Petrol için ABD"nin Iraklıların kanı üzerinden sergilediği politik oyun
2008 başkanlık seçimlerine doğru gidilirken muhalefetteki ABD Demokratları ve yönetimdeki Cumhuriyetçiler, Amerikan halkını; yapısal bir kargaşaya doğru evrilebilecek olan Irak"taki askeri operasyonların tarihi ile ilgili yürütme ve yasama arasındaki politik bir tartışmanın içine çektiler fakat Araplar ve özellikle de Iraklılar için bu kavga petrolün hatırına Iraklıların kanı üzerinden oynanan politik bir oyundur çünkü başkan George W. Bush"un stratejisine alternatif olan Demokratik Alternatif; onlara kanlı statükoda köklü bir değişimi vaad etmiyor.
James Baker ve Lee Hamilton"un idaresindeki iki partinin temsilcilerininde bulunduğu Irak Çalışma Grubu"nun tavsiyesi üzerine meclis başkanı Nancy Pelosi Irak"ta Amerikan çıkarlarını koruma çerçevesindeki ortak Demokrat-Cumhuriyetçi yaklaşımı çerçevesinde başkan George W. Bush"u kızdıran ziyaretinde Salı günü Şam a vardıktan sonra ihtiyatlı Arap diplomasisi ve hoşnut medya arasında Suriyeli liderle görüştü. Pelosi, Washington ve Şam arasında kaybedilmiş güveni tekrar oluşturmayı umduğunu söyledi fakat Arap halklarının gönüllerini ve zihinlerini kazanmak ve ülkelerinin Araplar arasındaki Irak işgaliyle birlikte uzun süre tedavisi mümkün olmayan olumsuz imajını düzeltebilmek için Amerika"nın heriki partisinin politikacılarının önünde yürünecek çok uzun bir yol var.
Araplar, Demokratların Irak"ta Bush stratejisine bir alternatif önereceklerine inanıyorlar fakat Demokratlar şimdiye kadar sadece savaş karşıtı seçmen unsurlarına cevap verecebileceklerini gösterdiler: Halkın %60 Irak"tan çekilmeyi destekliyor, Cumhuriyetçilerin seçim yenilgisi halk fikriyatının güçlü bir göstergesiydi, beklentiler artıyor, ölümler hala devam ediyor ve bazı açılardan durum çok daha kötüleşiyor. Dahası savaşı sonlandırma ile ilgili tartışmalı bir tarih görüşülürken Demokratların ek bütçe önerisi savaşı devam ettirmek için fon sağlıyor, savaşı sonlandırmanın stratejik sonuçları üzerinde bir tartışma var. Onlar ne misyon tamamlandı pankartlarını kaldırabiliyorlar ne de yakın gelecekte bunu yapabileceklerine söz veriyorlar, Bush"un yapısal hükümranlığının bitmesinden sonra bile bunu yapmadılar. Araplar ve Iraklılar bu Demokratik Alternatif ile ilgili ne düşünüyorlar?
Arapların büyük çoğunluğu Amerikan askerlerinin sonra gitmelerindense hemen gitmelerini istiyor. Şubat sonu ve Mart başında Amerikan yanlısı arap ülkelerinde yani Mısır, Suudi Arabistan, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri ve Lübnan"da yapılan, Arap Amerikan Enstitüsü ve bir anket şirketi olan Zogby International tarafından 28 Mart"ta Washington D.C."de yayınlanan bir araştırmaya göre ankete cevap veren Suudilerin %68"i, Mısırlıların %83"ü ve Ürdünlülerin %96"sı Washington'un Irak"taki etkisini olumsuz buluyor. Zogby International tarafından Mısır, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan ve Fas"ta Kasım"ın sonu ve Aralık"ın başlarında yapılan iki eski araştırma sadece, Washington'un Arap Dünyası"ndaki varlığının en düşük düzeyde istendiğini ortaya çıkarmadı aynı zamanda İran"ın bu süreçte en karlı ülke olarak çıktığını tesbit etti.
