Dünyanın merakla izlediği Amerikan başkanlık seçiminde sona yaklaştıkça, yeni tartışma konuları ortaya çıkıyor. Bunların bir kısmı, her seçimde tartışılan sıradan magazin konular.
Mesela, Cumhuriyetçi aday McCain'in yardımcısı Sarah Palin'in podyum görüntüleri bu tür malzemelerden biriydi. Bir kısım tartışmalar ise bu seçimi tarihî kılan unsurlar etrafında dönüyor.
Bu seçimi öncekilerden ayıran en önemli özellik, ilk kez siyah bir ismin Beyaz Saray'a yerleşme ihtimalinin bu kadar yüksek olması. Bu da bütün olumlu yanlarıyla birlikte ister istemez Amerika'nın unutup aşmaya çalıştığı ırk faktörünü gündeme getiriyor. Siyaset yorumcuları ve medya, şu iki sorunun cevabını arıyor: Irk faktörü siyasi tercihte etkili oluyor mu? Bu seçimde, bir siyahın yarışıyor olması sonucu nasıl etkileyecek?
İşçi sınıfından insanların çoğunluğu oluşturduğu seçim bölgelerinden Scranton'daki (Pennsylvania) Demokrat Parti seçim ofisinde çalışan bir görevlinin sözleri ve bölgedeki seçmenlerin düşünceleri bu konuda önemli ipuçları veriyor. Zira Obama için çalışan görevli, bu bölgede Hillary'ye kıyasla Obama'yı pazarlamanın çok zor olduğunu itiraf ediyor. Irk faktörünün seçimde önemli bir faktör olduğunu düşünüyor ve birçok seçmenin kendilerine "Demokrat Parti'ye destek vermeyi düşündüğünü, ama bir siyaha oy veremeyeceğini" ifade ettiğini aktarıyor.
Sosyal dokusu, işçi sınıfı, Katolik, İrlandalı ve muhafazakâr bileşenlerinden oluşan Scranton, normalde Demokratların güçlü olması gereken bir yer. Ama ırk faktörü yüzünden bu seçimde Cumhuriyetçi Parti'ye yöneliş olduğu konuşuluyor. Bir televizyon kanalına konuşan ve önceki seçimlerde Demokrat adaylara oy verdiğini söyleyen beyaz bir bayan, "Bu kez oyum McCain'e" diyor ve üzerinde "Democrats for McCain" (Demokratlar McCain'in yanında) yazan dövizi taşıyor.
Bir başka çift, bölgelerinde ırk faktörünün göründüğünden daha önemli olduğunu dile getiriyor. Sadece Pennsylvania değil, Ohio, Michigan gibi benzer özelliklere sahip önemli eyaletlerde de ırk faktörünün etkili olabileceği ve dolayısıyla seçim sonuçlarını kimsenin şimdiden kestiremeyeceği söyleniyor.
40-50 yıl öncesine göre Amerika'da ırkçılık konusunda devrim niteliğinde olumlu gelişmeler yaşandığına kuşku yok. Birçok Amerikalı, bir siyah ismin başkan seçilmesinin yeni bir devrim etkisi yapacağına inanıyor. Ancak bütün olumlu gelişmelere rağmen bazı seçmenlerin sandık başında ırki kaygı yaşayabileceği kuşkusu da yok değil.
Peki ırk faktörünün seçmen tercihi üzerindeki bu etkisi anketlere nasıl yansıyor? Gallup'un haziran ayında yaptığı araştırma, bu konuda fazla ipucu vermiyordu. Anket, 10 siyahtan 9'unun Obama'ya oy vereceğini gösteriyordu. Ama bu yeni bir durum değildi. Zira önceki seçimde de siyahların yüzde 93'ü Demokrat aday Kerry'yi desteklemişti. Beyazların yüzde 88'i de Obama'nın siyah olmasının tercihlerini etkilemeyeceği görüşünde.
Ancak geçtiğimiz günlerde, AP-Yahoo tarafından yapılan anket, sandık başında devreye girmesi muhtemel gizli ırk faktörüne dair önemli ipuçları verdi. Buna göre, Obama'nın kazanmak için desteğine ihtiyaç duyduğu beyaz Demokratların ve bağımsız seçmenlerin üçte biri, siyahlar hakkında 'tembel', 'şiddet eğilimli' gibi olumsuz önyargılara sahip. Aynı anket, Hillary'ye destek vermeyi düşünen beyaz Demokratlardan yüzde 17'sinin, Obama'yı değil, rakibi McCain'i tercih edeceğini gösteriyor. Araştırmacıların bu anketten çıkardığı sonuç şu: Şayet ırki önyargılar olmasaydı, Obama yüzde 6 fazla oy alabilirdi. Araştırmaya danışmanlık yapan Prof. Paul Sniderman da "50 yıl öncesine göre önyargılı insan sayısı azalmış durumda, ama tamamen ortadan kalkmış değil." diyor.
Bu şartlarda, 4 Kasım'daki yarıştan Obama'nın galip çıkması, sadece dünyaya yansımaları yönüyle değil, Amerika'nın kendi demokrasi tarihi açısından da önemli bir kilometre taşı olacak.
Kaynak: Zaman