Şam-Zirvenin sloganı; 'İstikrar için diyalog'... Belki uluslararası ilişkilerde diyalog tek başına bir anlam ifade etmeyebilir.
Ancak Ortadoğu için durum farklı. Burada ülkeler arasında tarih ve coğrafyadan kaynaklanan ciddi sorunlar var. Bölgede birbiriyle hiç ilişkisi olmayan, diyalogdan bile yoksun devletlerin varlığı malum. Hiç kuşkusuz barışa giden, istikrara giden yol diyalogdan geçiyor. Diyalog olmadan istikrardan da barıştan da söz edilemez.
Önemli bir toplantı için Suriye'nin başkentindeyiz. Problemlerin kesişme noktasında yer alan Şam tarihî bir zirveye ev sahipliği yapıyor. Dün Ankara'dan erken saatlerde ayrılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da toplantıya katılan liderlerden... Diğer üçü ise Fransa Devlet Başkanı Sarkozy, Katar Emiri El Tani, Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esed. Bu üç isim Şam'da sadece ülkeleri adına bulunmuyor, kurumsal temsilleri de söz konusu. Çift şapka taşıyorlar yani. Sarkozy, Avrupa Birliği dönem başkanı. Beşşar Esed şu an Arap dünyasının çatı kuruluşu Arap Ligi'nin başkanlığını yürütüyor. El Tani ise Körfez İşbirliği Konseyi Başkanı. Her üç kuruluşla da ilişkisi olan tek ülke Türkiye...
Başbakan Erdoğan'ın uluslararası kurumsal sıfatı yok, ancak başka bir misyonla masada... Bir kere Türkiye yadsınamaz bölge gücü. Bir süredir Türkiye, Ortadoğu'da yaşanan problemlerin çözümünde aktif ve yapıcı rol oynuyor. Tarihten gelen ağırlığının yanı sıra bütün bölge ülkeleriyle iyi ilişkileri olan tek ülke. Arabulucu rolüne en uygun ülke durumunda... AK Parti'nin dış politika stratejisi tek yönlü değil çok boyutlu. Erdoğan'ın Şam Zirvesi'ne katılmasını sağlayan da bu... Türkiye, Suriye ile İsrail arasında başlayan dolaylı görüşmelerin ev sahibi. Bu sürecin mimarı...
Son dönemde içeride hararetli siyasi gündeme boğulduğumuz için pek farkına varamadık, ancak uluslararası arenada ciddi karşılığı olan ve çok önemsenen bir süreç bu. Türkiye üzerinden dolaylı da olsa Suriye ile İsrail görüşmelere başladı. Doğrudan görüşmelerin kapısını buradaki gelişmeler açacak. Beşşar Esed dün kameraların önünde 'Bu bizim için hayal bile edilemezdi. Bu sürecin gelişmesinde Türkiye Başbakanı Recep Erdoğan'ın gerçekçi ve güvenilir kişi olmasının etkisi çok büyük.' dedi. İsrail'de yaşanan siyasi sorunlar nedeniyle görüşmeler biraz ağırdan yürüyor. Sürecin dört etabı tamamlandı. Beşinci aşama ise bu İsrail yüzünden gecikti. Başbakan Erdoğan 'İki ülke arasındaki görüşmelerin dolaylı da olsa faydalı olacağına, netice vereceğine inanıyorum.' dedi.
Zirvede İsrail ile Suriye arasında yürüyen dolaylı görüşmeler masaya yatırıldı. Suriye, İsrail'e 6 maddelik teklif sundu. Bu bilgi canlı yayın kazasında öğrenildi. Toplantının ilk bölümü ekranlara canlı olarak yansıdı. Erken fark edildiği için yayın kesildi. 6 maddelik paketin içeriğine ilişkin ayrıntı verilmedi. Şimdi İsrail'in cevabı bekleniyor. ABD seçimlerinden sonra Washington'ın devreye girmesiyle İsrail ile Suriye arasında doğrudan görüşmelerin yapılması hedefleniyor. Elbette zirvede sadece bu konu konuşulmadı. Bölgesel ve uluslararası sorunlar da tartışıldı. Sözgelimi Kafkasya krizi masaya yatırıldı. Sarkozy, Türkiye'nin Kafkasya girişimlerini desteklediğini söyledi. Irak, bu ülkenin yeniden yapılanması sürecindeki sıkıntılar, Kuzey Irak ve Kerkük gündeme geldi. Kriz potansiyeli taşıyan İran ile ABD arasında yaşanan nükleer sorun ele alındı. Darfur problemi konuşuldu.
Arap dünyası ile Avrupa'nın aynı masada buluştuğu dörtlü zirvede bölgesel sorunların çözümüne ilişkin somut sonuçlar alınmasa bile barış ve istikrara giden yolda umut doğurduğunu söylemek mümkün. Türkiye ise birbirinden uzak iki dünyayı buluşturan köprü oldu. Erdoğan'ın dünyaya Şam'dan
Kaynak: Zaman