Diğer üç ülkedeki çoğunluk askerin geri çekilmesi ile ilgili olarak; Irak dengesini ve birliğini bulana kadar ABD askeri varlığının sürmesini veya Bush yönetiminin son dönemde yaptığı gibi arttırılmasını isterken Mısır ve Ürdün"de cevap veren her dört kişiden nerdeyse üçü askerlerin hemen geri çekilmelerini istiyor. Aslında anketin son iki seçeneği ile ilgili destek Suudi Arabistan dışında %10"dan düşüktür. Dahası ankete katılan Ürdünlülerin %47"si ve Mısırlıların %38"i Irak"ın bölünmesini, iç savaşın büyümesini veya İran"ın güçlenmesini; ABD"nin kalıcı olmasından daha katlanılır bulduğunu belirtti.
Benzer şekilde Newsweek"in son dönemde yaptırdığı bir ankete göre Amerikalıların %57"si Irak"tan çekilmeyi destekliyor. Bu hafta başlarında Pew Araştırma Merkezi"nin verilerine göre Amerikalıların %59"u Irak"tan geri çekiliş tarihini desteklediğini gösteriyor. Irak"taki savaşla ilgili halk hoşnutsuzluğundan dolayı geçen Kasım"da Demokratlar gücü ele geçirdiler.
Birleşik Devletler"de halkın savaşa karşıtlığı, kongrenin kontrolünü ele geçirmelerine zemin hazırlayan yerel seçimlerde Demokratların zaferi ve Irak"tan çıkışla ilgili Amerikalıların tartışması; aslında Arap ülkelerinde olduğu kadar Irak"ta da halkın bildiği şeylerdir. Fakat Demokratik alternatif ABD"nin Araplar arasındaki imajını düzeltemedi ve bu alternatif eğer yeterince incelenirse potansiyel olarak bu imajı daha da karartacaktır.
Demokratların alternatifi işgali sonlandıracak mıdır? Şimdiye kadar bunun olacağını gösterecek somut veya söylenen bir şey yok. İç savaşı bitirecek mi? Aksine demokrat liderler tarafından sadece askerlerini tehlikeden uzak tutmak için askeri değişiklik ile ilgili yaptıkları bütün açıklamalar alternatifin iç savaşı daha da kötüleştireceğini gösteriyor. Mezhep ekseninde bölünmenin tarafı olan mezhepçi bir yönetim, çatışmanın üstesinden birleşik kuvvetler ile gelemezken tek başına mezhep temelindeki bir çatışmanın üstesinden nasıl gelecektir? Irak"ın birliği meselesi, petrol, uzun vadeli ABD askeri varlığı, iç savaş ve yeni Irak yöneticileri için standartlar meselesinde her iki partinin alternatifi temelde aynıdır. Onların Irak"taki askeri işlemlerin tarihi ile ilgili görünüşteki kavgaları ne Irak"ta Bush devrini sonlandıracaktır ne de ülkedeki ABD çağının sonunun müjdesini verebilecektir.
Temsilciler Meclisi"nin 31 Ağustos 2008 yılında Irak"taki ABD askeri operasyonları için ödemeyi durdurmayı 218"e karşı 212 oyla kabul ettiği, 27 Mart"ta senatonun 50-48 şeklinde 31 mart 2008"i geri çekiliş tarihi olarak kabul ettiği doğrudur. Fakat her iki oylamanın sağladığı fayda, her ikisini de veto edeceğini teyit etmesi için Bush"u cesaretlendirdi. Kongrede onun vetosunu aşabilecek üçte iki çoğunluk yoktur. Bush"un 20 Ocak 2009"da yönetimi bitene kadar Irak"ta askerlerini istediği kadar tutacağı nerdeyse kesindir.
