Ukraynalı yetkililer, ABD ile kritik mineraller konusunda önemli bir anlaşma sağladıklarını açıkladı. BBC’ye konuşan bir Ukraynalı yetkili, anlaşmanın bazı değişiklikler içerdiğini ve olumlu bir sonuca ulaşıldığını belirtti. Ancak detaylar konusunda bilgi paylaşmadı.
Ukrainska Pravda ve Financial Times gibi kaynaklar, ABD ve Ukrayna’nın maden anlaşmasının ayrıntıları üzerinde mutabık kaldığını duyurdu. Anlaşmanın, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından imzalanması bekleniyor. Ayrıca ABD ve Ukrayna’nın birlikte bir Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu kuracağı ifade edildi.
Bu gelişme, ABD’nin Ukrayna’daki madencilik faaliyetlerine daha fazla erişim sağlayabileceği yönünde yorumlanıyor.
PUTİN'DEN TEPKİ: “YABANCI ORTAKLARA AÇIĞIZ”
ABD ve Ukrayna arasındaki anlaşmanın gündeme gelmesinin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Putin, ABD’nin Ukrayna’nın madenlerine erişimini öngören anlaşmaya karşı Rusya’nın da bu kaynakları yabancı ortaklara açmaya hazır olduğunu belirtti. Devlet televizyonunda yaptığı açıklamada “Yeni topraklarımıza, yani Rusya'nın bir parçası haline gelen tarihi topraklarımıza yabancı ortakları çekmeye hazırız” dedi.
Putin, özellikle nadir toprak elementleri konusunda Rusya’nın zengin kaynaklara sahip olduğunu vurgulayarak, “Amerikalılar da dahil olmak üzere herhangi bir yabancı ortakla memnuniyetle çalışırız” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, teklifin sadece nadir toprak elementlerini değil, aynı zamanda alüminyum madenciliği ve ABD’ye tedarik sürecini de kapsayabileceğini ekledi.
ABD’NİN UKRAYNA’DAN MADEN ERİŞİMİNE İLGİSİ NE KADAR BÜYÜK?
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna ile yapılan nadir toprak elementleri anlaşmasının çok önemli olduğunu belirtti. Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’yi Beyaz Saray’da ağırlayarak anlaşmayı imzalamaya hazır olduğunu ifade etti. Trump, “Şu anda anlaşma üzerinde çalışılıyor. Nihai anlaşmaya çok yakınız” diyerek sürecin hızlandığını belirtti.
Öte yandan, Avrupa ve Avrupa-Atlantik Entegrasyonu’ndan sorumlu Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olga Ştefanişina, müzakerelerin verimli geçtiğini ve tüm önemli detayların büyük ölçüde tamamlandığını söyledi.
Trump’ın, Ukrayna’nın yer altı kaynaklarının yaklaşık 500 milyar dolarlık kısmına erişim talebinde bulunduğu ve Zelenskiy’in bu talebi “Devletimizi satmayacağız” diyerek reddettiği de gündeme gelmişti.
Bu açıklamalar, ABD'nin Ukrayna'daki maden kaynaklarına olan ilgisini bir kez daha ortaya koyuyor.
UKRAYNA’NIN NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ VE KRİTİK MADEN KAYNAKLARI
Ukrayna, nadir toprak elementleri açısından oldukça zengin bir ülke. Avrupa Birliği’nin (AB) “kritik hammadde” olarak tanımladığı 30 maddenin 21’ine sahip. Dünyadaki nadir toprak elementlerinin yaklaşık %5’lik rezervi Ukrayna topraklarında bulunuyor.
Bu mineraller, özellikle Kiev, Vinnitsiya ve Jitomir bölgelerinde tespit edildi. Ancak en büyük rezervler, şu anda Rusya'nın kontrolü altında bulunan Donetsk, Dnipropetrovsk ve Luhansk bölgelerinde yer alıyor.
Nadir toprak elementleri, modern teknoloji ve sanayide büyük bir öneme sahip. Bunlar arasında:
Skandiyum (Sc), İtriyum (Y), Lantan (La), Neodimyum (Nd) ve Terbiyum (Tb) gibi elementler bulunuyor.
Bu elementler; akıllı telefonlardan bilgisayarlara, elektrikli araçlardan savunma sanayine kadar birçok alanda kullanılıyor.
Bu minerallerin işlenmesi ve çıkarılması genellikle toksik kimyasallar gerektirdiğinden maliyetli ve zor bir süreç. Ancak stratejik değerleri nedeniyle ülkeler arasındaki rekabet artıyor.
RUSYA VE ABD ARASINDAKİ MADEN YARIŞI
Rusya, Ukrayna’nın doğusundaki işgal altındaki bölgelerde büyük nadir toprak elementi rezervlerine sahip. Özellikle Donetsk ve Luhansk bölgeleri, Ukrayna’nın en değerli mineral kaynaklarını barındırıyor.
Buna ek olarak, Ukrayna’da 450 bin ton lityum olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu rezervlerin büyük bir kısmı, Rusya’nın kontrol ettiği topraklarda bulunuyor. Rusya’nın en az iki büyük lityum madenini işgal ettiği belirtiliyor. Bunlardan biri Donetsk bölgesindeki Şevçenkivske, diğeri ise Berdyansk’taki Kruta Balka.
Kiev hükümeti, halen Ukrayna kontrolünde olan Kirovograd bölgesindeki lityum yataklarını geliştirmeyi planlıyor.
ABD VE RUSYA ARASINDAKİ REKABET DERİNLEŞİYOR
Ukrayna’nın yer altı zenginlikleri, küresel güçler arasındaki mücadelede stratejik bir faktör haline gelmiş durumda. ABD’nin Ukrayna ile yaptığı anlaşma, bu kaynakların Batı’ya açılmasını sağlarken, Rusya ise kendi kontrolü altındaki bölgelerde madenciliği genişletme niyetinde.
Putin ve Trump’ın bu kaynaklar üzerindeki açıklamaları, Ukrayna’nın madenler üzerinden uluslararası pazarlıkların merkezine oturduğunu gösteriyor.