Libya'nın Ulusal Geçiş Konseyi, 19 Haziran 2012'de yapılması planlanan Milli Meclis seçimlerinden önce ülkede siyasi partiler kurulmasını belirleyen yeni bir kanunun meclisten geçtiğini duyurdu. Yeni tanıtılan kanun, Libya'da demokrasi yanlısı geniş bir kesim tarafından memnuniyetle karşılandı.
UGK hukuk komitesi üyesi Mustafa Landi'ye göre kanun, 1964 senesinden bu yana türünde bir ilktir ve kanuna göre siyasi partiler dini, bölgesel ya da aşiret temelinde kurulamayacak, keza net bir şekilde Müslüman Kardeşler ima edilerek, bu siyasi partiler yurt dışındaki siyasi partilerin uzantısı olamayacak.
Kanun, din, aşiret ve bölge temelinde siyasi ayrımcılığı yasaklıyor. Bu adım, Libyalı siyasetçilerin daha kapsayıcı olmaları ve milli satha erişimlerinin daha fazla olmasını sağlar. Partilerin milli olması ve tüm Libyalıları eşit seviyede kapsayıcı olması gerekecek. Yurt dışındaki siyasi partilerle uzantılı olmak da yasaktır ve yeni kanun, siyasi partilerin finanse edilmesine sıkı mali düzenlemeler getiriyor.
Kanun, hiçbir İslami ya da dini siyasi partileri yasaklamıyor. Bununla beraber, getirilen bazı tedbirler ister dini ister laik olsun siyasi aşırılığı önlüyor. Keza, siyasi partilerin bölgesel ve aşiretlerle alakalı bağlılıkları, yeni getirilen önlemlerle sınırlanacak.
Bununla beraber, böyle bir adım İslami partilerin Libya'daki siyasi sahnedeki muhtemel siyasi hakimiyetlerini yavaşlatacak olsa da halen ülkede Şeriat'ın, kanunların ana veya tek kaynağı olmasını savunan dini partiler olacaktır. Mesela yeni kanun, siyasi partilerin Libyalıların üyeliklerini dini, bölgesel ve aşiret temelinde reddetmesini yasaklıyor ama partilerin, üzerine bina edilecekleri dini, bölgesel, aşiretlerle ilgili fikir ve ideolojilere sahip olmasını yasaklamıyor.
Yeni getirilen tedbirler, İslami partilerin yasaklanmasından ziyade, yeni Libya'da siyasi ayrımcılığın üstesinden gelinmesi ile ilgilidir. Laiklik yanlısı demokrasi eylemcilerinin, kanunu yanlış yorumlayarak İslami partileri yabancılaştırmaya çalışmamaları gerekiyor.
Libya'daki Müslüman Kardeşler hareketi, Libya'da Adalet ve Kalkınma Partisi adıyla kendi siyasi partisini kurduğunu duyurdu. Parti de Müslüman Kardeşler'in üyelerinin dışındakilerin üyeliklerini memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Bununla beraber üyelerin, görüş ve ideolojilerini en çok temsil eden kendi siyasi partilerine katılmayı tercih edecekleri tabiidir.
UGK üyesi Fethi Albayaa, yeni kanunun ılımlı İslami partileri dezavantajlı yaptığı iddialarını reddetti. Sayın Albayaa, yeni kanunun, radikal İslami partilerin tamamen dini temel üzere üyelikleri kolayca hariç tutmasını durduracağını iddia etti. Ona göre bu tür ihraç, daha meydana gelmeden önlenmelidir, yeni kanunun yaptığı da tam olarak budur.
Bu çalkantılı zamanlarda Libya'nın ihtiyaç duyacağı son senaryo, özellikle dini olmak üzere belli grupların yabancılaştırılmasıdır. Yeni getirilen kanun, kamuya ve çeşitli partilere açık bir şekilde anlatılmalıdır. Bazı demokrasi eylemcileri, İslami partilere karşı alınmış bir zafer diye telakki ederek bu adımları kutlama görevini zaten başlatmış durumdalar. Bu çalkantılı zamanlarda Libya'nın gidebileceği tek yol, tüm farklı grupların birleşmesi ve kenetlenmesidir. Bu yüzden, böyle bir kanunun yorumlanması ve metni, dikkatle düşünülmeli ve yazılmalıdır. Böylece hiçbir grup yabancılaşmaz, dezavantajlı hale gelmez.
Partiler Kanunu, 19 Haziran 2012'deki seçimlerin başarılı geçmesi için Yüksek Seçim Komisyonu'nun (YSK) işini kolaylaştıracaktır. Siyasi partilerin, kaydedilmek için en az 250 kurucu üyeye sahip olması gerekiyor. Parti olmayan siyasi varlıkların ise 100 kurucu üyeye sahip olması gerekiyor. Siyasi partilerin kayıt başvurularını kabul edecek özel olarak tesis edilmiş bir ofis olacak ve bir partinin kaydedilmesine karşı temyiz veya şikayet için bir aylık süre olacaktır.
Kanun, seçimlere girebilecek siyasi partiler ve bunların Milli Meclis seçimlerinde 200 sandalyeden 120'sini dolduracak adaylarıyla ilgili listeye sahip olunmasını mümkün kılarak YSK'nın işini kolaylaştıracak. Bununla beraber, UGK sözcüsünün yeni kanunun çıkarılmasının geri çekildiği ve yeni bir kanun için çalışmaların ertelendiğini söylediğine dair henüz doğrulanmamış haberler var (Bu haberin doğrulanması gerekiyor).
Kaynak: The Middle East Online
Dünya Bülteni için çeviren: Emin Arvas