Ancak o tarihten sonra daha fazla Iraklı kanıyla oynama politikalarının sonucuna bağlı olacak yeni Cumhuriyetçi veya Demokrat bir yönetim tarafından Irak"ta ABD çağını sonlandırmak için biz zemin olabilecek Bush çağı bitirilebilecektir. Kongre iki haftalık tatilden sonra geri çekilme tarihi oyununa devam edecektir.
Bu arada demokratlar ABD"de başarılarını sağlama almak için Irak"ta onun başarısızlığına oynarken Bush gelecek yıl Demokratların bir seçim başarısını engelleme adına Irak"ta askeri bir başarı için zamana karşı yarışında; Amerikan halkının düşüncesine ve Demokrat rakiplerine meydan okuyarak bazılarını eve getirmek yerine Irak"a daha fazla asker gönderiyor. Bush yönetiminde yeni Irak Politikası bu yılın başlarında ilan edildi, Pentagon Irak"ta 30,000 kadar askerle güç düzeyini arttırdı. ABD"nin Irak"ta yaklaşık 145,000 askeri var.
Arap gözlemciler Demokratların Bush"un istediğinden fazla olan 124 milyar dolarlık ek bütçeyi onaylamalarını gözden kaçıramazlardı; Temsilciler Meclisi"nde ikinci dereceden Demokrat temsilci James E. Clyburn Ona istediğinden fazlasını verdik dedi. Bir geri çekilme programı ile ilgili senatonun 27 Mart oylaması başkanı sınırlamıyordu. Demokratlar sadece Bush"un; işgali uzatmadan veya bunu yapmak için ihtiyaç duyduğu fonu kullanmadan kongrenin onayını almasını gerektiğini dayatmaya çalışıyorlar. Bütün bu meselelerde ve Bush"un gelecek seçime yani en fazla bir yıl daha kanlı savaşını sürdürdürmesi için yetki vermeleri olayında da açıkça anlaşılıyor ki Demokratlar; sadece savaşı finanse ederken ona karşı görünmenin derdindeler.
"Standartlar"la İlgili Ortak Zemin
Arap gözlemciler özellikle de Iraklılar; Demokratların, Bush tarafından başbakan Nuri el-Maliki"nin hükümeti için tasarladığı standartları kabul ettikleri gerçeğini gözden kaçırmıyorlar. Temsilciler Meclisi"nin 23 Mart önergesi bu standartları Irak hükümetine emrediyor. Eğer Irak hükümeti bu standartları ulaşmada başarısız olursa ABD askerleri erken bir tarihte çekilecektir. Bu standartlar ve bunlar üzerindeki iki partinin konsensüsü sadece; işgal karşıtı Iraklılarla ve terörizmle savaşacak, Washington'un vekili olarak hizmet edecek ABD yanlısı bir Irak koalisyon hükümetine yetki vermek olarak yorumlanabilir. Bu; Vietnam savaşında Amerikalıları korumada başarız olan savaşın Vietnamlılaştırılması gibi kötü bir örnek unutularak savaşın Iraklılaştırılmasından başka bir şey değildir.
Nevada"lı ikinci dereceden senato üyelerinin lideri Harry Reid, "Irak kendi geleceğiyle ilgili sorumluluğu ele almalıdır ve askerlerimiz eve dönmeye başlamalıdır dedi. Farklılık yaklaşımın sadece bir yönüyle ilgilidir: Demokratlar; onları nüfus merkezlerinin dışında konumlandırıp onların misyonunu Iraklılara devredip ABD askerlerinin paçasını iç savaştan kurtarmanın ve diplomatik olarak Suriye ve iran gibi bölgesel güçlerle uğraşmanın yollarını araken; Cumhuriyetçiler ilk olarak askeri yeniden konumlandırmadan önce ABD askeri gücünün; güvenliği sağlamasını ve destekçilerini güvenli bir toplumda yönetime getirmeyi istemektedirler.
