Malcolm X'le röportaj

Dünyaca ünlü Amerikalı Müslüman siyahil lider Malcolm X'in 30 Mart 1964 tarihinde U.S.News & World Report'ta çıkan röportajı: dergi bu konuşmayı son 75 yılın en etkili söyleşileri arasında gösterdi.

MALCOLM X: HAVASI SERİN YERİ SEVERİM

Zenciler için: Silahlar, siyahi siyasi parti ve ardından ayrı bir zenci ulus halinde topyekûn ırk ayrımı...bu, "siyahi ulusçuluğun" yani en yeni zenci hareketin programı. Ve entegrasyonun Amerika'da hiçbir zaman tutmayacağına niçin ikna olduğunu anlatan lideri, işte Malcolm X.

İşte entegrasyona muhalefet eden ve beyazlara karşı kendilerini savunmaları için Amerikan zencilerini ısrarla silahlanmaya teşvik eden zenci bir lider.

Bu yeni zenci lider kendine Malcolm X adını vermiş. Bir aralar Şikago'lu Eliyah Muhammed'in "Siyahi Müslümanlar" örgütünde yüksek dereceli bir vekildi.

Malcolm X, yakın geçmişte Müslümanların dini hiyerarşisinin dışına çıktı. 12 Mart'ta "siyahi ulusçuluk" şeklinde tanımladığı yeni bir zenci hareketini ilan etti.

İlanında şöyle dedi: "Halkımızın daimi olarak vahşiliğin kurbanı olduğu ve hükümetin onları korumaya muktedir yahut istekli görünmediği yerlerde hayatımızı ve mallarımızı olağanüstü hallerde savunmak amacıyla piyade kulüpleri oluşturmalıyız."

"Köpekler halkımızı ısırdığında o köpekleri öldürmeye hakları var."

Malcolm X, halen müslüman olduğunu ve siyahi ulusçuluğun ilan edilen gâyelerinin Siyahi Müslümanlar [örgütünün] gâyeleriyle benzerlik taşıdığını söyledi: Irkların "bütünüyle ayrılması" ve zenciler [Negrolar] için ayrı bir "anavatan".

Fakat Malcolm bu gâyelere, bir "siyahi siyasi parti" vasıtasıyla ulaşmaya çalışıyor.

S. Malcolm X, entegrasyona niçin karşısınız?

C. İşe yaramayacak. Problemi çözmüyor.

Entegrasyonun anlamını biliyor musunuz? Irklar arası evliliktir. Onun gerçek ana fikri bu'dur. Irklar arası evlilik olmadan ona ulaşamazsınız. Bu ise her iki ırkın dağılmasıyla sonuçlanacaktır. Zenci, kendi haliyle başbaşa kaldığında daha iyi durumdadır; böylece doğasına uygun bir şekilde karakterini ve kültürünü geliştirebilir

Zenci liderler özel sohbetlerinde bunu kabul ederler. Aleni olarak ifade etmezler. Zenci kitlelere entegrasyonun onlara neler getireceğini açıklamaya çalıştıkları bir haldeler. Liderler menfaat elde ettiler ama liderlik ettikleri halk hiçbir menfaat elde etmedi.

S.Sizce entegrasyon ruhu bu ülkede iflas mı etti?

C .Evet, iflas etti. Irk ayrımcılığı okullarda daha bir artıyor. Ev bulma...tüm safhalarda. En kötüsü ise çalışan ayrımcılığı. Washington D.C.,entegrasyonun iflas ettiğine en iyi örnektir. Washington'da neler döndüğünü, tiyatro ve restoranlarda ırk ayrımının kaldırıldığını biliyorum. Ne varki yardım gören zenciler, zenci burjuvalardan alıyor bu yardımı. Tiyatrolara ve beyazların restoranlarına gitmenin külfetini karşılayabilenler de sadece bu zenciler.

Daha liberal farzedilen New York'un Mississipi'den daha fazla entegrasyon sorunu var.

S.Siyah ve beyaz ırkların bu ülkede gerçek bir entegrasyon sağlayabileceklerini düşündüğünüz oldu mu?

C .Hayır. Şayet mümkün olsaydı bazı örneklere işaret edebilirdiniz. Ancak bu ülkede bütünleşmiş tek bir yer yok ki. İnsanlar bütünleşme örneklerine baktıklarında Brezilya gibi diğer ülkelere bakıyorlar. Brezilya'nın da bütünleştiğini düşünmüyorum. Zencilerin ve beyazların orada evlendiklerini biliyorum. Brezilya sadece melezleşmiştir. Brezilya'da göze çapran hiçbir siyahi şahsiyet yok. Zenciler hâlâ alt tabaka.

S.Amerika'daki ırk sorununun çözülmesine yardımcı olacak nedir sizce?

C.Yaşam şartlarının geliştirilmesi, okulların inşa edilmesi ve iş temini. Problemin can damarıdır bu. Zencileri gettolardan çıkarmak, iyi evlerde iyi komşuluk ilişkileri kurmalarını sağlamak istiyorum.

