Irak ve Afganistan operasyonları Amerika'ya çok pahalıya patlıyor, bu operasyonların yürütülmeleri için gereken malî kaynak ihtiyacı sürekli artıp duruyor.
Nitekim, Irak ve Afganistan operasyonlarının finansmanı için sadece önümüzdeki yıl için 200 milyara ihtiyaç olduğu yönetim tarafından Kongre'ye bildirilmiş bulunuluyor. Bu rakam 2004 yılında 94, 2005 yılında 108 ve 2006 yılında 122 milyar dolardı. Sonuçta, Irak ve Afganistan'ın Amerika'ya faturası son üç yılda yüzde yüze varan bir artışla 94 milyardan 200 milyar dolara yükselmiş oluyor.
Bu rakamlar, şüphesiz Amerikan Savunma Bakanlığı (Pentagon)'nın yıllık 500 milyar dolara varan normal bütçesi dışındaki harcamalar. Pentagon bütçesi; eğitim, personel maaşları, silah ve teçhizat alımları gibi rutin kalemleri kapsarken savaş harcamaları bu bütçeye ek olarak talep edilebiliyor. İşte yönetim de bugün bunu yapıyor.
Ek harcamaların aslan payı da hiç şüphesiz Irak'a gidiyor. Winslow Wheeler adlı bütçe uzmanına göre, büyükelçilik masrafları, CIA operasyonları dahil bugün Irak operasyonunun Amerika'ya toplam bir aylık maliyeti 12 milyar dolar civarında. Bunu 12 ile çarparsak 144 milyarı buluyor. İkiyüz milyar dolardan bunu çıkardığımızda nispeten daha küçük çaplı olan Afgan operasyonunun da yaklaşık yılda 50-60 milyar dolara mal olduğu anlaşılıyor.
Kongre Bütçe Dairesi'nin son yaptığı araştırma da Irak operasyonunun çok pahalıya patladığını ortaya koyarken bugünkü 160 bin askerden meydana gelen Amerikan askeri varlığının şu veya bu şekilde 55 bine indirilmesi halinde dahi bunun yılda en az 25 milyar dolara mal olacağına işaret ediyor.
Rakamların da gösterdiği gibi Irak ve Afganistan ikisi birlikte Amerika'nın en pahalı savaşlarından olma yolunda hızla ilerliyorlar. Bu hususu burada Amerika'nın diğer savaşlarının tahmini maliyetlerini vererek vurgulamış olalım: İkinci Dünya Savaşı 500 milyar, Vietnam Savaşı 200 milyar, Kore Savaşı 80 milyar dolara mal olmuşlardı Amerika'ya. Irak'a karşı yapılan 1991 Körfez Savaşı'nın maliyeti de 70 milyar dolar civarındaydı ve Amerika, bu paranın yüzde 90'ını Suudi Arabistan gibi koalisyon ortaklarından tahsil etmişti.
Irak ve Afganistan, Amerika'ya mali yönden bugün 2008 yılından itibaren yılda 200 milyar dolara mal olacaklar. Bu, oldukça yüksek bir rakam sayılır. Diğer yönden bu operasyonların beşeri maliyeti de Amerika için arttıkça artıyor. İki gün önceki bilgilere göre, sadece Irak'ta bugüne kadar ölen Amerikan askeri sayısı 3.818'di. Yaralı sayısı ise 27.753 idi.
Yıllara göre ise ölü ve yaralı durumu şöyle: Savaşın başladığı yıl 2003: 486-2.408; 2004: 849-3.003; 2005: 846-5.948; 2006: 822-6.398; 2007: 815-4.996. Bu tabloya bakıldığında son 4 yılda ölü sayısının 800'ün altına düşmediği görülüyor ve 800'ün, ortalama bir rakam olarak belirdiği anlaşılıyor.
Irak ve Afgan halklarının katlanmak zorunda kaldıkları maliyetler ise ne yazık ki Amerika'nınki kadar belirgin ve net değil. Bugün savaş sonrası ve işgal sonucu kaç Iraklının öldüğü, kaçının yaralandığı, kaçının hastalandığı sadece tahminî rakamlarla biliniyor. Ölü sayısını 100 bin olarak veren de, 500 bin, hatta 1 milyon olarak veren de var. Savaş ve işgal sonucu 2 milyon Iraklının yerinden yurdundan olduğu, en az 1 milyonunun da Irak dışına kaçmak zorunda olduğu bugün herkesin kabul ettiği acı gerçekler olarak ortada duruyor. Ayrıca, bir de korkunç boyutlarda olan bir maddî yıkım var. Yıkılan, bombalanan evler, fabrikalar, yollar, altyapı sistemleri, petrol boru hatları gibi yeniden inşaları onlarca milyar dolar gerektiren yerler, tesisler bunlar.
Ne zaman ve nasıl sonuçlanacağı bilinmeyen Irak ve Afganistan operasyonlarının maliyetleri kısaca işte böyle.
Kaynak: Zaman