Irak, yıllar süren savaşlar, işgal ve isyanların ardından bugün bir kez daha sandık başında. Seçim süreci, ülkenin hem istikrarını sürdürme mücadelesi hem de İran ve ABD arasında yaşanan nüfuz rekabeti nedeniyle büyük önem taşıyor. Seçimlerde, halkın düşük katılım göstermesi bekleniyor.
WASHINGTON’DAN YAKIN TAKİP
ABD Başkanı Donald Trump, seçim sürecine büyük önem veriyor. Trump, Irak’taki İran bağlantılı silahlı milis gruplarının merkezi hükümet iradesiyle etkisizleştirilmesini istiyor. Haziran ayında İran’ın nükleer tesislerine düzenlenen saldırılarda İsrail’e destek veren ABD, bu seçimleri İran’a karşı yeni bir stratejik zemin olarak görüyor.
DEMOKRATİK GÜVEN AZ, RİSKLER YÜKSEK
Anketler, bu seçimin Irak’ta 2003 sonrası dönemin en düşük katılımlı seçimi olabileceğini gösteriyor. Halk arasında, kurulan demokratik yapının gerçek temsil kabiliyeti sorgulanıyor.
Seçimlerde aday olan çok sayıda siyasi isim arasında İran destekli milis grupların mensupları da bulunuyor. Irak'ın mevcut hükümetinde 22 bakanlıktan beşi bu gruplara yakın isimler tarafından kontrol ediliyor.
BAŞBAKAN AL-SUDANİ ÖNE ÇIKIYOR
Irak Başbakanı Muhammed el-Sudani, bu seçimlerin favorisi olarak gösteriliyor. Son yıllarda yaşanan inşaat yatırımları ve siyasi istikrar, halkın bir kısmı tarafından ona atfediliyor.
Ancak Sudani, kendisini hem Washington hem Tahran ile dengeli ilişkiler kurabilen bir lider olarak tanıtsa da içeride güçlü muhalefetle karşı karşıya. 2022’de başbakan olması için kendisine destek veren Şii ittifak, aday olmaması ve parti kurmaması şartını koşmuştu. Sudani bu şartları yerine getirmedi.
MUQTADA EL-SADR’DAN BOYKOT ÇAĞRISI
Ülkenin en etkili Şii liderlerinden Muqtada el-Sadr, taraftarlarını seçimleri boykot etmeye ve teklif edilen rüşvetleri alıp oy pusulalarını geçersiz kılmaya çağırdı. Sadr’ın bu çağrısı, seçimlerdeki meşruiyet tartışmalarını daha da alevlendirdi.
7 BİN 743 ADAY YARIŞIYOR
Seçimlerde 114 farklı listeden toplam 7 bin 743 aday, 329 sandalyeli parlamento için yarışıyor. Aday sayısı, önceki seçimlere göre ciddi artış gösterdi. Ancak seçim sonrası hükümetin kurulması sürecinde aylarca sürecek pazarlıkların yaşanması bekleniyor.
MEZHEPSEL SİSTEMİN GÖLGESİ
Irak’ta seçim kampanyaları hâlâ mezhepsel kimlikler üzerinden yürütülüyor. ABD işgali sonrası yerleşen siyasi sistemde cumhurbaşkanı Kürt, başbakan Şii, meclis başkanı ise Sünni Araplardan seçiliyor. Bu yapı, halkın siyasi temsil beklentilerini karşılamıyor.
SİVİL HAREKETLER ZAYIFLADI
2019–2021 yıllarında kitlesel protestolarla öne çıkan sivil toplum hareketleri, önceki seçimlerde bazı bağımsız adayları meclise sokmayı başarsa da köklü siyasi yapı karşısında etkileri sınırlı kaldı.