Hamas ile süren ve ülke tarihinin en uzun çatışması hâline gelen Gazze savaşı, İsrail askerlerinde derin ruhsal travmalara neden oldu. Binlerce asker travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), anksiyete ve depresyonla mücadele ediyor.
Associated Press’e konuşan 27 yaşındaki eski bir başçavuş, Gazze’de yaşadığı saldırılardan sonra ağır panik ataklar geçirdiğini anlattı. Füze saldırısında iki silah arkadaşını kaybeden ve yaralanan asker, merkez İsrail’deki bir rehabilitasyon çiftliğinde tedavi görüyor. Asker, yaşadığı durumu şu sözlerle anlattı:
“Bir uçak ya da İHA geçse bile fark etmiyor, çünkü şu anda yılanla birlikteyim.”
SAVUNMA BAKANLIĞINDAN KAYGILANDIRAN VERİLER
İsrail Savunma Bakanlığı, 7 Ekim 2023’ten bu yana yaklaşık 11 bin askerde “psikolojik hasar” tespit edildiğini duyurdu. Bu sayı, ülke tarihinde kaydedilen toplam vakaların üçte birini geçti.
Ordunun açıklamasına göre, geçen yıl 21 asker intihar etti. Savaş öncesi on yılda bu sayı yıllık ortalama 13’tü. Ancak verilere, ordudan ayrıldıktan sonra intihar eden askerler dahil edilmedi.
Parlamentoya sunulan raporda, Ocak 2024 ile Temmuz 2025 arasında 279 askerin intihar girişiminde bulunduğu, ancak hayatta kaldığı belirtildi.
“NESİLLER ARASI FARK VAR”
Savunma Bakanlığı Rehabilitasyon Dairesi Başkanı ve Bakan Yardımcısı Limor Luria, durumun ciddiyetine dikkat çekti. Luria, şunları söyledi:
“Artık psikolojik yaralanmaların derin sonuçlar doğurduğu, tedavinin hem gerekli hem de mümkün olduğu yönünde gerçek bir farkındalık var. Önceki savaşlarda yaralanan pek çok asker yardım aramazdı, bugünün askerleri ise çok daha farklı tepki veriyor.”
Luria, sistemin ciddi baskı altında olduğunu ve krizin yalnızca orduyu değil, ülke genelindeki sağlık sistemini de etkilediğini vurguladı.
UZMANLARDAN “AHLAKİ YARALANMA” UYARISI
Travma uzmanı Tuly Flint, savaşın uzun sürmesi ve yedek askerlerin sık sık göreve çağrılmasının, toparlanma süreçlerini imkânsız hâle getirdiğini belirtti. Flint, şu uyarıyı yaptı:
“Eğer tedavi edilmezlerse, bu savaş mağdurları kişisel ve toplumsal gelişim potansiyellerini yitirir ve kendilerine, ailelerine, topluma yük hâline gelir.”
Uzman ayrıca, bazı askerlerin “ahlaki yaralanma” yaşadığını, gördükleri ve yaptıkları nedeniyle kim olduklarını sorguladıklarını ifade etti.
HAYVAN TERAPİLERİYLE İYİLEŞME ARAYIŞI
Sdot Yam yerleşimindeki Back2Life çiftliği, Gazze gazileri için alternatif bir rehabilitasyon merkezi olarak faaliyet gösteriyor. Elit birliklerde görev yapmış eski asker Assi Nave tarafından kurulan proje, 2014’te Gazze’de savaş sonrası TSSB nedeniyle intihar eden bir askerin anısına adını taşıyor.
Nave, “Dani’yi kaybetmek bana bunun son olmayacağını hissettirdi” dedi.
Çiftlikte tedavi gören askerler, köpekler, yılanlar ve tavuklar gibi kurtarılmış hayvanlarla terapi yapıyor. Projenin danışman psikoloğu Guy Fluman, şu açıklamada bulundu:
“Onlara anılarını çözümlemelerinde, yaşananlarla barışmalarında ve hayata yeniden bağlanmalarında yardımcı olmanız gerekiyor.”
Gazze ve Batı Şeria’da görev yapmış 31 yaşındaki bir asker ise yaşadığı durumu şu sözlerle özetledi:
“Vücudum burada ama zihnim değil.”
