Bugün petrole olan talep ve artan fiyatlar karşısındaki endişe öyle büyük ki, önde gelen Batılı petrol şirketlerinin Irak'a dönme planlarını eleştirmeden kabul etmek cazip olurdu. Maalesef, hazırlık aşamasındaki anlaşmalar, ABD'nin Irak'ı işgal etme nedeninin petrol olduğuna dair Arap dünyasındaki anlaşılır endişeleri alevlendirebilir ve ülkenin rakip dini ve etnik grupları arasındaki güvensizliği ve kini daha da artırabilir.
Irak Petrol Şirketi'nin eski ortakları Exxon Mobil, Shell, Total ve BP, ülkenin kendilerini 36 yıl önce dışarı atan petrol piyasasına yeniden girmelerine izin verecek tartışmaların son aşamasında. Irak bu devlerin sunacağı teknolojiyi kullanabilir. Ülkenin rezervleri dünyanın en büyükleri arasında bulunsa da, yıllar süren BM yaptırımları ve savaş endüstriyi erozyona uğrattı. Yetkililer, üretimi günlük 2,5 milyon varilden 3 milyon varile çıkarmayı amaçladıklarını belirtiyor. Bu küçük bir artış, fakat petrolün varil fiyatı 140 dolarken, ülkelerini yeniden inşa etmek için paraya ihtiyaç duyan Iraklılar için iyi haber.
Kârlı petrol yataklarını sömürmeye başlamak istediği için Bağdat'ı suçlayamayız, özellikle de Kuzey Irak'taki Kürtler kendi yarı özerk bölgelerindeki petrol sahalarını geliştirmek için hızla kontratlar imzalarken... Yine de, Bağdat'ın izlediği müzakere süreci kusurlu.
Kontratlar, ABD işgalinden beri Irak petrol bakanlığına üretimi nasıl artıracakları konusunda sessizce danışmanlık yapan şirketlere, rekabetçi ihale yapılmaksızın veriliyor. Kontratlar tamir ve teknik destekle sınırlı olup iki yıl sürse de, bu şirketlere daha kârlı uzun vadeli anlaşmalar için ortam sağlayacaklar.
Irak hükümetindeki yolsuzluk sorunu göz önüne alındığında, ihale herkese açık olsaydı, kontratların meşruiyeti de daha fazla olurdu. Anlaşmaların, meclisin petrol ve gelir dağılımı yasalarını çıkaramamasına rağmen yapılması da kusurlu. Bu, petrolün merkezi veya yerel hükümetlerce mi kontrol edileceği, uluslararası petrol şirketlerinin geliştirmeye katılıp katılmayacağı ve kârın nasıl paylaştırılacağına dair derin bölünmelerin kanıtı.
ABD ve petrol şirketleri Iraklı yetkilileri, geniş doğal kaynaklarını mümkün olan en şeffaf biçimde yönetebilmek için yasalar koymak için gereken siyasi ödünleri vermeye teşvik etmeli. Yoksa, petrol ülkeyi bölmeye çalışan güçlerden biri haline gelecek.
Kaynak: Radikal