Biten kış, Orta Asya'nın son 50 yıl içinde gördüğü en soğuk geçen, bölge halkını sert bir imtihana soktu ve ağır bir gıda ve enerji kriziyle karşı karşıya kalan bölgede yürütülen yapısal reformların yetersizliğini ortaya çıkardı.
Dünyanın sekizinci büyük buğday ihracatçısı olan Kazakistan, iç talebi korumak için geçici olarak ihracatı durdurabilirdi. Kazak gazetesi Liter "gelecek sonbahar buğday hasadımız ne olacak" diye soruyordu. Bu kriz yeni oluşan orta sınıfı ve en kırılgan durumda olanları derinden etkiledi. Yine Liter gazetesi "kalabalık ailelerin, emeklilerin, öğretmenlerin ve doktorların "lüks" yiyeceklerin (et, sucuk, peynir ve süt ürünleri) tabaklarında kaybolmakta olduğunu gördüklerini" belirtiyor. "Meyvelere ve sebzelere gelince, bunlar Kazakların çok büyük bir kesimi için artık ulaşılmaz hale geldiler. Başkent Astana'da 2007 sonunda 7 kişilik bir aileyi besleyebilmek için günde 1000 tenghé [6 Euro] gerekiyordu. Şimdi ise 4000 gerekiyor. Kazaklar aralarında "artık çenemizi eskisi kadar yormamız gerekmiyor" diye şakalaşmaya başladılar".
Bölgenin büyük meyve, sebze ve pamuk üreticisi olan Özbekistan'ın durumu da kaygı vericidir. Ekmek, pamuk yağı (daha şimdiden kişi başına ayda yarım litre olarak karneye bağlandı) gaz ve ulaşım fiyatları büyük bir hızla tırmanıyor. Yine de Devlet Başkanı İslam Kerimov, krizin çapını küçük göstermeye çalışıyor. Özbek Uzmetronom'a göre, Özbekistan 2008'de dünyanın ikinci buğday ihracatçısı ülke olacak. Türkmen gazetesi Tourkmenskaia Iskra gazetesi şu şikâyette bulunuyor "Türkmenistan'da GSMH % 20 mi arttı? Peki neden sokaklarımız dilenen zavallı çocuklarla dolu?". "Tüm halkımız, zavallı, mutsuz ve öfkeli bir kalabalığa dönüştü". Tacikistan ise sadece soğuk kıştan, kuraklıktan ve dünyada tahıl fiyatlarının yükselişinden değil, ayrıca ülkenin güneyindeki çekirge istilasından da etkilendi. Tacik enformasyon sitesi Asia-Plus'dan elde ettiğimiz bilgilere göre "bir çuval Rus ya da Kazak unu 1,30 Euro'dan 23 Euro'ya yükseldi. Koyun etti ulaşılmaz hale geldi: kış soğuklarından kaynaklanan sürü kıyımı ve hayvanları için yeterince saman bulunamaması yüzünden fiyatlar fırladı". Bu ağır toplumsal kriz karşısında ülke uluslararası yardım talep etti. Kırgız Başbakanı Igor Tchoudinov, Kazak enformasyon sitesi Kazakhstan Segodnia'nın alıntıladığı açıklamaya göre "Kırgızistan'da ekmek fiyatının yükselmesinden kaçınamayız ancak en yoksul 290.000 ailenin sabit fiyattan un almasını garantiliyoruz" sözleriyle güven verdi. Oysa, ülkenin kamu maliyesinin durumu böylesi bir devlet müdahalesine izin vermiyor. Kırgızistan'daki durum bir sürpriz değil çünkü eğer Moskova gazetesi Nezavissimaia Gazeta'ya inanacak olursak "Kırgızlar et tüketimlerini üçte bire patates ve şeker tüketimlerini de yarıya indirdiler. Bu yıl sonunda halkın yarısı yoksulluk sınırının altında yaşamaya başlayacak".
Kaynak: Zaman