Emre Gül/ Tarih Doyası/ Dünya Bülteni
Osmanlı basınında bugün, 40-50 bin kişinin hayatını kaybettiği 1755 yılında Lizbon’da meydana gelen bir deprem haberi ve Sultanahmet Meydanı’nın kısa tarihine ilişkin bilgiler yer alıyor
 | |
Portekiz’in Başkenti Lizbon’da şiddetli Deprem
Servet-i Fünun-Nr: 15
Lizbon Zelzelesi
Portekiz Devleti’nin payitahtı olan Lizbon şehri 1755 sene-i miladiyesi teşrinisanisinin birinci günü şiddetli bir hareket-i arz ile kâmilen denecek surette harap olmuştur. Zelzele vuku bulmadan evvel yer altından garib ve mehib sadalar işitilmiş ise de arası çok geçmeden bile zuhur etmiştir. Şehirden mürur eden nehrin suları evvelce çekilmiş ise de bağteten elli kadem irtifaında cesim bir dalga haline girerek kırk elli bin kişiyi zebun-u emvaci eylemiştir. Hele şehrin bir kısmı bütün bütün yanarak evler altı yüz kadem derinliğine kadar zir-i terabe etmş ve üzerlerini su istila etmiştir. Bu vaka-i müdhişe bugün bile kari’ini tedhiş eden beliyat-ı arziyedendir.
 | |
Sultanahmet Meydanı
Sultanahmet Meydanı’nda bulunan dikili taş tarih-i miladın 960 ve tarih-i hicrinin 329 senesinde İmparator Dokuzuncu Kostantin tarafından inşa edilmiştir. Ve irtifaı otuz metredir. Burmalı taş ise madeni olup Roma’dan Dersaadet’e getirilmiş olup evvelce re’sinde yılan tasviri var imiş ise de sonraları kırılıp atılmıştır.
En ziyade şayan-ı ehemmiyet olan üzeri hatut kadime-i Mısriyeden olup ismine hiyeroglif ıtlak edilen yazılarla mevşih olan yekpare taştır. Bu taş Romalılar zamanında Mısır’dan Sultanahmet meydanına rekz edilmiştir. Rivayete nazaran üzerindeki hatut: Üçüncü Tutmozis hakkında birtakım meddahı haki imiş.
Tutmozis kabde’l-milat 1630 senesinde hükümran olmuş Firavne-i Mısriyedendir. İşbu asar-ı atika şehrimizin tezyinat-ı aliyesindendir. Taşların karşısında manzur olan mekteb-i sanayi dahi müessesat-ı aliye-i Osmaniye’den olub derununda etfal-i vatan, sanayi-i mütenevviadan iktisab-ı malumat etmektedir. Mekteb-i mezkur maarif-i milliyemizin terakkisine hadim vesait-i marufiyemizden biridir.