S.Emlak değerlerinin düşmesine sebep olur mu?

C .Beyaz kapı komşusunun mülkünde değer kaybı muhakkaktır.

Siyahi adamın yapması gereken ilk şey New York'taki Harlem ve diğer gettoların kötü şartlarını ıslah etmektir. Sadece maddi anlamda değil ahlâki ve ruhi olarak da. İçkicilik, uyuşturucu bağımlılığı, fuhuş ne varsa ortadan kaldırmalıyız. Harlem ahalisine daha iyi değerler sunacak eğitim programına ihtiyacımız var.

Getto hayatı normalmiş gibi göründüğünde ne hayân ne de mahremiyetin kalır. Getto'nun ahlâki şartlarından başka hiçbir şey bilmediğinde bu değerlere sahip olmadığının farkına varmazsın.

S.Programınız ırklar arasında daha fazla sürtüşmeye yol açmayacak mı?

C .Sıkıntı gittikçe artıyor diyebilirim. 1963 yılı herkesin takdir edeceği gibi tehlikeli bir yıldı. Zenci liderler Washington'daki yürüyüşü kaçış valfi olarak kullandı. Ancak zenci kitleler hakikatte hiçbir şey elde etmediklerinin farkına vardılar. Gözlerindeki bağ çözüldü. Havalar serinlediğinde nümâyiş için caddelere dökülecekler. Öteki yanaklarını dönmekten muzdaripler. Beyazlar bunu yapmazlar. Okullarda yürütülen bütünleşmeye karşı gösteri yapan beyazlarınız var şimdi.

Bu iki unsur bir araya geldiğinde bir patlama yaşanacak.

S.Bu patlamanın gerçekleşmesine katkıda bulunacak mısınız?

C .Benim hareketim patlamayı teşvik etmez. Her hâlükarda gerçekleşecek. Şiddetin lehinde ya da aleyhinde değilim. Ben özgürlük tarafındanım; gerekli araçlar her neler olursa olsun.

S.Zenci siyasi parti'nin lehinde misiniz?

C .Evet. Zenciler kendi partilerine sahip olmalı, bir siyahi partiye. Zenci yanlış kelimedir. Bilimsel hiçbir karşılığı yok. Siyahi bir siyasi parti kuracağım. Hiçbir makam-mevkide gözüm yok. Daha ziyade zencilerin siyasi anlamda olgunlaşmasını istiyorum. Netice olarak da dalavereci politikacılar tarafından sömürülme ihtimalleri azalacak.

S.Partinin zemini ne olacak?

C .Bu ülke'nin siyahi halkı için özgürlük, adalet ve eşitlik. Onlara siyahiye oy vemeyi öğretecek. Bunun anlamı beyaz karşıtlığı demek değildir. Biz siyahi yandaşıyız beyaz karşıtı değil.

S.Müslümanların nefret hareketi olmadığını iddia ediyorsunuz; ama yine de beyaz adamın şeytan olduğunu öğretiyorsunuz---

C. Beyaz adamın kollektif suçundan bahsediyoruz. Müslümanlar, zenciler bir ırk olarak neye inanıyorlarsa sadece onu ifade ediyorlar. Eğer onu yukarı doğru kaldırırsam beyaz adamın durumun ciddiyetini anlamasını sağlayacaktır.

S.Sizce gerçek çözüm nedir peki?

C .Gerçek tek cevap halkımızın Afrika'ya geri dönmesidir. Fakat bu çok sonraki iş. Tam şu an acıya ve zulme karşı acil çarelere ihtiyacımız var. Yardım programları talep etmiyoruz. Tembellik yaratıyorlar. Zenci'nin zenci câmiayı maddi ve mânevi anlamda tertemiz yapacağı bir programa ihtiyacımız var. İşe ihtiyacımız var.

Kendi işimizi kurmamız ve işletmemiz gerekiyor. "Oturmak" yerine [kaybettiklerimizi] geri satın almalıdır.

Hükümet şayet Afrika'ya geri dönmemize izin vermezse o takdirde siyahi ulusu burada kurmalıyız.

S.Siyahi ulus için hangi eyaletleri talep ediyorsunuz?

C .Muhammed bey'i telaffuz ederken hiç duymadım; aklındaki umarım Florida ve California'dır.. Havası serin yeri severim.

S.Orada yaşayan siyahi müslümanların sayısı ne kadar?

C .Muhammed bey'den başka kimse bilmez.

S.Örgütünüze katılım sayısı hakkındaki beklentiniz nedir?

C .Amerika'daki 22 milyon siyahiyi örgütlemeyi ümit ediyorum.

.

Orijinal olarak 30 Mart 1964 tarihinde U.S.News & World Report'ta yayınlanmıştır.

Dünya Bülteni için çeviren: Ertuğrul Aydın