bayram, bir şeyin kutlanması, hatırlanması ve ondan dolayı sevinilmesi. kurban bayramı bu manada, insanın kurban edilmekden, kurban olarak kesilmekden kurtuluşunun, yaradan tarafından kurtarılışının bayramı, sevinci, kutlulanması... insan, bundan dolayı yaradan'ına ne kadar şükretse az. bundan dolayı kurbanlık hayvanlara ne kadar merhamet ve şefkatle baksa, ne kadar kadir kıymet duygusuyla sevse, okşasa, az...
insan, bundan dolayı, elinin erebildiği her yeri neşvelendirmeli, her yüzü güldürmeli, her mekanı aydınlatmalı, her gönlü gönendirmeli...
insanın kurban edilmekden kurtuluşunun, kurtarılışının bedeli kurbanlık. neyin bedeli? elbet, canın. ya'ni: canın bedeli, can... şu halde kurbanlıklara, canımıza bakar gibi bakmakdan başka çaremiz yok. ve kurbanlıklara bakarken, bir an onda kendi canımızın saklı olduğunu düşünüp titremeli değil miyiz?
kurbanlık hayvan şartlarını gözönüne alırsak, şöyle diyebiliriz: tabiat, cana bürünüp insan uğrunda kurban oluyor –insan için!
kırların, sahraların, dağların, ovaların genişliğini, rüzgarın serinliğini ve hafifliğini solumuş hayvan... güneşin yakıcılığını gözeneklerinde ve iliğinde kemiğinde hissetmiş, kar ve yağmurun ıslaklığıyla titremiş hayvan... dağlar ve sahralar aşmış, ovalarda dolaşıp otlamış hayvan... suyun berraklığını ve cana can katıcılığını tatmış hayvan... şimdi canımıza can katıcılığın ikramını tadacak...
tabiatın hülasası; tabiatı bir nüve halinde canına katmış, canını insana, insanın eline, insan için, insan hayatı için kurban olarak sunmuş...
evet; insan hayatı için hayvan (hayy—van) feda (kurban) edilmiş...
ne için? insan ne için kurban edilmekdeydi? allah için... işte böyle bir paye, böyle bir şeref. işte, kurbanlığın taşıdığı paye ve şeref...
(allah, insanın, kendi adı için de olsa kurban edilmesini, boğazlanmasını, kesilip öldürülmesini uygun görmeyip yasaklamışken, insanlar arasında dünyevi hırs ve paylaşım uğruna insan öldürmenin, cinayetlerin kolaycacık ve adeta sıradan –yan kayıplar, eğitim zayiatı...— bir iş gibi işlenivermesine nasıl şaşılmaz?! hatta bu, devletler ve toplumlar arasında olursa, allah'ın toprağını sahiplenmek adına toplu kırım ve kıyıma dönüşüyor ki, bunun acaib ve tuhaf kötülüğünü, vahşetini hakkıyle dile getirmekede, lugatlardaki kelimeler yetersiz kalsa gerek.)
bayramınız mübarek olsun, vesselam.