Muhammed el Baradey Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (UAEK) başkanıyken, bilhassa da o ve kurumu Nobel Barış Ödülü aldıktan sonra, sık sık uluslararası bir kurumun memurundan ziyade bir siyasi lider gibi davrandı.
Bush yönetimine karşı sözlü taaruzlarda bulundu ve İran’ın nükleer programına dair kendi çözümünü kabul ettirmeye çalıştı. Baradey’in mevkisini yanlış kullanmasına itiraz ettik ve halefi Yukiya Amano’nun UAEK’daki görevinin gerektiği tarafsız profesyonelliği sergilemesinden memnunuz. Öte yandan Baradey siyasi hevesleri için, bizce çok daha uygun bir kanal bulmuş durumda: Ülkesi Mısır’ın çürüyen otokrasisine meydan okumak.
67 yaşında bir adam gençleri de hareketlendirdi
Baradey’in özgür ve adil seçimde devlet başkanlığına aday olabileceğini açıklaması, tek başına Kahire’de coşku yaratmaya yetti. Geçen ay başkenti ziyaret ettiğinde havaalanında kalabalık bir kitle tarafından karşılandı; Facebook’taki destek grubununsa 178 binden fazla üyesi var. Bilhassa genç Mısırlılar arasındaki heyecan tuhaf görünebilir, zira eski BM bürokratı 67 yaşında ve on yıllardır ülke dışında yaşıyor. Fakat bu, eski ekolden demir yumruklu bir lider olan ve yerine oğlunu geçirmeyi amaçlayan Hüsnü Mübarek’in 28 yıldır hâkim olduğu bir ülkede siyasi değişimin ne kadar çok arzu edildiğini gösteriyordu.
Baradey ülkesine yaptığı bir haftalık ziyarette epey iyi iş çıkardı. Muhalefetin büyük kısmını arkasında topladı, ki buna yasaklı Müslüman Kardeşler ve 2005’teki başkanlık seçiminde Mübarek’e rakip olduğu için hapse atılan liberal demokrat Ayman Nur da dahil.
Baradey Ulusal Değişim Cephesi adlı bir hareket oluşturdu; hareket Mısır’ın bu yıl parlamento, 2011’de de devlet başkanlığı için gerçekten özgür seçimler düzenlemesi açısından gerekli anayasal değişiklikler doğrultusunda kampanya yürütecek. Eski UAEK başkanı bir dizi söyleşide de, 81 yaşındaki Mübarek’in çok uzun süre önce kulak kesilmiş olması gereken bir mesaj verdi. “Değişim kaçınılmaz ve rejim, halkla çatışmaktan kaçınmak için bu değişimi kabul etmeye hazır olmalı” diyordu El Baradey.
Statüko mantıklı değil
Obama yönetimine dahil olan ve olmayan Ortadoğu uzmanları Baradey’in bu yükselişini görmezden gelme eğiliminde; Mübarek’in İran’ı ve müttefiklerini tecrit etmek gibi Amerikan hedeflerini destekleme karşılığında her yıl milyarlarca dolar ABD yardımı aldığı statükoya sıkı sıkıya bel bağlamış durumdalar. Dışişleri Bakanlığı bu ay son derece dikkatli yazılmış bir açıklama yaptı: “Mısır’da daha kapsayıcı bir siyasi sürecin ortaya çıktığını görmekten memnuniyet duyarız, fakat bunlar en nihayetinde Mısır tarafından verilmesi gereken kararlar.”
Daha az temkin daha mantıklı olacaktır. Baradey’in hareketi Mısır’ın siyasi sistemini özgürleştirmek konusunda nadir bir fırsatı temsil ediyor. Mübarek 2005’te anayasada çok adaylı başkanlık seçimlerine imkân tanıyan bir değişiklik yaptı, ki bu büyük oranda Bush yönetiminin baskısıyla oldu. Mübarek’in Baradey’in önerdiği mantıklı reformları kabul etmeye razı edilemeyeceğini savunmak yenilgi yanlısı bir tavırdır ve bu tür reformların yokluğunda Mısır’ın değişmeden kalacağını varsaymaya devam etmek de tehlikelidir. (Başyazı, 15 Mart 2010)
Kaynak: Radikal