Rusya'nın Gürcistan'da istediğini başardığına inananların sayısı az değil. Fakat gerçekçi bir perspektiften bakıldığında bu öyle mi? Mark Mazower gibi çağdaş tarihçiler, Sovyetler Birliği'nin çöküşünün başlangıcını 1956'daki Macaristan, 1969'daki Çekoslovakya ve 1979'daki Afganistan işgallerine bağlarlar.
Onlara göre, SSCB "dışarıdan" değil, kendisinin devreye soktuğu dinamikler nedeniyle sonunda "içeriden" çöktü. 1956'da başlayan bir sürecin 1992'de tamamlanması elbette ki uzun bir zaman dilimini kapsıyor. Fakat Osmanlı İmparatorluğu'nun nihai çöküşünün bir asırdan fazla zaman aldığını unutmayalım.
Rusya bugün yer yer zorla bir arada tutulan bir federasyondur. Özellikle de Kuzey Kafkasya'da, başta Çeçenistan olmak üzere, Moskova'dan bağımsızlık isteyen milletler var.
Rusya'nın Gürcistan'a karşı saldırısının buralarda tepki yarattığı ise kuşku götürmez.
Rusya'nın gücü etkili
Rusya, askeri açıdan güçlü olduğu sürece bunların hepsi hizada kalacaktır. Fakat Moskova'dan kurtulma ülküsü de gönüllerde hep yaşayacaktır. Rusya'nın içine düşeceği her zafiyet de bu amaçla kullanılmaya çalışılacaktır.
Rusya da bu nedenle birliğini askeri zorbalıkla korumaya çalışacaktır. Federasyonun dağılmasına yol açacağını bildiği için, bölgenin kalkınıp demokratikleşmesine de izin vermeyecektir.
Ama bunu ne zaman kadar sürdürebilir? SSCB'nin nasıl dağıldığını tekrar hatırlarsak, bu soru önemli oluyor. Rusya'nın Gürcistan işgali çerçevesinde akla gelen diğer bazı soruları ve bunlara yanıtlarımızı da şu şekilde sıralayabiliriz.
1- Ukrayna, Gürcistan'a bakıp Moskova'yı kızdıran NATO ve AB üyeliği rotasından vazgeçecek mi? Bize göre tam tersi olacaktır. Bu gelişmeler Kiev'i NATO ve AB hedeflerine daha çok kilitleyecektir. Moskova bu kez Ukrayna'daki Rus yanlısı kesimleri kullanmaya çalışacaktır. Fakat Ukrayna'yı bölmesi kendi federasyonu içinde de yankılanacaktır. Bu nedenle Ukrayna konusunda daha ihtiyatlı olacaktır.
2- Rusya konusunda ABD-AB ayrışması olur mu? Bu çok zayıf bir ihtimal. Zamanında Sovyet blokuna mensup birçok ülke bugün AB üyesi. Bunlar da Rusya'ya tepkili. Bu ülkelerin Rusya'nın Gürcistan'a saldırmasından sonra NATO eksenine daha da sarılacakları kesin. Fransa ve Almanya'nın kendi çıkarları uğruna AB adına Rusya yanlısı pozisyon takınmaları ise Birliği bölecektir.
3- Ermenistan bu gelişmelerden gerçekten memnun mu? İlk etapta öyle görünebilir. Fakat bu ilişkiden çok az ekonomik yarar sağlamış olsa bile güvenliği için Rusya'ya bağımlı olan Erivan'ın gözü yine de Batı camiasına dahil olmakta. Fakat Rusya'nın bu durumda Ermenistan'dan vazgeçmesi düşünülemez.
Erivan'a yeni sorunlar
Moskova'nın, bu kez Gürcistan'ın içindeki Javeketi bölgesindeki Ermenileri kullanmaya çalışması ise, Karabağ sorunu nedeniyle zaten uluslararası düzeyde izole olan Erivan'ın başına yeni sorunlar açacaktır.
Bunların dışında akla gelen çok sayıda soru var. Örneğin "Azerbaycan'ın bu son gelişmeler ışığında durumu ne olacak?" sorusu gibi. Ancak bizim açımızdan bu soruların başında, "ABD'nin Irak'a yasadışı saldırısıyla zaten bozulmuş olan uluslararası düzenin, Rusya'nın Gürcistan'a aynı şekilde saldırmasıyla daha da bozulmasının Türkiye'ye yansımaları ne olur?" sorusu geliyor.
Buna da bir sonraki yazımızda yanıt arayacağız.
Kaynak: Milliyet