Türkiye'yle Ermenistan arasında barış Dağlık Karabağ'da çözüme de yardım eder. Fakat Rusya ve Azerbaycan ciddi sorun çıkaracak.
Güney Kafkaslar'da yüksek bahisli bir satranç oynanıyor. Bu oyun Amerika, Ermenistan, Azerbaycan, Rusya ve Türkiye'yi içeriyor. Fakat bu oyunda satrancın aksine, ortak bir amaç üzerinde anlaşabilirlerse, bütün oyuncular kazanabilir. Bu amaç Türkiye'yle Ermenistan arasında barışın sağlanması ki, böyle bir durum Ermenistan'la Azerbaycan'ın (Ermeni ağılıklı) Dağlık Karabağ bölgesi üzerine yaşadığı donmuş ihtilafın çözülmeye başlamasına yardımcı olabilir.
Türkiye ve Ermenistan'ın resmi bağları tesis etmek ve sınırı yeniden açmak yönünde bir 'yol haritası' üzerinde anlaştıklarını ilan ettikleri 23 Nisan'da bu adeta mümkün görünüyordu. Sınır açılırsa, Ermeniler kutsal saydıkları Ağrı Dağı'na tırmanabilir. Ermenistan'la dostluk, Türkiye'ye Dağlık Karabağ'da anlaşma için bastırma gücünü sağlamanın yanı sıra, Güney Kafkasya'da daha büyük bir rolü de güvence altına alır. Bu da Türkiye'nin dostlarına, AB üyeliğini desteklemek için taze neden verir.
Erdoğan çark etmek zorunda kaldı
Fakat böyle bir anlaşmadan sağlanacak ilk yararın, ABD Başkanı Barack Obama'yı Osmanlı Ermenilerinin 1915'te katledilmesini 'soykırım' diye nitelemeye yönelik kampanya sözünden vazgeçirmek olması bekleniyordu.
Obama Ermenilerin trajediyi andığı gün olan 24 Nisan'da yaptığı açıklamada herkesi memnun etmeye çalıştı. Ermenice 'büyük felaket' anlamına gelen 'medz yeghern' ifadesini kullandı ve Türkiye'yle Ermenistan'ın barış sağlama çabalarını övdü. Ermenistan ve diyasporadaki şahinler öfkelendi, Obama'yı sözünden dönmekle suçladılar. Türkiye'deki muhalefetse, aynı sözcüğü İngilizce yerine Ermenice kullandığından şikâyet etti.
Fakat bir anlaşmanın önündeki daha büyük engel Azerbaycan olabilir. Azerbaycan yüzünü Rusya'ya dönme ve Türkiye'ye sattığı doğalgazın fiyatını yükseltme tehdidinde bulunuyor. Bu durum Türkiye Başbakanı Tayyip Erdoğan'ın, parafe eden metnin Dağlık Karabağ'a hiç değinmediğinin söylenmesine rağmen, geleneksel 'Ermenistan Azerbaycan'la barış yapmazsa, Türkiye de Ermenistan'la barış yapmaz' söyleminis kullanmasını açıklıyor.
Bazıları, Ermenistan'ı Dağlık Karabağ'ındışında işgal ettiği yedi Azerbaycan bölgesinden çekilmeye zorlamak için Erdoğan'ın 'poz tasladığını' söylüyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermeni muadili Serj Sarkisyan'nın önümüzdeki hafta Prag'da biraraya gelmesi bekleniyor. Fakat Nisan 2008'deki tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçiminde imajı zedelenen Sarkisyan'ın daha fazla esneklik göstermesi zor.
Diğer yandan, işleri asıl bozan taraf Rusya olabilir. Ermenistan, NATO müttefiki Türkiye'yle sınırı olan ve Rusya'nın da asker ve üsse sahip olduğu tek ülke. Türkiye'yle barış, Ermenistan Batı'ya yöneldikçe bu askerlerin çekilmesine yol açabilir. Bazıları burada verilecek ödünün, Rus barış güçlerinin Ermenistan'ı Dağlık Karabağ'a bağlayan koridoru savunması yönünde olacağını söylüyor. Fakat Rusya'nın Azerbaycan'ı daha fazla doğalgaz vermeye zorladığı da belirtiliyor.
Gerçekleşmesi halinde bu durum Orta Asya ve Azerbaycan doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngören Nabucco boru hattı projesini öldürebilir; Avrupa da enerji temininde Rusya'ya daha da bağımlı hale gelir. (1 Mayıs 2009)
Kaynak: Radikal