Ortadoğu'da stratejik dengeler, özellikle de Irak'taki dramatik Amerikan deneyiminden sonra değişiyor. NATO'nun kolu olduğu yaklaşımıyla bölgede jandarma rolü oynayan Türkiye, birçok sebepten ötürü artık bu rolü istemiyor. Sebeplerin başında, Sovyetler'in artık tehlike oluşturmaması geliyor. Türkiye bu bölgedeki tarihi anlaşmazlıklarını aşmaya çalışıyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Ermeni meslektaşı birkaç ay önce Erivan'da bu çerçevede buluştu.
Arap düzlemindeyse, Ankara Arapları saltanata ihanetle suçlayan bazı askeri liderlerinin karşı çıkmasına rağmen, karanlık Osmanlı geçmişini aşmaya ve AKP'nin temsil ettiği 'yeni Osmanlıcılığı' alternatif olarak sunmaya çalışıyor. Haaretz önceki gün, Türkiye'nin Milli Güvenlik Konseyi'nin bir üyesinin şu ifadelerini aktardı: "Arapların imparatorluğa yönelik tarihi ihaneti biz Türklerin bilincinde kök salmıştır. Bölgeye Osmanlı gibi bakıyoruz ve bu bağlamda İsrail müttefikimiz."
Bu duygusal sözler AKP'nin orduyla çekişmesinin göstergesi. Fakat bu durum halk iradesini ve Ankara'nın yeni rolünü ifade eden eğilimleri ortadan kaldırmaz. İsrail ve ABD'nin bu yeni role dair kısır anlayışının en önemli göstergesi de şu: İki ülke gazetelerinre yazarlar Türkiye'yi hâlâ, Başbakan Erdoğan'ı İsrail Cumhurbaşkanı Peres'e meydan okuyup Gazze'deki İsrail suçlarını (hukuki sıfatıyla) 'savaş suçları' diye nitelediği için cezalandırılmakla tehdit ediyor.
MGK üyesi gibi, birçok Arap ve Amerikalı da Ankara'nın berraklaşan rolünü dikkate almayarak hata yaptı. Türkiye, ABD ve NATO desteğiyle bölgesel süper güç olduğundan emin olmasından sonra, Ortadoğu ve Hazar havzasında istikrar unsuru olmaya çalıştı. İran'la ideolojik anlaşmazlıklara ve nükleer programa yönelik endişelerine rağmen, İran'la ilişkilerini kesmeye çalışmadı, bir Amerikan veya İsrail saldırısına karşı çıktı. Suriye'yle İsrail arasında arabuluculuk yapmaya çalıştı.
Çıkarların ve ulusal güvenliği koruma yönteminin değişmesiyle denklemler de değişiyor. ABD Tahran'ın bölgesel rolünü tanırsa bu ülkenin tavırlarında değişiklik göreceğiz. Türk modeliyse hazır. İran'la ABD arasında beklenen görüşmeler, iç anlaşmazlıkları süren Araplar aleyhinde bir sürpriz taşıyor olabilir.
(Londra'da Arapça yayımlanan Hayat gazetesi, 24 Şubat 2009)
Kaynak: Radikal