İran, İsrail’in başkenti Tel Aviv’i balistik füzelerle hedef almasından sonra yeni bir adım atarak, Hürmüz Boğazı’nı gemi trafiğine kapattığını duyurdu.
İran İslam Cumhuriyeti Ordusu tarafından yapılan açıklamada, “Başka bir duyuruya kadar Hürmüz Boğazı’ndan hiçbir geminin geçişine izin verilmiyor” ifadelerine yer verildi.
Hürmüz Boğazı, dünya genelinde petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) taşımacılığında kritik bir geçiş noktası olarak biliniyor. Boğazın kapatılması, küresel enerji piyasaları açısından önemli bir gelişme olarak kayda geçti.
SALDIRILARIN ARDINDAN GELEN KARAR
İsrail, 13 Haziran’da İran’ın çeşitli kentlerinde bulunan nükleer tesisleri ve askeri hedefleri vurdu. Tahran, İsfahan ve Tebriz dahil birçok bölgede gerçekleşen saldırılarda, İran Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Genel Komutanı, bazı üst düzey komutanlar ve 9 nükleer bilim insanı hayatını kaybetti.
Sivil kayıpların sayısı ise 78 olarak açıklandı.
Bunun üzerine İran, balistik füzelerle Tel Aviv’i hedef alarak misillemede bulundu. İlk belirlemelere göre, İsrail’de 3 kişi öldü, 91 kişi ise yaralandı.
Misilleme sonrası İran ordusu, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamayla Hürmüz Boğazı’nın gemi geçişine kapatıldığını bildirdi.
KÜRESEL ENERJİ GÜZERGAHI TEHDİT ALTINDA
Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Denizi’ni birbirine bağlayan ve Orta Doğu’daki enerji üretiminin dünya pazarlarına ulaştığı en dar geçitlerden biri olarak öne çıkıyor.
Günlük yaklaşık 17 ila 20 milyon varil ham petrol ve kondensatın bu güzergâh üzerinden taşındığı, Uluslararası Enerji Ajansı verileriyle ortaya kondu. Bu miktarın yaklaşık yüzde 70’i Asya ülkelerine ulaşıyor.
Petrol alıcıları arasında Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Singapur, Tayland, Pakistan ve Filipinler yer alıyor.
LNG SEVKİYATLARI DA RİSK ALTINDA
Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden çıkan LNG gemilerinin neredeyse tamamı, küresel sıvılaştırılmış doğalgaz ticaretinin yüzde 20’sini sağlayan Hürmüz Boğazı üzerinden geçiyor.
Avrupa da bu sevkiyatın ana alıcıları arasında bulunuyor.
İsrail’in İran’a yönelik son saldırılarının ardından bölgede artan gerilim, deniz taşımacılığında da endişelere yol açtı.
PETROL FİYATLARI YÜKSELİŞTE
Gerilim sonrası petrol fiyatları, gün içinde yüzde 7’den fazla yükselerek varil başına 73,58 dolara ulaştı. Bu rakam son beş ayın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi.
Petrol fiyatlarının artmaya devam etmesi beklentisi, piyasada yeni bir belirsizlik dalgası yarattı.
Küresel Risk Yönetimi Araştırma Başkanı Arne Lohmann Rasmussen, LinkedIn hesabında yaptığı paylaşımda, “Petrol piyasası açısından en büyük kabus Hürmüz Boğazı’nın kapanması olur” ifadelerini kullandı.
Rasmussen, boğazın kapanması durumunda küresel petrol akışının yüzde 20’sinin kesintiye uğrayabileceğini ve fiyatların 100 dolara kadar çıkabileceğini belirtti.
DENİZCİLİK UZMANLARINDAN UYARILAR
İngiltere Deniz Ticaret Organizasyonu (UKMTO), Orta Doğu’daki artan askeri hareketliliğin, deniz taşımacılığını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti.
Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi (BIMCO) ise bölgede yaşanabilecek her türlü saldırının, deniz güvenliğini doğrudan tehdit edebileceğini bildirdi.
Uzmanlar, askeri gerilimin sürdüğü ortamda boğazın kapalı kalmasının uzun vadeli sonuçlar doğurabileceğini ifade etti.
EKONOMİK DENGELER GÖZ ÖNÜNDE
Bazı uluslararası gözlemciler, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı uzun süreli kapalı tutmasının ekonomik olarak sürdürülebilir olmadığını savundu.
Ülkenin petrol ihracatının neredeyse tamamı aynı boğazdan geçerken, Çin gibi önemli ticaret ortaklarının enerji tedarikinde de aynı güzergâh kritik önem taşıyor.
Boğazın kapatılması, sadece bölgesel değil, küresel ticaret ve enerji akışını da etkileme potansiyeli taşıyor.
PİYASALAR YAKINDAN TAKİPTE
Enerji ve ulaştırma sektörlerinin yanı sıra, küresel ekonomi çevreleri de gelişmeleri yakından izliyor.
Petrol ve doğal gaz arzında yaşanabilecek bir kesintinin, üretim maliyetlerini ve enflasyon oranlarını etkileyebileceği belirtiliyor.
Gözler şimdi İran’dan gelecek yeni açıklamalarda ve Hürmüz Boğazı’nın yeniden gemi trafiğine açılıp açılmayacağında.
