Rusya'nın yeni Devlet Başkanı Medvedev ilk resmi yurtdışı ziyaretini bu hafta Kazakistan'a yapıyor. Önümüzdeki perşembe ve cuma gerçekleşecek olan bu ziyareti takiben Medvedev Çin'e de gidecek.
Yeni Rus liderin ilk yurtdışı ziyaretini Kazakistan'a yapması şüphesiz anlamlı ve önemli bir olay sayılır. Bu bakımdan bu hafta gözler Astana'da olacak, zira iki ülke ilişkileri sadece kendilerini değil, özellikle enerji ve boru hatları dolayısıyla AB'den ABD'ye, bölge ülkelerinden Türkiye'ye kadar birçok ülkeyi yakından ve önemle ilgilendiriyor.
Esasen iki ülke arasındaki ilişkiler son yıllarda gittikçe gelişiyor, çeşitleniyor. Mesela ikili ticarete baktığımızda ticaret hacminin 2003 yılından bu yana neredeyse üç kat arttığını görüyoruz. 2003'te 5,5 milyar dolar olan hacim 2007'de 16,3 milyar dolara ulaşmış bulunurken artışın bu yıl da devam etmesi bekleniyor. Bu arada bu artışın özellikle enerji ve tahıl fiyatlarında yaşanan artışlardan kaynaklandığına da işaret etmek gerekiyor elbette.
Ticarette durum böyleyken askerî alanda da önemli gelişmeler kaydediliyor. Bu çerçevede mesela son günlerde Kazakistan'ın jest babında Rusya'ya bazı önemli askerî ihaleler vermeyi vaat ettiği haberlerde yer alıyor. Bu da özelikle Hazar Denizi'nde görev yapan Kazak donanması ile ilgili ihaleler. Kazak Savunma Bakanı Ahmetov bunlarla ilgili olarak Kazak donanmasının ihtiyacı olan küçük gemilerin Kazak-Rus ortak şirketi Zenit'e ait olan Batı Kazakistan'daki Uralsk tersanesinde, daha büyük gemilerin ise St. Petersburg ve Tataristan tersanelerinde inşa edileceğini açıklamış bulunuyor.
Diğer yandan, Ahmetov, Kazakistan hava savunma sistemleri için de Rus silah sistemlerine öncelik tanıyacaklarını da söylüyor. Ülkesinin yakında Rus S-300 Favorit, daha sonraları da S-400 Triumph sistemleri satın alacağını belirtiyor.
Enerji alanında ise iki ülke zaten çok yakın ve sıkı ilişkilere sahipler. Malum, Kazakistan, ham petrolünün çok büyük bir kısmını Rusya üzerinden dünyaya ihraç ediyor. Dev Tengiz petrol yatağından çıkan petrol Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (CPC)'na ait hattan Rusya'nın Karadeniz'deki Novorossisk Limanı'na geliyor ve buradan da tankerlerle Boğazları geçip dünyaya ulaşıyor.
CPC'den geçip dünyaya ulaşan Kazak petrolü geçen yıl 32,6 milyon ton civarındaydı. Zaten CPC hattının kapasitesi de bu civarda. Ancak Kazakistan bu hattın kapasitesinin yakın bir zamanda 50 milyon, 2012'de de 67 milyon tona çıkarılmasını istiyor. Bu konuda Rusya ile bir ön mutabakata da varıldığı yönünde haberler de medyada yer alıyor; ancak bunlar henüz doğrulanmamış bulunuyor. Esasen, CPC'nin kapasite artırımı konusunda hâlâ fizibilite çalışmaları yapılıyor ve bunların eylül ayında tamamlanması bekleniyor. İşte bu konu Medvedev'in Kazak yetkililerle ele alacağı öncelikli bir konu olarak ortada duruyor.
Buna ilaveten görüşmelerde Kazakistan'da Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) hattıyla ilgili olarak ortaya çıkan son gelişmeler ve bu ülkenin bu hatta yeni bir önem atfetmesi de elbette söz konusu olacak. Kazakistan Senatosu geçen ay onayladığı Kazakistan ile Azerbaycan arasındaki enerji ihraç anlaşmasıyla Kazak petrolünün BTC üzerinden de dış dünyaya sunulmasının kapısını açmış bulunuyor. Bunun da ötesinde aynı anlaşmada yer alan Kazakistan-Hazar Ulaşım Sistemi (KCTS) projesi ile de Kazak petrolünün Hazar'dan BTC'ye ulaştırılmasının altyapısının yapılması da resmiyet kazanmış bulunuyor. Kısacası, Kazakistan gelecekte Hazar'ın altından geçecek petrol boru hattının ilk adımını bu projeyle atmış oluyor ve bu da şüphesiz Kazak petrolünün ihracat tekelini elinde tutmak isteyen Rusya'yı oldukça tedirgin etmiş bulunuyor. Bu konu da elbette Medvedev'in ziyaretinde ele alınacak. Başta da dediğimiz gibi Medvedev'in ziyareti önemli ve biz dahil pek çok ülkeyi yakından ilgilendiriyor.
Kaynak: Zaman