İkinci bir Bush planı olarak Demokratların kabul ettiği standart; Maliki hükümetinin Irak petrol endüstrisini ve milyar dolarlık petrol gelirlerini ABD"nin istediği tarzda yönetme zorunluluğudur. Her iki rakipte başlangıçtaki giderlerini telafi etmek için petrol gelirinin %70"i oranında yabancı şirket yatırımını Irak"a çekecek Irak Petrol Kanunu"nun kabul edilmesi gerektiği konusunda anlaştılar, sonra şirketler karın %20"sini vergi ödemeden ve parayı dışarı çıkarma ile ilgili herhangi bir engelle karşılaşmadan devşirebileceklerdir. Her iki parti de yeni hidrokarbon taslak kanununa göre petrol gelirlerinin etnik ve mezhep temelinde dağıtılmasını sağlamaya çalışmaktadır. Bu yılın Temmuz ayının 1"inde Demokratlar, Bush"un bu konulardaki gelişmeleri veya ABD askelerinin 180 gün içinde çekileceğini belgelemek zorunda olduğu önerisini yaptılar. Bu kanuna yaygın Irak karşıtlığı iç savaşın en önemli nedenidir.
Bölgesel entegrasyon ve Irak"ın bütünlüğünü sürdürme meselesinde de iç savaşın başka bir nedeni olan federalizm üzerinde Demokrat-Cumhuriyetçi konsensüsü var. Senatoda dış ilişkiler meselesinde ve 2008 başkanlık seçimleri için adaylık meselesinde önde gelen demokrat senatör Joe Biden bir Irak Cumhuriyeti değil, Irak Konfederasyonu öngörüyor: Irak meselesinde Demokratik bir Alternatif var. Bu alternatifin temelinde bizim; bu başkan veya nasıl olursa olsun, kim olursa olsun, iktidarı ne kadar sürerse sürsün gelecek başkanın Sünni, Şii ve Kürt bütün unsurların otonomisini sağlamasını güvene almasını hesaplamamız yatıyor dedi. 29-30 Mart"ta Suudi Arabistan"ın başkenti Riyad"ta toplanan zirve sırasında Arap liderler; Irak birliğini ve Irak"ın Arap kimliğini olumsuz etkileyip federalizmi söz veren ABD destekli Irak anayasasının tekrar gözden geçirilmesini istediler.
Benzer şekilde seçimin her iki tarafı da ABD"nin Irak"ta uzun süreli varlığını istiyor. Şüphesiz Beyaz Saray"ın 160,000 askeri müddetsiz olarak Irak"ta tutması beklenmiyor fakat Pentagon un sürekli üsler olarak tarif ettiği projeye gizlenmiş uzun süreli bir işgali ve bu büyük, heybetli üsleri inşa etmeye devam etmeyi planlıyor. Demokratlar da benzer uzun süreli askeri varlığı planladıklarını söylüyorlar. Senatonun 27 Mart kararı; çekilme tarihinden sonra Irak ordusunu eğitimi hedefleyen ve belirli terör karşıtı operasyonları gerçekleştirecek sınırlı sayıda askeri varlığı destekliyor. Demokrat başkan adayı Joe Biden teröristlerin bölgeyi işgal etmeyeceklerinden emin olmak için bölgede bir tugay büyüklüğünde askeri bir varlığı bırakacağımızı düşünüyorum dedi.
Biden, son zamanlarda Beyaz Saray ve senatoyu karmaşadan kurtaran Irak harcama önergesinin en önemsiz kısmı askerlerin geri çekilmesi için hedeflenen tarihtir. En önemlisi önerge bölgenin varoşlarının el-Kaide tarafından işgalini görmezden gelerek, onlar için ne yapmaları mantıklı ise yapmaları için Irak ordusunu hedef almaya devam eden iç savaşın ortasında askerlerimizin misyonunu yeniden tanımlıyor
üç ana korumakendi güçlerimizin korumasıdır diyor.
