Boston maratonu bombalama eyleminin şüphelisi Tamerlan Tsarnaev'in ölümü hakkında daha hiçbir şey bilmiyorken onun "yakın zamanlarda günde beş vakit namaz kılan dindar bir Müslüman haline geldiğini" öğrendik. Bu kısa bilgi, polis hala Tsarnaev'in suç ortağı olduğu iddia edilen küçük kardeşi Dzhokhar'ı yakalamaya çalışıyorken Associated Press tarafından yayınlanan bir haberin başına iliştirilmişti.
Panik artarak devam ederken, televizyonlardan ve bilgisayarlardan tüm Amerika'ya terör duygusu yayılıyorken, haber kanalları şüphelilerle ilgili tweetlenebilir en ufak bilgi kırıntısı arıyorken ve en keskin sesi yayınlamak için uğraşırken hikayenin odak noktası gittikçe netlik kazandı.
Bu kardeşler hakkında herhangi bir şey bulup ortaya çıkaracaksak bu bilgi kesinlikle onların dinleriyle ilgili olmalıydı. Bu iki insanın dini açıdan kendilerini nasıl gördüklerini, kendilerini İslam'la ve Müslüman toplulukla ne kadar ilişkilendirdiklerini umursamadan medya onların eylemlerini sadece din mikroskobu altında soruşturmak gerektiğini düşündü.
AP'nin namaz kılan "dindar bir Müslüman" olduğu bilgisini ilk haberin başına taşıma kararı; Tamerlan'ın kalbindeki değişimle, kendini Müslüman inancıyla tanımlaması ile sözde katliam kumpası kurma kararı arasında bağlantı olduğunu ima ediyor. İbadet ediyor olmayı cinayet motivasyonuyla ilişkilendirmek ne kadar da ironik bir durum. Özellikle dünyadaki tüm insanların şiddet eyleminden etkilenen kurbanlara dua etmesi istendiğinden dolayı çok ironik.
Aynı haber metni, Tsarnaev kardeşlerin halaları Maret Tsarnaev'dan bir alıntı da içeriyor. Halaları diyor ki; "onun eşi Boston'da Hıristiyan bir aileye mensup. Dolayısıyla bu olayı dine bağlayamazsınız." Nationalpost.com'da yayınlanan bir haber de eşinin İslam dinini seçen "iyi bir Hıristiyan" olduğuna atıf yapıyor. CNN Tamerlan'ın arkadaşı ve annesinin de tanıdığı bir kadınla yaptığı röportajı patlattı. Bu da esasen annenin ne kadar "çılgın kıyafetler" giydiğini gündeme getirerek siyah başörtüsü ve kapalı giysilerin bırakacağı etkiye gönderme yapıyor.
Bunca insan neden dua edecek, iyi birer Hıristiyan olan kızlar Müslüman ve siyah başörtülü oldu diye mi? Keşfedilen bu dindarlık ile bombalama kumpası arasında nasıl bir ilişki var? Görünüşe göre "bombalama eyleminin şüphelisi" ifadesini örtmeye yarayan bu "dindar Müslüman" tabiri neden haber metninin başına iliştirildi?
Cuma günü slate.com'daki bir makale ise "Boston bombalama eyleminin şüphelilerinin alıntıları, ifadeleri, beğenileri sayesinde Müslümanlarla tanışın" başlığını taşıyordu. Dzhokhar'un hesabındaki Zimbabve'den Müftü Menk'in bir tweetinin retweeti olan son tweetten bahsederek yine Tsarnaev kardeşlerin dini ilgileri hakkında bir çıkarsama yapmaya çalışılıyor. Müftü Menk'in tweeti ise şu: "Ne kadar iyi görünümlü olursan ol, davranışların güzelliğini yok edebilir veya artırıp seni daha sevilmeye layık biri yapabilir."
Biliyorum, şok oldunuz.
Gazetecilerin ve politikacıların da benzer biçimde "İslam barış dinidir" ve "birkaç kişinin yaptıkları, milyonlarca barışsever inanana mâl edilemez" klişelerini tekrarladıklarını görüyoruz. Ancak muhtevası incelendiğinde, söylem analiz edildiğinde, seçilen ifadeler tetkik edildiğinde yine aynı hikaye ortaya çıkıyor. Eğer fail Müslüman ise onu harekete geçiren gerekçesi İslam'dır!
Bu mesajın sadece Müslüman toplumuna uygulandığı görülmektedir. Diğer şiddet eylemlerinde ortaya çıkan hikayelerde şüpheliler çok çeşitli açılardan incelemeye tabi tutulmaktadır. Kişisel problemlere dayanılarak hikaye kurulamaz mıydı? Parçalanmış aile? Uyuşturucu bağımlılığı? Tedavi edilememiş ruh sağlığı sorunları? Sosyal dışlanma?
Müslüman kimlikle tanımlanan şüpheliler aynı çok yönlü tetkiklere layık görülmedi; kardeşlerin hikayeleri tek-boyutlu olarak kaldı, hep radikalleşme sorunu olduğu ve intikam arayışında olan Amerika'ya kırgın yabancılar oldukları varsayıldı.
Bir Müslüman suç işlediğinde toplum doğrudan İslam'ı sanık sandalyesine oturtuyor; suç bireysel olmaktan saptırılıyor ve inancın yerine yerleştiriliyor. Bir ideoloji olarak, sistem olarak, inanç veya yasal düzen olarak İslam hakkındaki görüşüne bakılmaksızın birey iradesi suçlanamaz. Suçlunun eylemi üstünkörü, tekyanlı olarak, karmaşık durumlar basitleştirilerek tetkik edilemez. Duygusuz bir katilin eylemini kimi retweetlediği, ne sıklıkla ibadet ettiği, karısının ne giydiği üzerinden yargılamak, daha derin ve gerçek sorunların değerlendirilmesinde başarısız olacaktır.
İslam takıntılı çılgın medya, yine kendi yayınlarına göre, New York, Bronx'da bir Bangladeşli adama ve Medford, Mass'de bir Filistinli kadına bazı yobazların saldırmalarına sebep oldu. Boston'un Logan uluslararası havalimanında, yolcular kulak misafiri oldukları iki adamın aralarında Arapça konuştuklarını anlayınca kendilerini rahatsız hissettiklerini söyledikten sonra bu iki adam havaalanından uzaklaştırıldı.
Hakaret yüklü bu söylem, Amerika'daki iki milyondan fazla insanı tehlikeye atmaktan başka bir işe yaramadığı gibi kendilerinin sadece Müslüman değil Amerikalı da olduklarını göstermek için mücadele veren bu nüfusun yabancılaşmasına hizmet etmektedir.
Kaynak: Chicago Tribune
Dünya Bülteni için tercüme eden: Aynur Erdoğan