Bağımsız Devletler Toluluğuna (BDT) üye ülkeler, Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de bir araya geldi. Avrasya Ekonomik Örgütü (Eurasec) ve Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (SCO) toplantılarının da yapıldığı Duşanbe'de, Ukrayna'nın dışişleri bakanlığı seviyeside temsil edilmesi zirveyi daha başlamadan olumsuz etkiledi.
11 ülkeden devlet başkanlarının katıldığı toplantılarda, BDT üyesi ülkelerin Asya, Orta Asya ve Avrupa siyasi arenasında 2010 yılına kadar izleyecekleri stratejiler masaya yatırıldı. Göçmen sorunu, sınır güvenliği ve terörizmle mücadele de gündem maddeleri arasındaydı.
Zirveden çıkan en önemli sonucun Avrasya Ekonomik Örgütü bünyesinde AB'de uygulanan gümrük birliğine benzer bir birlikteliğin gerçekleştirmesi yönünde varılan mütabakat olduğunu rahatça söyleyebiliriz.
Konu ile ilgili Rusya Federasyonu, Belarusya ve Kazakistan bir protokol imzaladı. Kırgızistan da gelecekte bu birliğe katılabileceğini belirtti. Putin yaptığı açıklamada: 'Biz bütün ülkelerin çıkarlarına uygun bir ortaklık gerçekleştirme kararı aldık' dedi.
Gümrük birliği oluşturma teklifi ilk defa, üye ülkelerin 2006 yılında Rusya'nın Soçi Şehrinde gerçekleştirdikleri toplantıda gündeme gelmişti.
Üye ülkeler arasında gümrük birliğinin gerçekleştirilebilmesi ve uygulanabilmesi için en az dokuz protokolün daha imzalanması gerekiyor. Her hangi bir olumsuz gelişme olmazsa diğer imzalar, önümüzdeki aralık ayında atılacak ve 2011 yılında birlik yürürlüğe girecek.
Zirvede ayrıca, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (CSO) üyeleri, Şanghay İşbirliği Örgütü ile güvenlik konularında ortak hareket edilmesini öngören bir anlaşma imzaladı. Avrasya Ekonomik Örgütü çerçevesinde bir enerji ve transport birliği oluşturma yönünde gereken alt yapının hazırlanması ile ilgili konular da değerlendirildi.
Avrasya Ekonomik Örgütü halen Belarusya, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan ve Özbekistan olmak üzere toplam altı üyeden oluşyor. Ermenistan ve Moldova ise gözlemci olarak toplantılara katılıyor.
Duşanbe zirvesinde alınan kararlardan biri de Örgütün Genel Sekreterliğinin Tacikistan'a devriydi. Cumhurbaşkanı İmamali Rahmanov bu görevi yürütecek. Daha önce Genel Sekreter, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursulatan Nazarbayev idi.
BDT zirvesinde, ülkeler arası bilgi bankası oluşturulması, göçmen sorunu, sınır güvenliği ve terörle mücadele gibi farklı konuları içeren yirmi anlaşmanın imzalandığı haber ajanslara yansıyan önemli ayrıntılar arasında yer alıyor.
Rusya, eski Sovyet Cumhuriyetlerindeki çıkarlarının güvencesi ve ekonomik birlikteliklerin devamı için, BDT üyelerinin kendi ekseninde ortak hareket etmeleri için devamlı yeni politikalar üretiyor.
Ukrayna ve Gürcistan'ın devrimlerden sonra geliştirdikleri Batı yanlısı politikalar, BDT çerçevesinde kurulan yapının iyi işlemesini engelliyor. Bundan dolayı üye ülkeler, Gümrük Birliği ve Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (SCO) gibi, daha küçük ve farklı birliktelikler kurmaya mecbur kalıyorlar.
1991 yılında kurulan BDT'de halen Rusya, Kazakistan, Belarusya, Ukrayna, Moldova, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan yer alıyor.
Bir sonraki zirve, Eylül 2008 de Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te yapılacak.
Netice
Putin'in Tacikistan'da en çok sevilen lider seçilmesi ve 55. yaş gününü Duşanbe'de kutlamasından dolayı objektiflere yansıyan mutluluğu, Ukrayna ve Gürcistan'dan dolayı zirvede esen soğuk ayrılık rüzgarlarını gizleyemedi.
Ancak, gümrük birliği için Rusya, Kazakistan ve Belarusya arasında imzalanan protokolü de küçümsememek gerekir.