Ekim 2002"de Irak savaşı için oy kullanan bir diğer başkan adayı Hillary Clinton radikalleri sınırlamaları, kuzeyde farklı problemlerini çözmelerini kolaylaştırmaları, Irak hükümetine lojistik, hava ve eğitim desteği sağlamaları ve İran"ın sınırı geçip Irak"ta daha fazla etkiye sahip olmasını engellemeleri için Irak"ta önemli miktarda işgal gücü bırakacağını söyledi. Çarpıcı bir şekilde benzer bir plan geliştiren eski Pentagon kontrolürü Dov Zakheim planını yürütmesi için 75,000 Amerkan askerinin gerekli olduğunu belirtiyor. Bu şu an Irak"ta olan Amerikan askerlerinin yaklaşık yarısıdır.
Demokratlar, Cumhuriyetçiler veya ilgisiz herhangi birileri için Ortadoğu"daki mesele
buranın dünyanın enerji kaynaklarının merkezi olmasıdır. İlk olarak İngilizler sonrasında Fransızlar Ortadoğu"ya hakimiyet kurdular fakat 2. Dünya Savaşı"ndan sonra burası ABD"ye kaldı. Ortadoğu enerji kaynaklarını kontrol etme ABD"nin bir dış politika düstürudur. İnsanların çok sık dile getiridiği gibi mesele enerjiye erişim meselesi değildir. Açık denizlere bir kere çıktı mı petrol her yere gidebilir. Aslında ABD Ortadoğu petrollerini kullanmıyor, başka politikaları var. Güneş enerjisi kullanmaya başlarsak da bu politikalar devam edecektir. Hazırlanan belgelere ve onların mantığına bakarsanız meselenin her zaman için kontrol olduğunu göreceksiniz kontrol stratejik gücün kaynağıdır.
bush yanlış inancına devam ediyor. O, ABD güçlerini zafere ulaşana kadar Irak"ta tutmakta ısrar ediyor. Demokratalar aynı zafere farklı bir şekilde ulaşacağını söyleyerek meydean okuyorlar! Bunun anlamı ne?
Washington ve Pelosi"nin San Francisco"daki evinin etrafındaki savaş karşıtı protestocular Pelosi ve kongredeki diğer Demokratları Irak savaşına akan parayı kesmedikleri için suçladılar. Eğer Irak"taki savaş Pelosi ve diğer Demokratların dediği gibi bir macera ve yararsız kanlı bir maceraysa buna neden son vermiyorlar? Protestocular onların kongre kararlarının onları savaş karşıtı olarak gösterdiğini fakat savaşı sonlandırmak için sorumluluk almadıklarını söylediler.
2008 seçimleri öncesinde Irak savaşındaki Bush"un yeni stratejisinin başarılı bir şekilde sonuçlanması halinde seçimler Demokratlar için politik bir felaket olacaktır; başarısızlığı ise Cumhuriyetçilerin seçim umutlarını feci bir akıbete uğratacaktır. Pek çok Amerikalı analist; Irak iç savaşının gelecek yıl gerçekleşecek olan Amerikan başkanlık seçimini ciddi bir şekilde şekillendirmesini bekliyor. Hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçilerin yaklaşımları; kaçınılmaz bir şekilde iç savaşı kızıştıracak olan Irak"ı kendi aralarında kavga etmeleri için Iraklılara bırakma şeklindedir: Amerkalılar için bu savaş olağan politik güç mücadelesidir. Araplar için ise iç savaş petrol için Iraklıların kanı üzerinden Amerikan politikalarını uygulama anlamına gemektedir.
Nicola Nasser; Kuveyt"te, Ürdün"de BAE (Birleşik Arap Emirlikleri) ve Filistin"de çalışmış deneyimli bir arap gazetecidir. İsrail işgali altındaki bölgelerden Batı Yaka"daki Birzeit şehrinde yaşıyor.
Bu makale Ali Karakuş tarafından Dünya Bülteni için tercüme edilmiştir.