Amerika'da bu hafta ortaya çıkarılan son istihbarat ağının arkasındaki teşkilatın Rus dış istihbarat teşkilatı SVR olduğu yönündeki deliller tutuklu sanıkların ifadeleriyle gittikçe kesinlik kazanıyor. Nitekim, bu çerçevede tutuklu sanık Juan Jose Lazaro adlı şahsın 'servis' ile olan bağlantısını itiraf ettiği belirtiliyor. 'Servis' de daha önce yazdığımız gibi tabii ki SVR.
SVR, bundan önceki yazımızda ayrıntılarıyla anlattığımız gibi dünya çapında etkin, yaygın, yaptıklarının hemen hemen tamamının bilinmediği teşkilat. Bu ve başka özellikleriyle SVR dünyanın önde gelen istihbarat servislerinden birisi de elbette.
Teşkilat, Moskova'dan yönetiliyor. Başındaki adam da Mikhail Fradkov. Bugün 60 yaşında olan Fradkov, esasen ta Sovyet döneminden beri devlet dış ticaret bürokrasisinde çeşitli görevlerde bulunan, uzmanlık alanı dış ticaret olan bir teknokrat-bürokrat. Moskova Takım Tezgahları Enstitüsü ve Dış Ticaret Akademisi mezunu. İngilizce ve İspanyolca bilen Fradkov, daha önceleri çeşitli ticaret misyonları çerçevesinde Hindistan, Cenevre ve Brüksel'de çalışmış birisi. Sovyetler'in çöküşünün ardından 1992 yılında dış ticaret bakan yardımcılığı yapan ve daha sonra bu bakanlığın başına getirilen Fradkov, 1997-1998 yılları arasında görev yaptı, Sergey Stepaşin hükümetinde de 1999-2000 yılları arasında ticaret bakanı olarak çalıştı.
Başbakan Putin'in has adamlarından olan eski savunma bakanı, bugün de Başbakan Yardımcısı Sergey İvanov ile yakınlığı da bulunan Fradkov, İvanov'un Rusya Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri olduğu dönemde İvanov'un tavsiyesi üzerine bu önemli kurumun genel sekreter yardımcılığına atandı. Bu görevinden sonra da 2001 yılı Mart ayında bizzat kendisi mali yolsuzluklara karışmış Mali Polis ya da Vergi Polisi denen kurumun başına getirildi. Burada bu kurum lağvedilene kadar oldukça önemli işler yaptı ve daha sonra Brüksel'e Rusya'nın Avrupa Birliği Özel Temsilcisi olarak atandı.
Hiç kimsenin beklemediği bir şekilde zamanın Devlet Başkanı Putin tarafından Mart 2004'te başbakanlığa atanan Fradkov'un başbakanlığı 3 ay kadar sürdü. Ancak daha sonra yine Putin tarafından Mayıs 2004'te yeniden başbakanlığa atandı. Bu dönem de Eylül 2007'ye kadar sürdü. Putin, daha sonra Ekim 2007'de Fradkov'u SVR başkanlığına getirdi.
Putin'in Fradkov'u neden SVR başkanlığına atadığı konusu o zamanlar tartışma konusu oldu. Çoğu istihbarat analizcisi o zaman Putin'i Fradkov'u bağımsız ve güvenilir bulduğu için atadığı yönünde yorumlar yaptılar. Ancak, zaman içinde bu yorumlara Fradkov'un da esasen istihbarat kökenli olduğu, özellikle bunun için seçildiği şeklindeki yorumlar da eklendi.
Fradkov'un bir başka önemli özelliği ise Yahudi asıllı olması şüphesiz. Baba tarafından Yahudi olan, anne tarafı ise tam bilinmeyen Fradkov'un adı 1997 yılında basılan Rus-Yahudi Ansiklopedisi'nde de geçiyor. Başbakan olarak atanması Putin ve ekibine karşı yapılan Yahudi düşmanlığı suçlamalarının ne kadar asılsız ve uydurma olduklarını açıkça ortaya koymak bakımından da önemli ve manidar bulunmuştu o zaman. Nitekim, bu konuları iyi takip eden İsrailli milletvekili Roman Bronfman, Fradkov'un atanma kararını çok akıllı bir siyasi karar olarak nitelemiş ve bu konuda şu tespiti yapmıştı: 'Bu karar Putin'i Yahudi asıllı oligarklara karşı hareket etmekle suçlayanların seslerini kesmeye matuf bir harekettir.' Diğer yandan, Fradkov'u tanıyan Rusya'nın iki baş hahamından birisi olan Berl Lazar da Fradkov'un Yahudiliğe olumlu baktığını ve onun Rusya'daki Yahudi cemaatinin gelişmesini desteklediğini söylemiş, onun muazzam bir ekonomik bilgi ve birikime sahip olduğuna işaret etmişti.
Esasen yıllarını önce Sovyetler sonra da Rusya'nın dış ekonomik ilişki ve menfaatleri artı teknolojik menfaatleri korumak, bunları geliştirmek için harcayan Fradkov, bize göre en çok bu özellikleri sayesinde Putin tarafından SVR başkanı yapılmıştı.
Fradkov, yaygın ve güçlü teşkilatıyla işte öncelikle bu konularda Rusya'ya hizmet etmeye çalışıyor. Bugün kısa portresini verdiğimiz Mikhail Fradkov, işte böyle birisi...
Kaynak: Zaman