Kofi Annan'ı her şeyi denememekle eleştiremeyiz. 23 Şubat'tan beri Birleşmiş Milletler ve Arap Ligi tarafından kendisine Suriye konusunda arabuluculuk görevi verilmiş olan eski Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Annan, Suriye'deki tarafları uzlaştırmak ve özellikle Rusya ile Çin'i Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde 3 kez veto kullanmak yerine daha yapıcı bir politika geliştirmeleri hususunda ikna etmek için, tüm samimiyetiyle büyük bir çaba gösterdi. Ancak Annan'ın gayreti hiçbir sonuç vermedi.
2 Ağustos tarihinde görevinden vazgeçip havlu atan Kofi Annan, bu hareketiyle aynı zamanda bir illüzyona da son vermiş oldu: Diplomasi, Suriye krizi hakkında bir girişimde bulunmak için artık uzun bir süre beklemek zorunda. Birleşmiş Milletler'in eski patronu Annan'ın umutsuzca sürdürdüğü çabaları, bu hususta harekete geçmede yetersizliklerini örtmek için Annan'ın girişimlerini kullanan büyük güçlerin çıkarlarına uygun bir bahane sağlıyordu. Bugün ise artık rahatlıkla "Kral çıplak!" diyebiliriz.
Mütevazı bir nüfusa sahip olmasına ve ekonomisinin kırılgan durumuna rağmen, uzun bir süre gurur okşayıcı bir statüden faydalanan bir ülke olan Suriye'de, kan gölü içinde oynanan bu oyunun, artık son nefesini vermek üzere olan bir rejimin ve iktidara sımsıkı yapışmış olan bir klanın kaderini aşan düzeyde bölgesel etkileri bulunmaktadır. Lübnan'ın uzun bir süre yaşadığına denk bir şekilde bir cephe alanına dönüşen, Esed'in evinin ölümcül manipülasyonlara açıldığı Suriye, kendi kapalı kapılar ardındaki dünyasına terk edilmiş olacak.
Annan'ın görevinden istifa etmesinin hem Suriye halkı üzerinde hem de Batılıların tüm tavsiyelerine karşın birçok ayrım çizgisiyle bölünmüş haldeki muhalefetin üzerinde çok ağır bedeli olacak. Bu istifa ile sessizliğe mahkûm edilmiş olan diplomasi, Suriye'yi, ne yabancı müdahaleler oyunundan ne de Suriye'nin çıkarlarıyla hiçbir ilgisi olmayan hesaplardan koruyabilecek. Geniş ölçüde simgesel nitelik göstermiş olsa da, uluslararası gözlemcilerin varlığından kurtulan Beşşar Esed rejimi, zaten kendisini biçimlendiren ateş gücüne ve hoyratlığa şimdi daha da rahat ve özgürce başvurabilecektir.
Kofi Annan, Financial Times'ta yayımlanan makalesiyle, uluslararası kamuoyunu içinde bulunduğumuz çıkmazların tehlikelerine karşı tedbirli olma hususunda uyarıyor ve "askerî tedbirlerin tek başına bu krize son vermeye yetmeyeceği" hususundaki inancını yeniden beyan ediyordu. Ancak bunlara koşut olarak, Suriye toplumunun belli başlı unsurlarını bir araya getirmeyen siyasi bir çözümün de aynı şekilde başarısızlığa mahkûm olduğunu önemle belirtiyordu. BM'nin eski arabulucusu şu hususta emin ve artık bunu açıkça dile getiriyor: Beşşar Esed artık gitmeli. Beşşar Esed'in iktidarı terk etmesi, uzak ya da yakından bu çatışmaya dâhil olan tüm tarafların ortak çıkarı için gereklidir.
Rusya ile Çin, ülkelerinin Kofi Annan'ın çabalarına tüm güçleriyle destek vermiş olduklarını iddia ederek, Annan'ın arabuluculuk girişiminin başarısızlıkla sona erdiğini beyan etmesinin ardından timsah gözyaşları döktüler. Bu iki devlet, Suriye cehenneminden kurtulma sürecini başlatmayı sağlayacak olan anahtarları ellerinde tutmaktalar. Batılıların İran üzerinde etkili olma ihtimalleri son derece düşük, ancak Vladimir Putin'e Suriye'deki iç savaşın ağırlaşmasından kazanacak bir şeyinin olamadığını anlatılmalıdır. Zaman geçtikçe, Esed sonrası için idare edilebilir geçiş dönemi perspektifleri bizden uzaklaşmaktadır. Başyazı, Le Monde 4 Ağustos 2012
Kaynak: Zaman