferansı sonuçlarına dayandığı bildirildi. Komite, fikir, ifade, bilgi, yayın ve basın özgürlüklerinin beyanname kapsamında güvence altına alındığını açıkladı.
Ayrıca, devletin toprak bütünlüğü, halkın birliği ve kültürel kimliklere saygı ilkeleri metinde yer aldı. Komite tarafından yapılan açıklamada, “Toplum güvenliği ile özgürlük arasında bir denge oluşturmak için haklar ve özgürlükler konusunda özel bir bölüm eklemeyi arzu ettik” denildi.
KADINLARIN HAKLARI ANAYASAL GÜVENCEDE
Beyannamede, kadın haklarına da geniş yer ayrıldı. Uzmanlar Komitesi, mülkiyet hakkı, kadınların eğitim hakkı, çalışma hayatına katılım hakkı ve kadınlara siyasi hakların güvence altına alındığını duyurdu. Böylece, anayasa taslağı içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik hükümler de yer buldu.
Yeni anayasa düzenlemesinde bireysel hak ve özgürlüklerin yanı sıra, devletin temel yapısı, yürütme ve yasama organlarının görev dağılımı da yeniden tanımlandı.
İŞTE ÖNE ÇIKAN MADDELER
Geçici anayasa bildirgesinde öne çıkanlar maddeler şöyle sıralandı:
Madde 1: Suriye Arap Cumhuriyeti, tam bağımsız ve egemen bir devlettir. Coğrafi ve siyasi birliği bölünemez ve herhangi bir parçasından vazgeçilemez.
Madde 2: Cumhurbaşkanının dini İslam'dır ve İslam hukuku, yasaların temel kaynağıdır. İnanç özgürlüğü güvence altındadır. Devlet, tüm semavi dinlere saygı gösterir ve ibadet özgürlüğünü güvence altına alır. Ancak bu özgürlük, kamu düzenini ihlal etmemelidir.
Madde 6: Bütün vatandaşlar, kanun önünde eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. Irk, din, cinsiyet veya soy farkı gözetilerek ayrımcılık yapılamaz.
Madde 7: Dini cemaatlerin kişisel statüleri, inançlarına ve şeriatlarına uygun olarak korunur ve uygulanır. Mevcut yasalar çerçevesinde düzenlenir.
Madde 8: Devlet, ulusal ekonomiyi sosyal adalet, serbest rekabet ve tekelin önlenmesi esasına göre düzenler. Üretim sektörlerini destekler, yatırımı teşvik eder ve yatırımcıları koruyarak sürdürülebilir kalkınmayı güçlendirir.
Madde 13: Devlet, ifade, düşünce, basın, yayın ve medya özgürlüğünü güvence altına alır. Bu haklar, kamu düzenini korumak ve başkalarının haklarına saygı göstermek amacıyla yasayla düzenlenir.
Madde 14: Devlet, siyasi katılım hakkını ve ulusal temellere dayalı parti kurma özgürlüğünü tanır. Parti yasasını hazırlamak için bir komisyon oluşturulacak ve bu yasa yürürlüğe girene kadar parti faaliyetleri askıya alınacaktır.
Madde 15: Devlet, insan haklarını ve temel özgürlükleri uluslararası sözleşmelere ve insani normlara uygun şekilde korumayı taahhüt eder.
Madde 16: Devlet, aileyi toplumun temeli olarak korur ve annelik ile çocukluğu desteklemeyi taahhüt eder.
Madde 17: Devlet, kadının toplumsal konumunu ve aktif rolünü korumayı ve her türlü şiddet ile ayrımcılığa karşı korunmasını taahhüt eder.
Madde 18: Devlet, çocukları istismar ve kötü muameleden korumayı, onların eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimini güvence altına almayı taahhüt eder.
Madde 20: Halk Meclisi, Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve kalıcı bir anayasa kabul edilene ve yeni parlamento seçimleri yapılana kadar yasama görevini yerine getirir.
Madde 27: Cumhurbaşkanı, devletin başı, silahlı kuvvetlerin başkomutanı ve ülkenin yönetiminden sorumlu en yüksek yetkilidir.
Madde 35: Yargı bağımsızdır. Hakimler sadece kanuna ve vicdanlarına bağlıdır.
Madde 36: Hiçbir suç veya ceza, yasal bir düzenleme olmadan uygulanamaz. Suçlu olduğu kanıtlanana kadar herkes masum kabul edilir. Olağanüstü mahkemeler kurulamaz.
